Mowa o Viral Vendetta

Viral Vendetta to najnowsza grupa spiskowa, której zasięgi rosną w błyskawicznym tempie. Ich aktywność została ostatnio zauważona zarówno przez Metę, która usunęła z Facebooka sieć autentycznych kont, jak i Graphikę – organizację specjalizującą się w kartografii Internetu.

Poniżej opisujemy ustalenia śledztwa Graphiki dotyczące działalności, cech i celów grupy V_V. Całość raportu znajdziecie pod tym linkiem.

W skrócie – co już wiemy

Na początku grudnia 2021 r. Meta usunęła „wrogą sieć” autentycznych, zduplikowanych i fałszywych kont na Facebooku, które powiązane były z grupą znaną jako ruch V_V.

Ich działania objawiają się nękaniem dziennikarzy, pracowników ochrony zdrowia oraz zasypywaniem krytyką postów w mediach społecznościowych, promujących odpowiednie postawy sanitarne. Niektóre działania podejmowane były również offline w przestrzeni rzeczywistej – V_V próbowali niszczyć placówki opieki zdrowotnej lub zakłócać działalność punktów szczepień.

Jak twierdzi Graphika, V_V to rozrastający się ruch populistyczny, który – podobnie jak QAnon – łączy istniejące teorie spiskowe z antyautorytarną narracją i falą medycznej dezinformacji.

Sama grupa twierdzi, że jest samoorganizującym się kolektywem internetowych partyzantów, którzy zaangażowani są w „wojnę psychologiczną” przeciwko opresyjnym siłom „medycznego nazimu”.

Zdaniem badaczy Graphiki tego typu ruch społeczny należy rozumieć w szerszym kontekście konspiracyjnych koronasceptycznych ruchów, które wyrosły w ciągu ostatnich 18 miesięcy, powodując znaczne szkody społeczne zarówno off- jak i online.

Często przedstawiają się one jako ewoluujące i podzielone grupy skupione wokół wspólnej narracji lub zestawu przekonań, w przeciwieństwie do jasno określonych i zdefiniowanych organizacji.

V_V – kto to, co to

Nazwa V_V pochodzi od włoskiego vivere („żyć”). Odnosi się do wysiłku i walki o zachowanie „wolności, godności i podstawowych praw” w obliczu pandemicznych restrykcji.

Uczestnicy ruchu często używają alternatywnych symboli i określeń zamiast oficjalnego symbolu V_V. Rozpoznać można ich między innymi po „ViVi”, „vv” oraz emotikonach (✌ ✌ ), (✓_✓) lub (✓ i ✓ i).

Spiskowcy robią to prawdopodobnie w celu uniknięcia uwagi moderatorów mediów społecznościowych.

Opór i „obywatelskie nieposłuszeństwo”

Uczestnicy ruchu mają obowiązek stawiania „czynnego” oporu wobec autorytarnej kontroli (nieokreślonej) władzy, mającej na celu wprowadzenie reżimu opartego o biomedyczną kontrolę społeczną. Podstawowym narzędziem ruchu jest „pokojowa” kampania „obywatelskiego nieposłuszeństwa”, koordynowana przez autentycznych użytkowników.

Walka wylewa się z Internetu do świata rzeczywistego

Celem ruchu jest okupowanie terytorium online. To w Internecie ma być promowana idea V_V, gdzie rozpowszechnia się przesłanie i demaskuje „nazistów”.

Aktywni człownkowie V_V są odpowiedzialni za powtarzające się akty nękania osób zarówno w przestrzeni offline, jak i w sieci. Ich ofiarą padały osoby będące zwolennikami pandemicznych obostrzeń oraz wypowiadające się publicznie na ten temat.

Ponadto członkowie grupy prześladują w Internecie poszczególne osoby, a nawet przeprowadzają synchronizowane, grupowe ataki na strony umożliwiające rejestrację na szczepienia przeciwko koronawirusowi. W świecie rzeczywistym można odnotować przypadki wandalizmu – budynki ochrony zdrowia we Włoszech zostały zabrudzone graffiti. Oficjalnie jednak V_V ostrzega przed angażowaniem i podżeganiem do przemocy fizycznej.

Źródło: Graphika

Telegram pozwala na koordynację ataków

Telegram jest głównym narzędziem wykorzystywanym do komunikacji i działalności społeczności V_V. Rekrutacja, komunikacja i organizacja działań związanych z „nieposłuszeństwem obywatelskim” była przygotowywana w oparciu o ten komunikator.

Rekruterów można zidentyfikować po statusie „wojownika” (po ang. guerilla) oraz odpowiedniej randze liczbowej. Ranga prawdopodobnie odpowiada poziomowi zaawansowania w szkoleniu i działaniach V_V.

Użytkownicy włączeni w ruch dzielą się na osoby aktywne oraz działaczy pasywnych, którzy obserwują lub wspierają działania poprzez aktywność w sieci.

20 000 użytkowników i rozrastający się ruch

Graphika estymuje liczbę członków ruchu na około 20 000, wśród których znajduje się mała liczba osób zaangażowanych w szkodliwe działania. W raporcie nie podano jednak precyzyjnej liczby.

Oznacza to, że wielu uczestników to wspomniani już „członkowie pasywni”. Mimo wszystko ruch ten jednak zdaje się rosnąć.

Autentyczne konta, za którymi stoją prawdziwi spiskowcy

Choć aktywność członków V_V może wydawać się nieautentyczna, to – zdaniem badaczy Graphiki – konta należą do prawdziwych, istniejących osób. Prowadzą ją rzeczywiste osoby z autentycznymi kontami. Nie są to wcale boty internetowe, o których mogłeś przeczytać w innym naszym artykule.

Ruch ten wcale nie stara się ukrywać. Wręcz przeciwnie – szuka publicznego uznania i rozgłosu. Członkowie są zachęcani do obnoszenia się z symbolami w Internecie i świecie rzeczywistym oraz celebrowania doniesień prasowych dotyczących przeprowadzonych działań.

Osoby należące do V_V są również proszone o korzystanie w swoich mediach społecznościowych z grafik zawierających logo ruchu. Poniżej możesz zobaczyć zdjęcie listy znajomych członka ugrupowania. Zauważ, że osoby te okazują swoją przynależność do ruchu.

Źródło: Graphika

Media społecznościowe jako pole walki

Jednym z kluczowych elementów kampanii przeciwko „medycznemu nazizmowi” jest walka w mediach społecznościowych. Świat cyfrowych platform społecznościowych jest rozumiany przez grupę jako „środowisko, w którym system manipuluje i rozpowszechnia swoją propagandę”. Ponieważ platformy mediów społecznościowych odbierane są jako wrogie, komunikacja w zasadniczej mierze ogranicza się do Telegrama.

Graphika zidentyfikowała również ograniczoną aktywność na Instagramie, YouTubie, TikToku, Twitterze i Vkontakte.

Źródło: Graphika

Język i narracja

Ruch odwołuje się do języka i zwrotów, które przedstawiają jego działalność jako zorganizowaną siłę rebeliancką. Narracja często odwołuje się do bojowników ruchu oporu z II wojny światowej.

V_V przedstawia swoich członków jako wojowników i partyzantów, którzy walczą z nowym, medycznym reżimem nazistowskim. Ruch szczepień jest niekiedy określany nawet jako „ludobójstwo poprzez szczepionki”.

Co więcej, ruch otwarcie odwołuje sie do dystopijnej historii związanej z filmem „V jak Vendetta” z 2005 roku. Opowiada on historię „V” – zamaskowanego rewolucjonisty, przewodzącemu potężnemu powstaniu przeciwko opresyjnemu państwu policyjnemu. Poniżej widzimy, jak logo grupy zostało zainspirowane logo pochodzącym ze wspomianego filmu.

Źródło: Graphika

Charakterystycznym elementem pojawiającym się w filmie jest maska Guya Fawkesa. Kilka lat temu została ona zaadaptowana przez ruch Anonymous. Korzystano z niej również podczas protestów ACTA czy ruchu Occupy.

Zarówno maska, jak i sama postać „V” z filmu stały się symbolami internetowego aktywizmu. Ruch V_V również adaptuje tę symbolikę do swoich potrzeb.

Źródło: Graphika

Etapy „kariery” w ruchu

Francuskie medium LCI, opisało kolejne kroki, które powinien przejść członek ruchu V_V. Początkowo musi odpowiedzieć na pięć szczegółowych pytań dotyczących ruchu i jego praktyk, a także udostępnić e-mail i adresy swoich kont w mediach społecznościowych.

Od nowych członków wymaga się również wprowadzenia co najmniej pięciu nowych osób do ruchu. Zachęca się ich także do szukania koronasceptycznych osób w mediach społecznościowych i na forach internetowych.

Jak donoszą lokalne media włoskie, ulotki ruchu wrzucane są do skrzynek pocztowych. Znajdują się na nich treści związane z obawami co do szczepień i bezpośrednie odniesienia i linki do kanału na Telegramie.

Grywalizacja i hierarchiczna struktura

Grywalizacja to wykorzystanie motywów i mechanizmów znanych ze świata gier poza jego kontekstem. Rekruci testowani są pod kątem zrozumienia praktyk podejmowanych przez ruch V_V poprzez zadania, zdobywanie punktów i awansowanie w hierarchii.

Ruch ten wykorzystuje swoją strukturę i rekrutację, aby wymuszać na nowych członkach określone praktyki i studiowanie ideologii ruchu. Wymaga się od nich wkroczenia na „Ścieżkę Wojownika” i takiegoż postępowania. Otrzymują oni zlecenia na akty „nieposłuszeństwa obywatelskiego”, które przeprowadzane są przy użyciu koordynowanych ataków na fora internetowe.

Źródło: Graphika

Choć sam ruch V_V utrzymuje, że stroni od organizacji opartej o liderów, to jego struktura ma hierarchiczny charakter. Dostęp do kanałów udostępniany jest użytkownikom w zależności od rangi, która przydzielana jest w oparciu o aktywność i przeprowadzone działania.

V_V jako przejaw nowego typu ruchów spiskowych

Zdaniem badaczy Graphiki tego typu ugrupowania należy rozumieć w szerszym kontekście konspiracyjnych, koronasceptycznych ruchów, które wyrosły w ciągu ostatnich 18 miesięcy, powodując znaczne szkody społeczne zarówno off- jak i online. Do tego typu ruchów możemy zaliczyć również QAnon czy Querdenken 711.

Takie grupy często przedstawiają siebie jako skupione wokół wspólnej narracji lub zestawu przekonań, a z drugiej strony ewoluujące i politycznie podzielone. Podkreślają, że wyróżnia je to spośród jasno określonych i zdefiniowanych organizacji.

Wciąż dysponujemy ograniczoną ilością informacji na ich temat, a narzędzia przeznaczone do badania ich struktury, takie jak OSINT czy kartografia Internetu, wciąż stosowane są przez niewiele podmiotów. Z biegiem czasu dowiemy się więcej na temat V_V.

Działanie w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej” realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.