FAKE NEWS W PIGUŁCE

Technologie mobilne wciąż wywołują u niektórych osób obawy, co sprawia, że w sieci nadal pojawiają się fałszywe doniesienia na ten temat. Jedną z postaci najaktywniej zaangażowanych w rozprzestrzenianie nieprawdziwych informacji w tym zakresie jest osoba podająca się za eksperta do spraw promieniowania – dr. inż. Jerzy Weber. Na różnych profilach tej postaci publikowano już przekazy na temat rzekomej szkodliwości 5G, Wi-Fi, czy też kuchenek mikrofalowych.

Ostatnio na jednym z kont Jerzego Webera pojawiło się nagranie z udziałem dr. Jerzego Jaśkowskiego, który wygłasza twierdzenia na temat „zagrożenia zdrowia, jakie niosą z sobą smartfony i maszty 5G”.

Zdaniem mężczyzny „stałe poddawanie się działaniu pól elektromagnetycznych” może wywoływać choroby psychiczne (czas nagrania 00:00), jak również wiele innych dolegliwości zdrowotnych (czas nagrania 03:03). W filmie pada także stwierdzenie, że urządzenia Wi-Fi i stacje przekaźnikowe wprowadzono „bez żadnych badań” (czas nagrania 01:00).

Źródło: www.facebook.com

Post, w którym zamieszczono wideo, został udostępniony ponad 1,4 tys. razy. Fragment nagrania z udziałem Jaśkowskiego był już wcześniej zamieszczony na innym profilu Webera. Pisaliśmy na temat tamtej publikacji w jednej z naszych analiz.

Kim jest „ekspert” z nagrania?

Mężczyzna, który wypowiada się w filmie to dr Jerzy Jaśkowski, naukowiec, któremu w przeszłości zdarzyło się powielać fałszywe informacje, m.in. na temat szczepień, chemtrails, czy też rzekomego przejmowania polskiej wody przez żydowskie koncerny.

Władze Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, w którym kiedyś pracował Jaśkowski, oficjalnie zdystansowały się wobec wygłaszanych przez niego poglądów:

Jaśkowski był zatrudniony na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym w latach 1973–2000. Od dwudziestu dwóch lat nie pracował na uczelni. Od 2017 roku Jaśkowski jest zawieszony przez Naczelną Izbę Lekarską w wykonywaniu zawodu – nie może wykonywać go w żadnej formie.

Źródło: www.rejestr.nil.org.pl

Czym jest PEM, przed którego działaniem ostrzega się w filmie?

PEM, czyli pole elektromagnetyczne to naturalne zjawisko fizyczne. Jest wszędzie. Jak czytamy na stronie Systemu Informacyjnego o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne (SI2PEM), naturalnymi źródłami PEM są m.in.

• Ziemia,
• Słońce, 
• zjawiska atmosferyczne związane z wyładowaniami piorunowymi,
• każda materia o temperaturze wyższej niż zero bezwzględne, czyli −273°C,
• każdy człowiek.

W codziennym życiu korzystamy też ze sprzętów i instalacji będących sztucznymi źródłami PEM. Przykłady są widoczne na poniższej grafice.

Promieniowanie elektromagnetyczne dzieli się na niejonizujące i jonizujące. Urządzenia służące do telekomunikacji, wykorzystujące częstotliwości radiowe, wytwarzają PEM o charakterze niejonizującym. Oznacza to, że nie mogą one wywoływać negatywnych skutków dla zdrowia.

Działanie pól elektromagnetycznych nie jest przyczyną chorób psychicznych

W filmie pada stwierdzenie, że „stałe poddanie się działaniu pól elektromagnetycznych” (czas nagrania 00:00) może być przyczyną chorób psychicznych. To nieprawda.

Z przeglądu badań przeprowadzonego przez Francesco Gamberale ze szwedzkiego Narodowego Instytutu Medycyny Pracy (National Institute of Occupational Health), opublikowanego na łamach „Scandinavian Journal of Work, Environment & Health” wynika, że pola elektromagnetyczne „nie powodują skutków fizjologicznych ani psychologicznych, które należy uznać za zagrożenie dla zdrowia”.

O tym, że PEM nie wywołuje chorób psychicznych, mówił prof. Krzysztof Dołowy z Katedry Fizyki i Biofizyki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w wypowiedzi dla Serwisu Samorządowego PAP:

PEM nie wywołuje chorób psychicznych, ale strach przed technologiami może powodować dolegliwości na tle psychicznym

Samo PEM nie jest źródłem chorób psychicznych, ale naukowcy dowodzą istnienia tzw. elektrowrażliwości. Dolegliwość ta nie jest wywoływana przez PEM, lecz ma naturę psychogenną.

Dariusz Aksamit, fizyk medyczny z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej, w krótkim materiale zamieszczonym na YouTube tłumaczy, czym jest elektrowrażliwość i że „to nie pole elektromagnetyczne szkodzi tym ludziom, ale wyobraźnia i strach” (czas nagrania 05:13).

Badanie przeprowadzone przez Stacy Eltiti, Denise Wallace, Riccarda Russo i Elaine Fox, opublikowane w czasopiśmie „Frontiers in Psychology” potwierdza istnienie w tym przypadku efektu nocebo. Naukowcy udowodnili, że negatywny efekt działania PEM był przez pacjentów odczuwalny niezależnie od tego, czy urządzenie w danym momencie emitowało fale elektromagnetyczne, czy też było całkowicie wyłączone. Ważne w tym kontekście było samo przekonanie badanego o byciu narażonym na PEM, a nie faktyczna ekspozycja na jego działanie.

W opublikowanym na stronie rządowej artykule lek. Artura Kacprzyka czytamy, że:

Wi-Fi i stacje bazowe wprowadzono „bez żadnych badań”? Urządzenia wprowadzane na rynek muszą być bezpieczne

Dr Jerzy Jaśkowski stwierdza w analizowanym wideo, że Wi-Fi i stacje przekaźnikowe wprowadzono „bez żadnych badań środowiskowych” (czas nagrania 01:00).

Jak wyjaśnił w komentarzu dla Demagoga Arkadiusz Kalinowski, ekspert Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego z Zakładu Badań Systemów i Urządzeń, „wszystkie urządzenia, które trafiają na rynek UE, muszą być bezpieczne dla ich użytkowników”. 

Co więcej, Jaśkowski mówi o „badaniach środowiskowych” (czas nagrania 01:00). Czym są takie badania i dlaczego nie mają nic wspólnego z wprowadzeniem nowych produktów na rynek?

Badania środowiskowe wykonuje się w miejscu pracy i mają one na celu profilaktykę chorób zawodowych i dolegliwości związanych z wykonywaniem pracy. Sieć Badawcza ŁUKASIEWICZ – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP wymienia wśród nich: „badania klimatyczne, pyłoszczelności, udarowe, wibracyjne”. Badania te przeprowadza pracodawca, co wynika z art. 227 § 1 p. 2 Kodeksu pracy.

Przekroczone normy promieniowania elektromagnetycznego? To fałszywe doniesienia

Zdaniem Jaśkowskiego „przeciętnie w odległości 200 metrów od takiej stacji bazowej jest przekroczony poziom pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości” (czas nagrania 01:23). Nie jest to prawdą.

Rozporządzenie ministra zdrowia 17 grudnia 2019 roku ustala dopuszczalne poziomy PEM w środowisku na 10 W/m2 (gęstość mocy) i 61 V/m (składowa elektryczna).

Model rozkładu PEM, utworzony dzięki pomiarom z istniejących stacji bazowych telefonii komórkowych i nadajników DVB-T pokazuje, że na terenie całej Polski mamy do czynienia z wartościami na poziomie od 0 do 1 proc. wartości granicznej.

Jak tłumaczył Demagogowi przy okazji jednej z naszych poprzednich analiz Jakub Kwiecień z Zakładu Badań Systemów i Urządzeń Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego, „wartości dopuszczalne są wyznaczane na podstawie licznych (dziesiątki tysięcy) badań naukowych i regularnie są poddawane weryfikacji”. 

„Teoria” o efekcie cieplnym jest „fikcją literacką”? Przeciwnie – to jedyne potwierdzone działanie promieniowania elektromagnetycznego na człowieka

Jaśkowski stwierdza w materiale, że „stara teoria mówiąca, że pole elektromagnetyczne działa szkodliwie tylko przez temperatury, jest fikcją literacką. Już dawno to zostało obalone” (czas nagrania 01:55). Jest wprost przeciwnie – to właśnie tzw. efekt termiczny jest jedynym dowiedzionym naukowo wpływem promieniowania elektromagnetycznego na organizm człowieka, w odniesieniu do poziomów zgodnych z ustalonymi normami.

Efekt ten polega na nagrzewaniu się skóry i warstw powierzchownych ciała, przykładowo podczas rozmowy telefonicznej, gdy trzymamy telefon blisko ucha. Organizm reaguje na podniesienie temperatury, np. zwiększając przepływ krwi. Identyczny mechanizm działa przy zwiększonym wysiłku fizycznym.

Pole elektromagnetyczne nie zmienia DNA! Informacje z nagrania nie mają potwierdzenia w faktach

Zdaniem Jaśkowskiego „pole elektromagnetyczne przede wszystkim zmienia informacje w komórce i ta informacja powoduje skutki negatywne i choroby” (czas nagrania 02:07). W innym momencie filmu mężczyzna mówi, że „wystarczy minimalne pole, żeby zmienić transformację naszego genomu” (czas nagrania 02:52). W obu przypadkach nie ma racji.

Amerykański Narodowy Instytut Nowotworów (NCI) informuje, że promieniowanie elektromagnetyczne – w przeciwieństwie do promieniowania jonizującego – nie może bezpośrednio uszkadzać DNA ani komórek. Nie jest znany żaden mechanizm, za pomocą którego mogłoby mieć takie działanie.

Liczne choroby powodowane przez PEM? To szereg fałszywych informacji

W filmie podano następujące objawy, będące rzekomo skutkiem działania pola elektromagnetycznego: „niewyspanie, jakieś zaburzenia senne, nawet zaburzenia rytmu pracy serca […] bóle głowy, zmiany produkcji pewnych hormonów czy enzymów, nadczynność albo niedoczynność danego narządu, potliwość rąk lub suchość, pękanie skóry” (czas nagrania 03:03). Jaśkowski stwierdza też, że PEM ma „duże znaczenie” na układ rozrodczy (czas nagrania 03:44), w związku z czym „plemniki są niepełnowartościowe” (czas nagrania 04:19).

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dokonała przeglądu ok. 25 tys. badań naukowych na temat potencjalnie negatywnego wpływu promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka i doszła do wniosku, że „​​obecne dowody nie potwierdzają istnienia żadnych konsekwencji zdrowotnych wynikających z narażenia na pole elektromagnetyczne o niskim poziomie”, czyli takie, jakie wytwarzają m.in. anteny telefonii komórkowych.

Brak zagrożenia dla zdrowia ze strony PEM potwierdziły również badania naukowców z Colegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorzy opracowania pt. „Aspekty medyczne i biofizyczne promieniowania elektromagnetycznego o częstotliwości radiowej” informują, że dotychczas nie udowodniono efektów promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka.

Odnośnie do oddziaływania PEM na układ rozrodczy, odpowiedź znajdziemy w rzetelnym  – w przeciwieństwie do analizowanego nagrania – źródle. W Białej księdze Ministerstwa Cyfryzacji czytamy, że:

Podsumowanie

W analizowanym nagraniu nie pada żaden dowód na potwierdzenie stwierdzeń wypowiadanych przez dr. Jerzego Jaśkowskiego. Przypomnijmy, że ciężar dowodowy spoczywa na osobie, która wygłasza daną tezę.

Zawsze warto sprawdzić wiarygodność nie tylko twierdzeń, z którymi spotykamy się w sieci, ale również osoby, która za nimi stoi – nawet jeśli przedstawia się jako znawca danej dziedziny. W tym przypadku zarówno fikcyjna postać samozwańczego eksperta ds. promieniowania, dr. inż. Jerzego Webera, jak i prawdziwy dr Jerzy Jaśkowski, nie są wiarygodnymi źródłami informacji.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam