Strona główna Analizy Najcieplejsze osiem lat. Co wiemy o zmianie klimatu w 2022 roku?

Najcieplejsze osiem lat. Co wiemy o zmianie klimatu w 2022 roku?

Stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze ciągle rośnie, a to niesie za sobą kolejne szkodliwe konsekwencje. Co już teraz wiemy o zmieniającym się klimacie i jak pod tym względem wyglądał rok 2022?

Najcieplejsze osiem lat. Co wiemy o zmianie klimatu w 2022 roku?

Fot. Gabriel Kuettel / Pexels / Modyfikacje: Demagog

Najcieplejsze osiem lat. Co wiemy o zmianie klimatu w 2022 roku?

Stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze ciągle rośnie, a to niesie za sobą kolejne szkodliwe konsekwencje. Co już teraz wiemy o zmieniającym się klimacie i jak pod tym względem wyglądał rok 2022?

Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) opublikowała wstępny raport dotyczący sytuacji klimatycznej na świecie w 2022 roku. Pełna wersja raportu ukaże się w 2023 roku. Jednakże obecnie dostępne dane dostarczają powodów do zmartwień.

Więcej faktów na temat klimatu oraz zmian w nim zachodzących poznasz, rozmawiając z naszym klimatycznym chatbotem!

Gazy cieplarniane wciąż stanowią problem

Już w 2021 roku trzy główne gazy cieplarniane – dwutlenek węgla, metan i podtlenek azotu – notowały rekordowe poziomy stężenia w atmosferze. W 2022 roku problem ten jedynie zyskiwał na znaczeniu (s. 3).

Co istotne, na świecie odnotowujemy znaczące dysproporcje w emisjach dwutlenku węgla: 10 proc. największych emitentów może odpowiadać za niemal połowę gazów uwalnianych do atmosfery. Więcej na ten temat dowiesz się z innej naszej analizy

Za emisje odpowiadać mogą m.in. elektrownie węglowe (tu dowiesz się więcej o polskim Bełchatowie) i osuszone torfowiska (o tym, czy ten problem dotyka również Polski, dowiesz się, sięgając do innego naszego artykułu).

Działania na rzecz zredukowania emisji gazów cieplarnianych to szczególnie ważne zadanie, ponieważ wraz z ich wzrostem rośnie średnia temperatura na powierzchni Ziemi (GMST).

Średnia temperatura wzrosła już o ponad 1 stopień

Z raportu WMO wynika, że w 2022 roku (s. 6), w wyniku wzrostu stężenia gazów cieplarnianych, średnia temperatura na powierzchni planety wzrosła o 1,15 stopnia Celsjusza w porównaniu do stanu sprzed rewolucji przemysłowej (średnia z lat 1850-1900).

Z szacunków wynika, że ostatnie osiem lat (2015–2022) było najcieplejsze w historii dokonywanych pomiarów od 1850 roku. Rok 2022 był nieco cieplejszy od poprzedniego i zajmie pod tym względem najprawdopodobniej piąte lub szóste miejsce.

Pamiętajmy, że wzrost dotyczy średnich temperatur. Wciąż możemy doświadczać chłodnych dni i opadów śniegu. Więcej na temat różnic pomiędzy pogodą a klimatem dowiesz się z innej naszej analizy.

Anomalie nie dotykają wszystkich po równo

Pomimo tego, że średnia temperatura wzrosła na całym lądzie i w oceanach, niektóre rejony są bardziej narażone na konsekwencje zmiany klimatu. Przykładowo niektóre regiony były dotknięte znaczącym (wyższym niż normalny) wzrostem opadów, w czasie gdy inne regiony doświadczały deficytów pod tym względem.

Wyższe niż zwykle opady odnotowano m.in. w Australii, Nowej Zelandii, Azji czy na Karaibach (s. 14). Ekstermalne anomalie negatywnie odbiły się przede wszystkim na subkontynencie indyjskim. W samym Pakistanie wzrost opadów spowodował potop, który zalałpaństwa.

W czasie gdy zachodnia Eurazja i wschodnie rejony Azji borykały się z wyjątkowo wysokimi temperaturami w lecie, inne regiony doświadczały nagłych spadków temperatury (s. 7). Niższe temperatury niż ich dotychczasowa średnia dotknęły Kanadę, południową Afrykę i południową część Ameryki Południowej. 

Oceany się podgrzewają

Jak podkreślają autorzy raportu, emisja gazów cieplarnianych i ich nadmiar w atmosferze powoduje akumulację energii pod postacią ciepła na powierzchni. Nawet 90 proc. zakumulowanego ciepła trafia do oceanu. Klimatolodzy mierzą to za pomocą wskaźnika OHC (s. 8).

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu podkreśla: „Jest praktycznie pewne, że globalna górna warstwa oceanów (0-700 m) ociepliła się od lat 70., i bardzo prawdopodobne, że głównym motorem tych zmian jest wpływ człowieka” (s. 5).

Raport WMO dodaje, że ocieplanie się oceanu, które obecnie obserwujemy, jest procesem nieodwracalnym w skali stulecia czy nawet tysiąclecia (s. 8).

Poziom mórz podnosi się

Podobnie jak w poprzednich latach regularnie odnotowywany jest wzrost średniego poziomu mórz. W ciągu ostatnich 30 lat wysokość wód rosła o ok. 3,4 mm rocznie. Wzrost ten przyspieszył w ostatnich latach, a od 2013 roku przekracza 4,4 mm rocznie (s. 9).

Równocześnie topnieją lodowce na biegunach. Pokrywa lodowa na Antarktydzie w lutym 2022 roku zmniejszyła się do poziomu 1,92 mln km2. To najniższa odnotowana wartość w historii i niemal o 1 mln km2 poniżej średniej wieloletniej z lat 1981–2010 (s. 11). 

Z drugiej strony globu, w Arktyce, poziom pokrywy lodowej we wrześniu wyniósł 4,87 mln km2  – czyli o 1,54 mln km2 poniżej średniej wieloletniej. To spadek porównywalny ze zniknięciem powierzchni rozmiarów Mongolii.

Zmiana klimatu niesie realne konsekwencje

WMO w swoim raporcie wymienia wydarzenia i anomalie meteorologiczne spowodowane przez zmiany klimatu, których konsekwencje dotykają zwykłych ludzi (s. 16). Mowa tu m.in. o:

  • fali upałów i powodzi w Azji Południowej,
  • suszach w Rogu Afryki,
  • powodziach w Afryce Południowej,
  • letnich falach upałów i susz na półkuli północnej (które dotknęły również Polskę),
  • huraganie Ian (który uformował się na Karaibach).

Stowarzyszenie przygotowało również interaktywną mapę, na której możemy zapoznać się z dramatycznymi konsekwencjami zmiany klimatu w poszczególnych regionach i państwach w 2022 roku. Znajdziemy ją pod tym linkiem. W Polsce w 2022 roku doszło do co najmniej 7 typów anomalii zasygnalizowanych przez WMO.

Spojrzenie w przyszłość i czyhające zagrożenia

WMO podkreśla, że walka z globalnym ociepleniem to nasze wspólne zadanie. Wzrost stężenia gazów cieplarnianych powoduje sześć kaskadowych efektów: zakwaszanie oceanu, wzrost temperatury na powierzchni, wzrost temperatury oceanów, wzrost poziomu morza, topnienie pokrywy lodowej i mas lodowcowych.

Wymienione wskaźniki cementują zmianę klimatu i przyczyniają się do wydarzeń o dużym wpływie na życie każdego z nas. Globalne ocieplenie zagraża również osiągnięciu celów zrównoważonego rozwoju ONZ.

Przykładowo zmiany spowodowane ocieplaniem się klimatu mogą spotęgować problem braku bezpieczeństwa żywnościowego. Problemy z dostępem do pożywienia już teraz dotykają 2,3 mld ludzi (ponad 25 proc. populacji świata).

Ponadto ekstremalne zdarzenia i warunki pogodowe mają duży wpływ na przemieszczanie się ludności, zmuszając osoby z najbardziej dotkniętych terenów do ucieczki z domu. Mowa o migrantach i uchodźcach klimatycznych, o których więcej przeczytasz w artykule Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Globalne ocieplenie niszczy również już istniejące środowisko. Mowa o ekosystemach lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych czy morskich. Już teraz ulegają degradacji w bezprecedensowym tempie, przy jednoczesnej niskiej możliwości budowania odporności i adaptacji do nowych warunków.

WMO zachęca do zapoznania się z propozycjami Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Globalne ocieplenie to problem, któremu musimy się przeciwstawić wspólnie jako ludzkość.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!