Pary osób tej samej płci nie mogą w Polsce uregulować swojego związku. W świetle prawa osoby będące w nieformalnej relacji nie mają m.in. prawa do posiadania wspólnoty majątkowej, wspólnego opodatkowania, dziedziczenia czy odmowy zeznań przeciwko partnerowi.

Wraca temat związków partnerskich

Mają to zmienić związki partnerskie. O ich wprowadzenie zabiega Lewica (pkt. 77 programu), a dodatkowo był to jeden ze 100 konkretów Donalda Tuska. 

Nad projektem ustawy o związkach partnerskich pracuje ministra ds. równości Katarzyna Kotula z Nowej Lewicy, która na antenie radiowej Trójki zaznaczyła, że jesteśmy jednym z ostatnich państw UE, które nie mają takich regulacji.

Według ostatnich doniesień medialnych trwają obecnie negocjacje w ramach koalicji między Nową Lewicą a Polskim Stronnictwem Ludowym o kształt rządowego projektu ustawy [1, 2]. PSL jest skłonny poprzeć okrojoną wersję rządowej propozycji, bez opcji przysposobienia dzieci.

Państwa UE bez związków partnerskich

Na oficjalnej stronie Unii Europejskiej znajdziemy informację, że obecnie sześć państw nie uznaje zarejestrowanych związków partnerskich. Są to: Polska, Bułgaria, Rumunia, Litwa, Słowacja i Łotwa. 

Co istotne, ostatnie z tych państw, czyli Łotwa, przyjęło już przepisy legalizujące związki partnerskie. Łotewski parlament przegłosował nowelizację ustawy notarialnej, która zalegalizowała związki partnerskie osób tej samej płci już w listopadzie 2023 roku [1, 2, 3]. Zmiana wejdzie w życie 1 lipca 2024 roku.

W międzyczasie prezydent Łotwy zawiesił ogłoszenie zmian w prawie na dwa miesiące. Pozwala mu na to art. 72 łotewskiej konstytucji. Tak odroczoną ustawę można poddać pod referendum narodowe, do czego dążyła łotewska opozycja, a co ostatecznie się nie udało [1, 2].

U naszych wschodnich sąsiadów powstał projekt ustawy ustanawiający związki partnerskie, który przeszedł pierwsze czytanie w parlamencie. Jednak ze względu na obawy braku poparcia został na wiosnę tego roku wycofany z porządku obrad. 

Sytuacja w Europie

Poza Unią Europejską, ale wśród krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, związki partnerskie wprowadzono w Norwegii, w Liechtensteinie i na Islandii. Takie prawo znajdziemy też w San Marino i w Monako.

Związki partnerskie funkcjonowały też w Szwajcarii, ale od 2022 roku zostały wycofane i zastąpione prawem do zawarcia małżeństwa przez pary jednopłciowe.

Baza danych prowadzona przez organizację ILGA World (działającą na rzecz praw osób LGBTQ+) wskazuje, że poza UE związki partnerskie nie obowiązują w 11 krajach. Są to:

• Rosja,
• Białoruś,
• Ukraina,
• Mołdawia,
• Serbia,
• Kosowo,
• Bośnia i Hercegowina,
• Watykan,
• Macedonia Północna,
• Albania.
• Turcja.