Program Rafała Trzaskowskiego nosi nazwę „Nowa Solidarność” i składa się z 3 głównych rozdziałów (My i nasi najbliżsi; Nasze otoczenie; Nasze państwo, nasza wspólnota).

1. Fundusz inwestycyjny dla małych miejscowości

Rafał Trzaskowski deklaruje utworzenie specjalnego funduszu dedykowanego inwestycjom samorządowym w małych miejscowościach. Miałby on być współfinansowany przez Unię Europejską, a planowana pula środków wyniosłaby co najmniej 30 mln zł na miasto powiatowe. W zakresie tej obietnicy kompetencje prezydenta ograniczone są do inicjatywy ustawodawczej. Za ukształtowanie ram formalno-prawnych ewentualnego programu w decydującym stopniu odpowiedzialny byłby parlament, natomiast realizacja programu odbywałaby się pod nadzorem rządu. Poszczególne zadania wdrażane byłyby przez Ministerstwo Rozwoju. 

2. 10 tys. zł na ekoremonty

Rafał Trzaskowski obiecuje utworzenie nowego funduszu dofinansowującego inwestycje energetyczne dla gospodarstw domowych – wymianę okien, ocieplenie budynku, montaż paneli fotowoltaicznych itp. Kwota dofinansowania miałaby wynieść 10 tys. zł. Podobnie jak w przypadku funduszu inwestycyjnego dla samorządów, również tutaj odpowiedzialność za realizację programu spoczywałaby na administracji rządowej. 

Obecnie pod auspicjami Ministerstwa Klimatu prowadzony jest szereg programów dedykowanych osobom fizycznym i realizujących założenia obietnicy Rafała Trzaskowskiego. Są to kolejno:

1. Program „Czyste Powietrze” – dotacja do 35 tys. zł lub ulga podatkowa do 53 tys zł, a także pożyczka do 100 proc. kosztów kwalifikowanych na wymianę pieców oraz na termomodernizację,
2. Program „Agroenergia Plus” – dotacja do 25 tys. zł (z możliwością bonusowych 10 tys. zł w przypadku instalacji z pompą ciepła) dla rolników na wsparcie zakupu i montażu instalacji odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach rolnych,
3. Program „Mój Prąd Plus” – dotacja do 50 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 5 tys. zł (z możliwością dodatkowego 1,5 tys. zł na ładowarkę) instalacji fotowoltaicznej,
4. Program „Moja Woda” – dotacja do 80 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 5 tys. zł na zakup, montaż i uruchomienie instalacji pozwalających na zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych.

3. Podniesienie kwoty wolnej od podatku

Zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota wolna od podatku wynosi 8 tys. zł. Osoby, których roczny dochód nie przekracza tej sumy, są zwolnione z podatku dochodowego (mogą odliczyć 1 360 zł od podatku wynoszącego 17 proc.). Kwota wolna dla podatników, których dochody są wyższe niż 8 tys. zł i niższe niż 13 tys. zł, stopniowo spada do poziomu 3 091 zł według wzoru określonego w ustawie. Z kwoty wolnej w wysokości 3 091 zł mogą skorzystać podatnicy, których dochody są wyższe niż 13 tys. zł i nie przekraczają 85 528 zł (mogą odliczyć 525,12 zł). Dla podatników o dochodach powyżej 85 528 zł kwota wolna spada do zera przy zarobkach powyżej 127 tys. zł. 

Rafał Trzaskowski deklaruje utrzymanie degresywnego modelu kwoty wolnej od podatku. Obiecuje zarazem, że zaproponuje podniesienie kwoty wolnej z 8 tys. zł do 30 tys. zł. Osoby zarabiające między 30 tys. zł a 65 tys. zł rocznie miałyby mieć kwotę wolną w wysokości 8 tys. zł.

4. Fundusz inwestycyjny dla sektora kreatywnego

Rafał Trzaskowski deklaruje wyjście z inicjatywą utworzenia specjalnego funduszu inwestycyjnego zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju, który wspierałby kapitałowo polskie firmy tworzące gry i świadczące usługi producenckie, w tym produkcję międzynarodowych filmów i seriali.

Polski Fundusz Rozwoju to grupa instytucji finansowych i doradczych dla przedsiębiorców, samorządów i osób prywatnych, inwestująca w zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy kraju. Jego centrum strategicznym jest spółka akcyjna Polski Fundusz Rozwoju S.A. należąca do Skarbu Państwa. Wsparcie ze strony PFR dla innowacyjnych projektów, również ze wspomnianych branży sektora kreatywnego, odbywa się obecnie za pośrednictwem PFR Ventures, podmiotu zarządzającego funduszami typu Venture Capital. Ich celem jest zasilenie kapitałem polskich innowacyjnych przedsiębiorstw na wczesnych etapach rozwoju. Taką działalność prowadzi przykładowo Krajowy Fundusz Kapitałowy, który swego czasu zainwestował w takie spółki gamingowe, jak Vivid Games, Fuero Games czy Tequila Games.

5. Program Praca 4.0

Kandydat Koalicji Obywatelskiej obiecuje również opracowanie programu mającego przeciwdziałać zjawisku bezrobocia cyfrowego. Bezrobocie cyfrowe jest przykładem bezrobocia technologicznego, które wiąże się z niedostosowaniem umiejętności i kompetencji cyfrowych pracowników (obsługi aplikacji komputerowych i innego oprogramowania, znajomości mediów społecznościowych itp.) do bieżących wymogów pracodawców.

Obecnie działania mające na celu walkę z tym zjawiskiem (jak również problemem wykluczenia cyfrowego) prowadzi Ministerstwo Cyfryzacji w ramach trzeciego filara Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Zakres przewidzianych w nim działań obejmuje: 

• rozwój cyfrowych umiejętności społeczeństwa, głównie na obszarach wiejskich i w małych miastach. Bardziej aktywny udział w życiu społecznym oraz częstsze angażowanie się na rzecz społeczności lokalnych i działalność w organizacjach pozarządowych,
• kampanie edukacyjno-informacyjne, które będą promować korzyści, jakie daje rozwój cyfrowych umiejętności,
• wzmocnienie i rozwinięcie potencjału programistów, który będzie można wykorzystać dla cyfrowego rozwoju kraju.

Na działania w tym obszarze przeznaczone jest ponad 170 mln euro, z czego 145 mln ma pochodzić ze środków unijnych.

6. Sześć procent PKB na służbę zdrowia już od 2021 roku

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 131c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) poziom 6 proc. PKB wydatków na służbę zdrowia ma zostać osiągnięty w roku 2024. W 2020 roku minimalny poziom wsparcia powinien wynieść 5,03 proc. PKB, w 2021 roku 5,30 proc. PKB, w 2022 roku 5,55 proc. PKB, w 2023 roku 5,80 proc. PKB.

7. Opracowanie Białej Księgi COVID-19

Rafał Trzaskowski deklaruje opracowanie wspólnie z ekspertami „Białej księgi walki z epidemią”, w ramach której przeanalizowane zostaną dotychczasowe działania na rzecz walki z COVID-19 oraz znajdą się plany na możliwą drugą falę zakażeń.

8. Pensja nauczycielska minimum na poziomie średniej krajowej

Rafał Trzaskowski deklaruje podjęcie działań na rzecz wzrostu wysokości pensji nauczycielskiej do poziomu średniej krajowej. Zgodnie z komunikatem Głównego Urzędu Statystycznego przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2020 roku wynosiło 5 331,47 zł.

Zarobki nauczycieli w Polsce ustalane są na podstawie rozporządzeń wydawanych przez Ministra Edukacji Narodowej. Zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem minimalna pensja dla nauczyciela stażysty z tytułem licencjata/inżyniera, bez przygotowania pedagogicznego, wynosi 2 600 zł, czyli jest na poziomie płacy minimalnej. Najwyższa pensja nauczycielska regulowana w ministerialnym rozporządzeniu dotyczy nauczycieli dyplomowanych z tytułem magistra po przygotowaniu pedagogicznym i wynosi 3 817 zł, czyli również poniżej średniej płacy. Należy jednak zaznaczyć, że na łączne zarobki nauczyciela obok pensji wliczają się także dodatki regulowane w Karcie Nauczyciela, jak na przykład dodatek za wysługę lat, dodatek motywacyjny czy dodatek za wychowawstwo.

9. Program stypendialny

Rafał Trzaskowski deklaruje wprowadzenie programu stypendialnego pod patronatem prezydenta dla najzdolniejszych uczniów. Zakres pomocy obejmowałby 50 tys. stypendiów w wysokości 1000 zł. Środki pieniężne miałyby być przyznawane za wyniki w nauce, a także za zaangażowanie obywatelskie i społeczne. 

Obecnie funkcjonujące programy stypendialne pod patronatem władz centralnych obejmują stypendium Prezesa Rady Ministrów w wysokości 2 580 zł, a także dwa stypendia ministerialne: ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

10. Utworzenie Rady ds. Edukacji

W swoim programie Rafał Trzaskowski zawarł obietnicę utworzenia kilku nowych gremiów konsultacyjno-doradczych przy prezydencie. Pierwszym z nich jest Rada ds. Edukacji, złożona z ekspertów, praktyków, a także uczniów i rodziców. Jej rolą miałoby być „zainicjowanie debaty o systemowej zmianie edukacji w Polsce”. 

Obecnie działania w tej sferze realizuje jedna z sekcji Narodowej Rady Rozwoju o nazwie „Edukacja, młode pokolenie, sport”. Ustanowienie Narodowej Rady Rozwoju urzędujący prezydent Andrzej Duda zapowiadał jeszcze w trakcie kampanii prezydenckiej, jako nawiązanie do gremium powołanego przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. 

11. Projekt ustawy o równości płac

Rafał Trzaskowski deklaruje złożenie projektu ustawy o równej płacy za pracę tej samej wartości. Zgodnie z danymi Eurostatu w Polsce poziom zróżnicowania płac pomiędzy płciami należy do niższych w Europie i w 2018 roku wyniósł 8,8 proc. (6. miejsce w Unii Europejskiej). Średnia unijna wynosiła 14,8 proc. Wynik ten oznacza, że w Polsce kobieta zarabia na godzinę średnio o 8,8 proc. mniej od mężczyzny.

12. Utworzenie Rady Kobiet

Rada Kobiet ma być drugim nowym gremium doradczym przy prezydencie. Jej celem miałby być monitoring sytuacji kobiet w Polsce. Obecnie nie ma odpowiednika tego typu instytucji w strukturach Narodowej Rady Rozwoju. Zagadnienia, które mają być poruszane w Radzie Kobiet, mieszczą się bowiem w kompetencjach różnych sekcji NRR.

13. Przywrócenie programu „Mieszkanie dla Młodych”

Program „Mieszkanie dla Młodych” był programem mieszkaniowym opracowanym przez rząd PO-PSL. Polegał on na dofinansowaniu wkładu własnego lub spłacie części kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania. Funkcjonował w latach 2014-2018. Na realizację programu przewidziano łącznie 3,5 mld zł. Jego faktycznym następcą jest obecnie realizowany program rządowy „Mieszkanie Plus”. Wsparcie w jego ramach (w filarze rynkowym) polega na oferowaniu mieszkań na wynajem, w tym również z opcją dochodzenia do własności, oraz (w filarze społecznym) na budowie mieszkań na wynajem dla osób średnio i najniżej zarabiających, w których czynsz limitowany jest ustawowo (TBS) lub jest ustalany przez władze samorządowe (budownictwo gminne).

14. Bezpłatne przedszkola i żłobki

Rafał Trzaskowski deklaruje, że zaproponuje wprowadzenie w całej Polsce bezpłatnej opieki przedszkolnej i szkolnej, wzorem rozwiązań wprowadzonych w Warszawie. W stolicy od września 2017 roku rodzice nie ponoszą żadnych kosztów za pobyt swoich dzieci w przedszkolach. Płatne pozostają natomiast posiłki. Rozwiązanie to wprowadzone zostało jeszcze za kadencji poprzedniej prezydent Warszawy, Hanny Gronkiewicz-Waltz. 

W programie wyborczym przed wyborami samorządowymi Rafał Trzaskowski obiecywał, że „od 2019 r. wszystkie dzieci w Warszawie będą miały zagwarantowaną opiekę żłobkową. Jeżeli dziecko nie znajdzie miejsca w żłobku publicznym (miejskim), miasto zapłaci za opiekę nad dzieckiem w placówce prywatnej”.

W lutym 2019 roku na wniosek Rafała Trzaskowskiego, wówczas już wybranego na urząd prezydenta miasta, Rada Warszawy zgodziła się na stuprocentowe finansowanie opieki żłobkowej. Odnosi się to jednak do żłobków publicznych. W zakresie żłobków niepublicznych miasto wykupuje część miejsc na drodze otwartych konkursów. Według informacji udzielonych przez stołeczny ratusz portalowi Onet w Warszawie funkcjonowało 8 417 miejsc w placówkach publicznych i 4 881 miejsc dla maluchów w placówkach niepublicznych dotowanych przez miasto (łącznie 13 298).

Obietnica bezpłatnego żłobka została więc, zgodnie ze stanem na lipiec 2020 roku, zrealizowana jedynie częściowo.

Rodzicom, którzy zapiszą swoje dziecko do żłobka niepublicznego, może przysługiwać także bon żłobkowy w wysokości 400 zł miesięcznie od ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia do objęcia go wychowaniem przedszkolnym. Ze świadczenia mogą skorzystać rodzice, którzy mieszkają, pracują i płacą podatki w Warszawie, nie są na urlopie wychowawczym oraz ich dochody nie przekraczają 2 883 zł netto na osobę w rodzinie. Dziecko musi być także na liście oczekujących na miejsce w publicznym żłobku. Wtedy rodzice muszą zgodzić się na skreślenie dziecka z listy na czas otrzymywania świadczenia. Natomiast kiedy dziecko chodzi do miejskiej placówki, rodzic musi wypowiedzieć umowę o świadczenie usług.

15. Bezpłatny program zapłodnienia in vitro

Rafał Trzaskowski w swoim programie obiecuje podjęcie działań na rzecz przywrócenia bezpłatnego programu zapłodnienia in vitro. Dzięki rządowemu programowi „Leczenie Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013 – 2016” na świat przyszło 22 118 dzieci.

Obecnie programy gwarantujące bezpłatną procedurę in vitro realizowane są przez niektóre samorządy, także przez Warszawę. Budżet stołecznego programu na lata 2019-2022 to ponad 33 mln zł. Maksymalna kwota dofinansowania jednej próby zapłodnienia pozaustrojowego to 6 tys. zł. Każdej parze przysługują trzy próby. Program „Stołeczna kampania na rzecz wspierania osób dotkniętych niepłodnością z wykorzystaniem metod zapłodnienia pozaustrojowego” realizowany jest w stolicy od 2017 roku. W okresie od listopada 2017 roku do końca października 2019 roku z programu skorzystało 2 718 par. Potwierdzono 1 537 ciąż klinicznych. Do początku listopada 2019 roku urodziło się 496 dzieci.

16.Wzrost wydatków na rolnictwo do poziomu 3 proc. PKB

Udział budżetu rolnego w PKB od 9 lat sukcesywnie maleje. Z uwzględnieniem wydatków na KRUS w 2019 roku miał on wynieść 1,2 proc. wobec: 

• 1,27 proc. w 2018 roku, 
• 1,42 proc. w 2017 roku, 
• 1,43 proc. w 2016 roku, 
• 1,49 proc. w 2015 roku, 
• 1,69 proc. w 2014 roku, 
• 1,67 proc. w 2013 roku, 
• 1,7 proc. w 2012 roku, 
• 2,0 proc. w 2011 roku oraz 
• 2,1 proc. w 2010 roku.

17. Projekt ustawy o związkach partnerskich

Rafał Trzaskowski deklaruje złożenie projektu ustawy o związkach partnerskich zgodnego z założeniami poselskiego projektu z poprzedniej kadencji. Autorami pomysłu była grupa posłów Nowoczesnej. W myśl projektu związek partnerski miał zostać zdefiniowany jako „powstały z woli partnerów, sformalizowany związek dwóch osób niezależnie od ich płci”. Partnerzy mogliby ustanowić wspólność majątkową poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego czy przysposabiać zstępnego drugiego partnera, w pierwszym stopniu pokrewieństwa. Przy wstępowaniu w związek partnerski, na zasadzie dobrowolności, możliwe miało być złożenie oświadczeń woli na temat wspólnego nazwiska partnerów. Przepisy przewidywały również wzajemne dziedziczenie partnerów po sobie w pierwszym kręgu spadkowym, w identyczny sposób jak w przypadku dziedziczenia po sobie małżonków.

18. Fundusz wsparcia dla organizacji pozarządowych

Rafał Trzaskowski deklaruje utworzenie przy Kancelarii Prezydenta nowego funduszu wsparcia dla organizacji pozarządowych. Miałby on funkcjonować w cyklach rocznych, za każdym razem z innym motywem przewodnim. Obecnie ze strony władz centralnych wsparciem finansowym dla trzeciego sektora zajmuje się przede wszystkim powołany w 2017 roku Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Jest to rządowa agencja wykonawcza operująca programami umożliwiającymi pozyskiwanie dotacji dla organizacji pozarządowych. Obecnie funkcjonuje 5 takich programów:

1. Fundusz Inicjatyw Obywatelskich,
2. Korpus Solidarności,
3. „Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich”,
4. „Program Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych”,
5. Uniwersytety Ludowe.

19. Rozpatrywanie przez Sejm obywatelskich inicjatyw ustawodawczych w przeciągu miesiąca

Rafał Trzaskowski proponuje ustanowienie zasady obligatoryjności rozpatrywania przez Sejm obywatelskich projektów ustaw w przeciągu 30 dni od ich zgłoszenia. Kwestia ta wymagałaby jednak zmian w Regulaminie Sejmu, który przyjmowany jest w formie uchwały zgodnie z art. 112 Konstytucji RP. Prezydent nie ma konstytucyjnych uprawnień do zmieniania Regulaminu ani też do wnioskowania o jego zmianę, dlatego pełna realizacja tej obietnicy zależałaby od woli większości parlamentarnej.

20. Utworzenie Rady Bezpieczeństwa Energetycznego

Kolejnym nowym organem doradczym przy prezydencie miałaby być Rada Bezpieczeństwa Energetycznego. Jej zadaniem byłoby wypracowywanie zaleceń dla strategii energetycznej Polski do 2050 roku. Obecnie kwestie polityki energetycznej są rozbite na poszczególne sekcje Narodowej Rady Rozwoju.

21. Zakaz sprowadzania odpadów z zagranicy

Zgodnie z informacjami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w 2019 roku do Polski trafiło 405 tys. ton odpadów z zagranicy. W 2018 roku było ich jeszcze więcej – 434,4 tys. ton. Rafał Trzaskowski w swoim programie formułuje konieczność powstrzymania tego procederu, zaznaczając jednocześnie, że realizacją tego postulatu musi zająć się rząd.

22. Ograniczenie wyrębu lasów o 30 proc.

Rafał Trzaskowski postuluje nowelizację ustawy o ochronie przyrody, w myśl której zostałaby zwiększona kontrola nad prowadzoną wycinką lasów. W ujęciu ilościowym ma ona zostać ograniczona o 30 proc. „w perspektywie kilku lat”. 

Zgodnie z opublikowanym przez GUS Rocznikiem Statystycznym Leśnictwa 2019 powierzchnia lasów, w tym także lasów publicznych, stale rośnie. W ostatnich latach wynosiła ona:

• 2015 roku – 9 215 ha, w tym 7 450 ha publicznych,
• 2016 roku – 9 230 ha, w tym 7 456 ha publicznych,
• 2017 roku – 9 242 ha, w tym 7 460 ha publicznych,
• 2018 roku – 9 255 ha, w tym 7 467 ha publicznych,

Rośnie także ilość pozyskiwanego drewna. W 2015 roku przybyło go łącznie 40 247 tys. m³ (w tym 36 920 tys. m³ grubizny z lasów publicznych), a w 2018 roku – 45 590 m³ (w tym 42 102 m³ grubizny z lasów publicznych).

23. Utworzenie instytucji Rzecznika Ochrony Zwierząt

Rafał Trzaskowski deklaruje złożenie projektu nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, w myśl której powołana zostanie nowa instytucja Rzecznika Ochrony Zwierząt. Ma on otrzymać uprawnienia kontrolne i możliwość samodzielnego inicjowania procedur prawnych w przypadku podejrzenia niehumanitarnego, niezgodnego z prawem traktowania zwierząt.

O powołanie takiego urzędu zabiegają organizacje walczące o prawa zwierząt. Stowarzyszenie Otwarte Klatki zbiera obecnie podpisy pod petycją do Sejmu w tej sprawie, argumentując, że „w obecnej sytuacji żadna z instytucji państwowych nie prowadzi wystarczających działań na rzecz ochrony zwierząt, a przede wszystkim żadna instytucja państwowa nie dąży do wprowadzania pozytywnych dla zwierząt zmian w prawie”.

24. Bilet wstępu do instytucji kultury dla młodych

W ramach walki ze skutkami kryzysu gospodarczego w sektorze kultury Rafał Trzaskowski proponuje wprowadzenie czasowego (ograniczonego do najbliższych 2 lat) programu przyznającego kupon o wartości 100 zł na zakup usługi kulturalnej dla każdego dziecka i młodej osoby do 21. roku życia. Posiadacze bonu powinni przeznaczyć go na zakup biletu (z dojazdem) do kina, teatru czy muzeum lub na zakup książki.

25. Utworzenie Obywatelskiej Rady Kultury

Obywatelska Rada Kultury przy prezydencie miałaby zrzeszać przedstawicieli środowisk twórczych i animatorów kultury. Jej rola polegałaby na opiniowaniu polityki kulturalnej i działalności edukacyjnej państwa.

Obecnie zadania postulowanej Obywatelskiej Rady Kultury wchodzą w zakres kompetencyjny sekcji „Edukacja, młode pokolenie, sport” oraz „Kultura, tożsamość narodowa, polityka historyczna” Narodowej Rady Rozwoju.

26. Nowy model finansowania mediów publicznych

Rafał Trzaskowski postuluje szeroką reformę obecnego systemu finansowania mediów publicznych, w której przewidziana jest likwidacja abonamentu. Media publiczne miałyby być finansowane z funduszu misji publicznej oraz – w mniejszym stopniu niż obecnie – z rynku reklamowego.

27. Reforma sądownictwa

Kandydat Koalicji Obywatelskiej deklaruje opracowanie planu reformy sądownictwa. Jej kluczowymi aspektami ma być wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, wybranie Krajowej Rady Sądownictwa „w zgodzie z europejskimi i konstytucyjnymi wymogami”, a także likwidacja Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.

28. Reforma Prokuratury Generalnej

Rafał Trzaskowski obiecuje złożenie projektu ustawy rozdzielającej funkcję prokuratora generalnego od funkcji ministra sprawiedliwości. Tego pierwszego powoływać miałby prezydent na nieodnawialną, sześcioletnią kadencję. Procedura wyłaniania kandydatów miałaby być realizowana bez udziału polityków przez niezależny organ samorządu prokuratorskiego, na przykład Radę Prokuratorów.

Prokurator generalny oddzielnie od ministra sprawiedliwości funkcjonował w latach 2010-2016. Jedną z przedwyborczych obietnic Andrzeja Dudy w 2015 roku było przywrócenie Prokuratury Generalnej pod kontrolę rządu. Obietnica ta została częściowo zrealizowana, gdyż nowelizacja ustawy w tej sprawie, wbrew deklaracji Andrzeja Dudy, nie została zainicjowana przez niego osobiście, a przez grupę posłów.

29. Powołanie Prezydenckiej Rady Samorządowej

Kolejnym ciałem doradczym przy prezydencie ma być Prezydencka Rada Samorządowa. W jej skład wchodziłoby wszystkich 16 marszałków i prezydentów 18 stolic województw oraz przedstawiciele wszystkich korporacji samorządowych: Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Powiatów Polskich i Związku Województw RP. Podstawowym celem Rady ma być analiza rozwiązań legislacyjnych tworzonych z inicjatywy prezydenta oraz opiniowanie aktów prawnych przyjętych przez parlament w kontekście ich wpływu na funkcjonowanie samorządu terytorialnego.

Obecnie zapleczem eksperckim głowy państwa w zakresie samorządu terytorialnego jest sekcja „Samorząd, polityka spójności” Narodowej Rady Rozwoju.

30. Projekt ustawy o Rzeczniku Kontroli Państwowej

Rafał Trzaskowski deklaruje również złożenie projektu ustawy w sprawie powołania instytucji Rzecznika Kontroli Państwowej przy Biurze Bezpieczeństwa Narodowego, który miałby uprawnienia do kontroli służb specjalnych.

Obecnie Polska dysponuje następującymi służbami specjalnymi:

• Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
• Agencją Wywiadu,
• Centralnym Biurem Antykorupcyjnym,
• Służbą Wywiadu Wojskowego,
• Służbą Kontrwywiadu Wojskowego.

Bezpośredni nadzór nad służbami specjalnymi sprawuje Minister Koordynator Służb Specjalnych, a w przypadku SWW i SKW – również Minister Obrony Narodowej. Istotne są także dwa ciała kolegialne – Kolegium ds. służb specjalnych, mające funkcje opiniodawcze, a także sejmowa Komisja do Spraw Służb Specjalnych, która jest elementem demokratycznej kontroli nad działalnością służb specjalnych.

Kompetencje prezydenta w zakresie nadzoru nad działalnością służb specjalnych ograniczają się do delegowania swojego przedstawiciela w Kolegium ds. służb specjalnych oraz opiniowania wniosków o powołanie i odwołanie szefów służb (opinie te nie są jednak wiążące).

Podsumowanie

Rafał Trzaskowski jest kandydatem partii opozycyjnej, co ma kluczowe znaczenie w analizie obietnic z jego programu wyborczego. W proponowanych przez niego postulatach najwięcej uwagi poświęcono kwestiom pozostającym w bezpośrednim zasięgu kompetencji prezydenta – takim jak tworzenie nowych ciał doradczych czy nowego funduszu stypendialnego.

Założenia obietnicy programu dofinansowywania ekoremontów są już obecnie realizowane w programach Ministerstwa Klimatu.

Jeśli chodzi o proponowane zmiany obowiązującego prawa (podniesienie kwoty wolnej, wyższe pensje dla nauczycieli, zakaz sprowadzania odpadów z zagranicy czy nowy model finansowania mediów publicznych), realne możliwości sprawcze Rafała Trzaskowskiego jako ewentualnego prezydenta będą ograniczone do złożenia odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej i deklarowanej przez niego woli dalszej współpracy z rządem oraz większością parlamentarną w toku prac legislacyjnych nad danym projektem, a następnie monitoringu implementacji przyjętych rozwiązań ustawowych już przez administrację rządową.

Stopień realizacji każdej z takich obietnic zależeć będzie więc w głównej mierze od woli politycznej rządu i większości sejmowej, które obecnie pozostają w rękach nieprzychylnego Trzaskowskiemu obozu Zjednoczonej Prawicy. W przypadku niektórych postulatów kandydata Koalicji Obywatelskiej (ustawa o związkach partnerskich, bezpłatny program in vitro) o porozumienie pomiędzy prezydentem a rządem i Sejmem w obecnym układzie politycznym może być niezwykle trudno.