Korporacje paliwowe wiedziały o szkodliwości swoich działań już od końca lat 50. XX wieku. To zupełnie tak, jak firmy tytoniowe. Obie grupy przez lata wykorzystywały te same strategie, by zasiać wątpliwości co do dowodów naukowych w opinii publicznej – czy to w temacie globalnego ocieplenia, czy ryzyka zachorowania na raka przez palenie papierosów. 

Może wydawać się, że to jedyne połączenie między tymi dość odległymi branżami. Jak opisali Oreskes i Conway w książce „Handlarze złudzeń”, łączą je bezpośrednio także instytucje i osoby, których misją jest dezinformacja.

Źródło: www.demagog.org.pl

Niektóre instytucje powstały już w latach 70-80. XX wieku i wciąż są aktywne, a na scenę wkraczają także nowe organizacje. 

Koch Industries

Aby przeanalizować najważniejsze organizacje denialistyczne, trzeba się cofnąć do lat 40. XX wieku. Wtedy to Fred C. Koch założył Koch Industries. Firma zaczynała swoją działalność jako rafineria ropy, a obecnie funkcjonuje także w wielu innych branżach i jest jedną z największych firm w USA. Po śmierci Freda firmę przejął jego syn Charles Koch, do którego wkrótce dołączył brat David. Charles założył Cato Institute (pierwotnie Charles Koch Foundation), a David zasiadał później w zarządzie instytutu. 

Rodzina Kochów stworzyła lub finansowała także inne instytucje dezinformujące o zmianie klimatu (w tym Heartland Institute) oraz organizacje prawicowe w USA. Założyła także grupy astroturfingowe (to organizacje, które mają pozorować oddolny ruch obywatelski oraz wspierać i działać na rzecz interesów twórców), do których należą np. Americans for Prosperity oraz Citizens for a Sound Economy (CSE, obecnie Freedom Works).

Cato Institute

Stanowisko w sprawie zmiany klimatu

Cato Institute to amerykański think tank, który zgodnie z opisem na stronie: walczy o wolność w kraju i na świecie. Jego zadeklarowaną misją jest „tworzenie, rozpowszechnianie i promowanie rozwiązań opartych na zasadach wolności jednostki, ograniczonego rządu, wolnych rynków i pokoju”. Jak się to ma do klimatu?

Organizacja stoi na stanowisku, że zmiana klimatu faktycznie ma miejsce i powstaje wskutek działalności człowieka, ale „może prowokować bardzo nierozsądną politykę w odpowiedzi na presję polityczną”. Według instytutu „nie ma działającego ani przetestowanego zestawu technologii, które mogłyby osiągnąć cele takich przepisów (redukcję emisji CO₂ – przyp. Demagog)”.

Podążając za pieniędzmi

Think tank – oprócz funduszy przekazanych z fundacji należących do braci Koch – otrzymał też wsparcie finansowe od koncernu naftowego Exxon Mobil i firmy wydobywającej węgiel Murray Energy (obecnie American Consolidated Natural Resources). Założyciel tej ostatniej, Robert E. Murray, był znanym denialistą klimatycznym, który politykę klimatyczną określał jako histeryczną i opartą na wadliwej nauce (s. 3-4).

Gwiazdy organizacji

Richard Lindzen

Do najsłynniejszych – choć byłych – członków Cato Institute należał Richard Lindzen, emerytowany profesor meteorologii na Massachusetts Institute of Technology (MIT). W Cato Institute zajmował się interakcjami między nauką a polityką, ale zasłynął też z tworzenia fałszywych informacji na temat klimatu. 

Richard Lindzen jest jednym z autorów hipotezy tęczówki, według której zmiana pokrycia nieba chmurami w miarę ocieplenia zniweluje działanie rosnących emisji gazów cieplarnianych. Jego teoria nie jest jednak poparta faktami. Obecne wyniki badań wskazują, że prawdopodobnie zmiany w zachmurzeniu będą potęgowały wzrost temperatury.

Co więcej, naukowiec jest powiązany z Heartland Institute, widnieje jako ambasador fundacji CLINTEL oraz został jednym z sygnatariuszy Listu 500 z 2019 roku.

W 2017 roku stworzył petycję do ówczesnego prezydenta USA Donalda Trumpa o wystąpienie z Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). We wstępie zaznaczono, że dwutlenek węgla „nie jest zanieczyszczeniem, ale główną korzyścią dla rolnictwa i życia na Ziemi”. Petycję podpisało ok. 300 osób, w tym kilkoro „ekspertów” Heartland Institute. Wśród nich są także osoby związane z branżą paliw kopalnych, ekonomiści i lekarze.

Patrick J. Michaels

Ważną postacią w historii denializmu klimatycznego był nieżyjący już Patrick J. Michaels. Wraz z Lindzenem byli współautorami raportów Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). W Cato Institute Patrick Michaels był dyrektorem The Center for the Study of Science – jednostki, która regularnie publikowała dezinformujące treści w formie Global Science Report. 

Patrick Michaels był aktywny w mediach – regularnie udzielał się w Fox News i pisał dla „Forbesa”. Uważał, że modele klimatyczne są wadliwe i stąd wynika „histeria klimatyczna”. Jego stronniczy artykuł na ten temat omówiono na portalu Climate Feedback. 

W latach 90. Patrick Michaels założył firmę konsultingową New Hope Environmental Services (NHES), zajmującą się „doradztwem naukowym” w dziedzinie klimatu. Firma regularnie wydawała raport World Climate Report, w którym głoszono denialistyczne treści, w tym o błogosławionym wpływie CO₂ na produkcję żywności.

Strona była finansowana m.in. przez Western Fuels Association – kooperatywę dostawców węgla. Sam Patrick Michaels przyznał się do otrzymywania funduszy od koncernów paliwowych. Ponadto wspierał organizacje działające na rzecz koncernów tytoniowych (s. 30, s. 3).

David Padden

David Padden (zmarł w 2011 roku) zasiadał w zarządzie Cato Institute. W 1984 roku założył Heartland Institute. Był związany także z innymi organizacjami dezinformującymi o klimacie – m.in. Acton Institute for the Study of Religion and Liberty, Citizens for a Sound Economy (CSE – tak, tej od braci Koch) czy Foundation for Economic Education (FEE). Wspierał je finansowo oraz doradczo.

Wybrane akcje w działalności organizacji

Cato Institute wydało m.in. w 2012 roku publikację „Addendum Global Climate Change Impacts in the United States”, będącą „uzupełnieniem” do oficjalnego raportu U.S. Climate Change Science Program (USGCRP). Co ciekawe, publikacje wyglądają niemal identycznie. Jednak wersja Cato Institute wykorzystuje wybiórcze dane, które prowadzą do innych wniosków – jakoby ocieplenie było wyolbrzymione. 

Organizacja wydaje też podręcznik Cato Handbooks – skierowany do decydentów w Kongresie, którzy mają m.in. zniechęcać do wdrożenia polityk klimatycznych (np. s. 627). W 2022 roku opublikowano już dziewiątą edycję tej publikacji.

Heartland Institute

Stanowisko w sprawie zmiany klimatu

Heartland Institute to wolnorynkowy think tank, założony przez Davida Paddena oraz Josepha Basta. Bast aktywnie bronił przemysłu tytoniowego i utrzymywał, że palenie ma niewielki lub żaden wpływ na zdrowie. Właśnie tym zajmował się instytut w latach 90 XX wieku. 

Według Heartland Institute zmiana klimatu nie jest sytuacją kryzysową. Ponadto – zgodnie z jego opinią – „większość naukowców” nie jest pewna wpływu człowieka na klimat, a korzyści z globalnego ocieplenia „prawdopodobnie przewyższają” koszty – te mity wyjaśnił portal Nauka o klimacie (1, 2). Heartland Institute regularnie organizuje też konferencje denialistyczne ICCC.

Podążając za pieniędzmi

Fundusze instytutu pochodziły także od koncernu tytoniowego Philip Morris (s. 39). Roy Marden, były kierownik ds. przemysłu w koncernie, był członkiem zarządu Heartland Institute.

Jeszcze w 2007 roku instytut posiadał na swojej stronie sekcję Smokers Lounge, gdzie można było znaleźć „rzetelne” informacje na temat tytoniu – w opozycji do „propagandy” grup antynikotynowych. Na stronie wciąż można znaleźć wiele artykułów o takim wydźwięku – ostatni pochodzi z 2019 roku.

Gwiazdy organizacji

Fred Singer

Dla Heartland Institue pracował m.in. naukowiec Fred Singer, zmarły w 2020 roku. Krytykował on np. wykres „kija hokejowego” (przedstawia on zestawienie historycznych rekonstrukcji i współczesnych pomiarów temperatury), o którym możesz przeczytać w innej naszej analizie.

Fred Singer w 1990 roku założył Science & Environmental Policy Project (SEPP) – grupę „edukacyjną”, która podważała naukę o klimacie i wiarygodność IPCC, fakt niszczenia warstwy ozonowej, a także szkodliwość biernego palenia. Organizacja otrzymała fundusze m.in. od Exxon Mobil.

Naukowiec pracował też przy projekcie NIPCC i otrzymywał za to wynagrodzenie (s. 7). Był jednym z sygnatariuszy petycji do Donalda Trumpa w sprawie Porozumienia Paryskiego, zainicjowanej przez Richarda Lindzena.

Patrick Moore

Ciekawą postacią związaną z Heartland Institute jest Patrick Moore. Sam podaje, że był współzałożycielem Greenpeace oraz że uzyskał doktorat z ekologii na University of British Columbia (UBC). Greenpeace zaprzeczyło tej informacji, a UBC poinformowało, że Patrick Moore jest doktorem leśnictwa.

Moore jest natomiast członkiem zarządu CO2 Coalition – organizacji, która głosi, że dwutlenek węgla jest niesłusznie demonizowany. Podpisał się on też pod World Climate Declaration fundacji CLINTEL.

Arthur Robinson

W 2016 roku władze Heartland Institute ogłosiły, że do zarządu dołączy Arthur Robinson. To założyciel „instytutu badawczego” Oregon Institute of Science and Medicine (OISM) – który nie prowadzi żadnych badań, nie ma studentów, a dwóch spośród ośmiu członków nie żyje.

Arthur Robinson jest także inicjatorem Petycji Oregońskiej, która miała na celu przekonanie opinii publicznej, że naukowcy nie zgadzają się co do przyczyny obecnej zmiany klimatu. Pod petycją podpisało się 30 tys. osób – spośród nich tylko 39 zajmowało się badaniem klimatu. Szerzej o tej sprawie przeczytasz w tej analizie.

Dennis Avery

Dennis Avery był inicjatorem słynnego Raportu 500 z 2007 roku, który był promowany przez Heartland Institute. Jest to lista osób, których badania rzekomo „zaprzeczają straszeniu globalnym ociepleniem spowodowanym przez człowieka”. W rzeczywistości nazwiska części naukowców zostały tam umieszczone bez ich zgody i odmówiono ich usunięcia.

Dennis Avery był także jednym z autorów publikacji NIPCC oraz występował na konferencjach Heartland Institute. Wspólnie z Singerem napisał książkę pt. „Unstoppable Global Warming: Every 1,500 Years”, w której „udowadniali”, że obecne ocieplenie wynika z naturalnego cyklu. Z wyjaśnieniem tego mitu możesz zapoznać się w artykule na portalu Nauka o klimacie. Dennis Avery zmarł w 2020 roku.

Wybrane akcje w działalności organizacji

Sztandarową działalnością instytutu jest organizowanie International Conferences on Climate Change (ICCC). Od 2008 roku w konferencjach wzięło udział łącznie ponad 5 tys. osób. Powstały one jako platforma wypowiedzi dla „sceptyków”, którzy są „zagłuszani” przez główny nurt, jaki reprezentuje IPCC.

Wśród prelegentów znajdują się osoby związane z innymi instytucjami denialistycznymi, np. Richard Lindzen, Patrick Michaels czy Ian Plimer.

W 2009 roku wyszedł pierwszy z raportów – Climate Change Reconsidered. W 2015 roku autorzy, w tym Fred Singer, wydali książkę „Why Scientists Disagree About Global Warming”, w której dowodzili – tak jak w tytule – że nie ma konsensusu w sprawie globalnego ocieplenia.

Heartland Institute jest znane też m.in. z kampanii porównującej osoby uznające antropogeniczną przyczynę globalnego ocieplenia do terrorysty Teda Kaczynskiego. Instytut nagłaśniał też sprawę Climategate oraz wydał książkę „Skeptic’s Handbook”, autorstwa Joanne Nova. Twierdzenia z tego „podręcznika” zostały obalone (1, 2).

CLINTEL – Climate Intelligence Foundation

Stanowisko w sprawie zmiany klimatu

W 2019 roku na denialistyczną scenę weszła fundacja CLINTEL – założona przez Guusa Berkhouta, emerytowanego profesora geofizyki, i dziennikarza Marcela Croka. Motto fundacji brzmi „nie ma zagrożenia klimatycznego”.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że instytucja nie ma bezpośrednich połączeń z koncernami naftowymi, a tym bardziej tytoniowymi. Warto jednak przyjrzeć się jej członkom.

Niektórzy ambasadorzy CLINTEL, w tym Richard Lindzen, przemawiali na konferencjach ICCC Heartland Institute, który promuje dokonania fundacji na swojej stronie.

Podążając za pieniędzmi

Fundacja jest sponsorowana głównie przez przedsiębiorców z branży nieruchomości, Nieka Sandmanna i Cora Verkade’a. Śledztwo dziennikarzy z Follow the Money na temat holenderskich denialistów ujawnia, że CLINTEL czerpie korzyści z sieci powiązań z koncernem naftowym Shell i producentem stali Hoogovens z lat 90.

Znany jest też związek fundacji CLINTEL z instytutem badawczym Delphi, założonym w 1982 roku przez Guusa Berkhouta, aczkolwiek założyciel zaprzecza otrzymywaniu funduszy od korporacji paliwowych.

Gwiazdy organizacji

Guus Berkhout

Guus Berkhout, założyciel CLINTEL, naukowo zajmował się akustyką i geofizyką – badał fale dźwiękowe, które służyły do obrazowania składu warstw ziemi, np. w celu znalezienia nowych złóż paliw. W latach 1965–1971 pracował dla koncernu Shell.

W 2008 roku opublikował artykuł, w którym globalne ocieplenie przypisał zwiększonej aktywności słonecznej (która w rzeczywistości od lat maleje). W CFGSEC naciskał na zdobywanie dowodów na nierzetelność IPCC.

Ian Plimer

Ian Plimer należy do ambasadorów CLINTEL, a także przemawiał na konferencjach Heartland Institute. Jest byłym profesorem geologii górniczej. Ma na swoim koncie m.in. książkę pt. „Heaven and Earth”, w której kwestionuje zmianę klimatu.

Był dyrektorem w kilku spółkach wydobywczych. Ian Plimer uważa, że to nie wpływa na jego opinie o klimacie, ponieważ sam „opiera się na nauce”. Według niego „nigdy nie udowodniono, że ludzkie emisje dwutlenku węgla napędzają globalne ocieplenie” (czas nagrania 2:26).

Wybrane akcje w działalności organizacji

Dumą CLINTEL musi być World Climate Declaration z 2022 roku, podpisana przez 1 200 osób. Jest to kontynuacja listu „There is no climate emergency” z 2019 roku, pod którym zebrano 500 podpisów. Dokumenty te były skierowane do Sekretarza Generalnego ONZ z przesłaniem, że obecna polityka klimatyczna jest niebezpieczna dla naszego systemu ekonomicznego. Listy zawierają szereg dawno obalonych mitów o klimacie.

Osoby podpisane pod nimi to m.in.: Richard Lindzen, Patrick Michaels, Ian Plimer, Patrick Moore i oczywiście Guus Berkhout z Marcelem Crok’iem. Wśród sygnatariuszy można też zauważyć trzech Polaków. Według AFP FactCheck mniej niż 1 proc. podpisanych osób uznaje się za klimatologów.

Podsumowanie

Zdaje się, że stosunkowo łatwo jest dać się złapać na dezinformację powyższych organizacji – reprezentują je przecież naukowcy, w tym klimatolodzy, którzy wydają publikacje przypominające te naukowe. Pracują oni w instytucjach rozpowszechniających fałszywe informacje o klimacie – z tematyką dezinformacji nt. zmiany klimatu możesz zapoznać się tutaj.