Z naszej historii wynikają ważne wnioski dla tych, którzy chcą działać na rzecz jakości debaty publicznej. To również najwyższy czas na rozmowę o tym, co robić dalej, by było w niej jak najmniej fałszu.

W kwietniu wypada kolejny Międzynarodowy Dzień Fact-checkingu. Za niecały miesiąc czekają nas również wybory samorządowe. Chcemy więc, by nasze kwietniowe urodziny przyczyniły się do dalszego rozwoju fact-checkingu, także na poziomie lokalnym.

Weryfikaton – przedwyborczy maraton factcheckingowy

Redakcja Demagoga na co dzień śledzi debatę publiczną, wyłapuje z niej fałsz i konfrontuje go z faktami. Kontrola debaty jest potrzebna także na poziomie gmin i powiatów, gdzie ogólnopolskie media nie zawsze docierają.

Wspólnie z Google News Initiative w te dni oferujemy szkolenie i merytoryczne wsparcie w tworzeniu factcheckingowych tekstów. Dla najlepszych zespołów przygotowaliśmy nagrody finansowe: od 5 tys. zł do 10 tys. zł. Rzetelne analizy stworzone podczas Weryfikatonu będą dla nas najlepszym prezentem urodzinowym.

Fact-checking jak maraton: wymaga wytrwałości

Demagog biegnie w factcheckingowym maratonie od 2014 roku. Pierwszy był słowacki Demagog, potem powstał czeski. Jeszcze jako grupa studentek i studentów, korzystając z doświadczeń naszych południowych sąsiadów, postanowiliśmy sprawdzać wypowiedzi polityków.

Dziś licznik na naszej stronie wskazuje prawie 5 700 sprawdzonych wypowiedzi. Już po tej liczbie widać, że z czasem rozszerzyliśmy naszą działalność. Sprawdziliśmy także stan realizacji 300 politycznych obietnic i obaliliśmy 2 200 fałszywych informacji.

Z perspektywy czasu widzimy, że projekt factcheckingowy to nie bieg krótkodystansowy. Fałszywe informacje istniały od dawna i wciąż będą się pojawiać. Bez wysiłków organizacji takich jak nasza mogłyby wyrządzić jednak znacznie więcej szkód. Biegniemy więc dalej.

Konferencja „10 lat fact-checkingu w Polsce”

Już po I turze wyborów samorządowych, 12 kwietnia, organizujemy największą w Polsce konferencję na temat zwalczania dezinformacji. Podczas paneli dyskusyjnych wymienimy doświadczenia ze środowiskiem dziennikarskim, naukowym, biznesowym i politycznym.

Tego dnia wspólnie przedyskutujemy:

• sukcesy, trudności i wyzwania fact-checkingu w przyszłości,
• pomysły na edukację w zakresie weryfikacji informacji,
• rolę firm technologicznych w walce z dezinformacją.

Rzeczywistość ostatnich lat pokazała nam, że fact-checking jest szczególnie potrzebny w czasie kryzysów zdrowotnych i wojennych. Wie to najlepiej Jewhen Fedczenko, redaktor naczelny ukraińskiego portalu StopFake.org, który otworzy konferencję swoim wystąpieniem.

Współpraca daje energię do działania

Wspólne działanie to klucz do sukcesu. Z niewielkiej grupy rozrośliśmy się w zespół ponad czterdziestu osób. Choć początkowo byliśmy tylko w Krakowie, dziś ludzi Demagoga można spotkać w większości województw. W praktyce niezwykle cenne okazuje się, poza wzajemnym wsparciem wewnętrznym, także to zewnętrzne. 

W 2019 roku dołączyliśmy do Międzynarodowej Sieci Factcheckingowej (IFCN), a od 2021 roku współtworzymy Europejską Sieć Standardów Factcheckingu (EFCSN). Od 2019 roku współpracujemy z Metą w ramach Programu niezależnej weryfikacji treści. W 2023 roku dołączyliśmy do programu factcheckingowego TikToka. Naszą działalność wspierają finansowo liczne osoby nas czytające oraz grantodawcy. 

Każda wspierająca osoba, zaprzyjaźniona organizacja, grant i program dają nam energię do dalszego działania. Serdecznie za to dziękujemy! Pamiętaj, że zawsze możesz nas wspierać na Patronite.

Badanie „Dezinformacja oczami Polaków”

Podczas kwietniowej konferencji zaprezentujemy II edycję raportu o stanie dezinformacji w Polsce, który przygotowaliśmy na podstawie badania opinii społecznej w ramach koalicji „Razem przeciw dezinformacji”. Nasza koalicja również obchodzi urodziny – już drugie.

Co się zmieniło od tego czasu? Jak na Polaków wpłynęły fałszywe informacje na temat Ukrainy? Czy są oni świadomi nowych zagrożeń? Pokażemy to 12 kwietnia.

Docieramy tam, gdzie jesteśmy potrzebni

Tworzymy jeden z najbardziej podzielonych narodów w Europie. Widzimy jednak sens rozmowy i potrzebujemy porozumienia w ważnych sprawach. Każdą rozmowę warto zacząć od ustalenia faktów. Potrzebne są do tego wiedza i umiejętności.

W 2017 roku przeprowadziliśmy pierwsze warsztaty z weryfikowania informacji. Dziś nasza Akademia Fact-Checkingu potrafi w ciągu roku przeprowadzić 200 warsztatów, szkoleń i prelekcji. Z ofertą edukacyjną docieramy nie tylko do uczniów, lecz także do studentów, nauczycieli, seniorów, organizacji pozarządowych i biznesu.

Staramy się także, by nasze publikacje zdobywały jak największe zasięgi. Poza naszą stroną internetową od 2014 roku znajdziesz nas na Twitterze i na Faceboku, od 2018 – na Instagramie, a od 2023 także na TikToku. Już od blisko 4 lat nadajemy nasz podcast.

Co czeka nas w przyszłości?

W metodologii Demagoga jest jasna zasada – nie weryfikujemy prognoz. Sami też nie będziemy ich tu snuli, bo każda z nich byłaby obarczona ryzykiem niepewności.

Trzymajmy się faktów. Tylko faktyczne czyny zapewnią nam dobrą przyszłość. Codziennie myślimy, jak na jej rzecz działać najlepiej.

Jeśli dotarłeś_aś do końca, to znaczy, że pewnie nas lubisz i nie jest to pierwszy nasz tekst, który czytasz. Może spotkaliśmy się na warsztatach lub na jakiejś konferencji, minęliśmy w social mediach lub usłyszeliśmy w podcaście.

Jakakolwiek nie była Twoja droga, cieszymy się, że tu jesteś. Życzymy sobie, byś mógł/mogła do nas wpadać przynajmniej przez kolejnych 10 lat.