Eskalacja konfliktu izraelsko-palestyńskiego

7 października radykalne ugrupowanie muzułmańskie Hamas zaatakowało Izrael. Dokonało ataku rakietowego oraz wdarło się na teren kraju swoimi bojówkami. Podczas zajść zginęli cywile i funkcjonariusze mundurowi. W odwecie Jerozolima przeprowadziła nalot na Strefę Gazy, kontrolowaną przez Hamas.

Izrael uznał, że atak Hamasu miał charakter terrorystyczny, i zatwierdził podczas posiedzenia gabinetu bezpieczeństwa stan wojenny. Decyzją władz Izraela powołano 300 tys. rezerwistów, którzy mają pomóc w działaniach wojennych.

Hamas kontynuuje ataki rakietowe na Izrael, a zgodnie z deklaracją jego lidera – walki mają być rozciągnięte na Zachodni Brzeg Jordanu i na Jerozolimę. Izrael z kolei ostrzeliwuje Strefę Gazy, a minister obrony zapowiedział jej całkowite oblężenie.

Wojna wymarzonym środowiskiem dla fake newsów

Wraz z intensyfikacją działań zbrojnych zaczęło się pojawiać w internecie coraz więcej informacji dotyczących konfliktu izraelsko-palestyńskiego. W mediach społecznościowych krążyły zdjęcia i nagrania, które miały przedstawiać rzekomo bieżące wydarzenia.

Okazuje się, że część z nich było zupełnie nieprawdziwych. Hitem stał się filmik, który w rzeczywistości przedstawiał… wycinek z gry komputerowej. W sieci krążyły też zmanipulowane treści pozbawione kontekstu.

Gra komputerowa wykorzystana do siania fake newsów

Osoby powielające fake newsy upodobały sobie grę Arma 3. W propagandowym nagraniu wspierającym Hamas również wykorzystano fragment ze wspomnianej gry.

Stosowana taktyka nie jest całkowitą nowością. W trakcie toczącej się wojny w Ukrainie także można było spotkać się z tego rodzaju przekłamaniami. Wycinek z gry Arma 3 został wykorzystany do zobrazowania rzekomego rosyjskiego ataku na konwój wojsk NATO w Ukrainie.

Klasyczny przykład manipulacji: błędny kontekst

Prawdziwe nagranie przedstawione w błędnym kontekście – to klasyczny przykład tworzenia fake newsów. W nawiązaniu do bieżących wydarzeń w sieci można napotkać na filmik z pojmania przez Hamas dwóch izraelskich generałów.

LATEST: Several high-profile Israel i Generals captured by Hamas fighters#Israel #Palestine #Hamas #طوفان_الأقصى #Hezbollah #حماس pic.twitter.com/JMkH3a862x

— Hareem Shah (@_Hareem_Shah) October 8, 2023

Jest to jednak materiał wideo pochodzący z aresztowania przez służby Azerbejdżanu separatystów z Górskiego Karabachu.

Pozbawione kontekstu są również niektóre nagrania obrazujące skalę zniszczeń. Po zweryfikowaniu okazuje się, że przedstawione zdarzenia dotyczą konfliktu izraelsko-palestyńskiego, które miały miejsce w przeszłości (np. w 2021 roku). 

Wprowadzić w błąd można też poprzez błędne tłumaczenie. W jednym z nagrań palestyński żołnierz miał przechodzić obok żydowskich dziewcząt i miał je określić w języku arabskim jako „sabaya”. Wbrew temu, co twierdzi autor wpisu, określenie to oznacza „dziewczyny”, a nie –„niewolnice seksualne”.

Uwaga: fałszywe konto

Czujność warto zachować również w odniesieniu do źródła informacji. Na portalu X działa konto @TalibanPRD__ (obecnie pod nazwą #FreePalestine, a wcześniej Taliban Public Relations Department). Wpisy na nim zamieszczane nie są oficjalnym stanowiskiem władz Kabulu.

To fałszywy profil, na którym w przeszłości były już publikowane satyryczne i nieprawdziwe wiadomości. Aktualnie jedną z nich był wpis, w którym poinformowano, że talibowie chcą włączyć się do walk o Jerozolimę. W tym celu władze w Kabulu miały rzekomo wnioskować o utworzenie korytarza lądowego do władz Iranu, Iraku i Jordanii, aby móc dostać się do Izraela.

Nie daj się nabrać na fake newsa

Krytyczne myślenia jest niezbędne, aby nie nabrać się na nieprawdziwe informacje. W przypadku podejrzanych zdjęć i filmów następnym krokiem jest weryfikacja. O tym, jak wyszukiwać za pomocą obrazu, przeczytasz w tym artykule.

W nadchodzących dniach należy spodziewać się kolejnych nieprawdziwych informacji dotyczących konfliktu na Bliskim Wschodzie. Konta szerzące dezinformacje mogą chcieć oddziaływać na emocje odbiorców np. w celu wywołaniu strachu. Potencjalnie jedną z takich narracji może być ta dotycząca zamiarów użycia przez Izrael broni jądrowej.