Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
6 min czytania
Bronisław Geremek przyznał, że nienawidzi Polaków? Fałsz!
Cytat został sfałszowany przez propagandę w czasach stanu wojennego.
Fot. Facebook / Modyfikacje: Demagog
Bronisław Geremek przyznał, że nienawidzi Polaków? Fałsz!
Cytat został sfałszowany przez propagandę w czasach stanu wojennego.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na Facebooku pojawiło się wiele wpisów (1, 2, 3, 4) zawierających rzekomy cytat z wywiadu Hanny Krall z prof. Bronisławem Geremkiem, w którym miał on stwierdzić, że nienawidzi Polaków i chciałby doprowadzić do tego, żeby w Polsce najlepiej żyło się Żydom.
- Wypowiedź byłego ministra spraw zagranicznych została sfałszowana przez władze PRL. Fakt ten potwierdzili m.in. prof. Andrzej Friszke, dr Jan Olaszek, sama Hanna Krall czy Fundacja Geremka.
W marcu i w kwietniu 2023 roku na Facebooku opublikowane zostało kilka postów (1, 2, 3, 4) przedstawiających grafikę ze słowami, które rzekomo miał wypowiedzieć Bronisław Geremek, zmarły w 2008 roku historyk, były minister spraw zagranicznych i przedstawiciel opozycji demokratycznej w czasach Polski Ludowej.
Cytat miał pochodzić z wywiadu udzielonego przez Geremka pisarce i reporterce Hannie Krall w 1981 roku. Na grafice, oprócz deklaracji nienawiści do Polaków, znalazły się informacje o tym, że „cały ruch społeczny, który tworzymy […] ma na celu doprowadzić do takich zmian w strukturze państwowo-gospodarczej Polski, aby Żydom w Polsce żyło się zawsze lepiej jak Polakom”.
To nie pierwsze oskarżenia, jakie padły w stronę Bronisława Geremka. Podobny sfabrykowany cytat opisywaliśmy już na łamach Demagoga.
Źródło: www.facebook.com
Wśród komentarzy pozostawionych pod postami (1, 2, 3, 4) odnajdujemy krytyczne głosy kierowane w stronę Bronisława Geremka: „Wierze, ze ziemia ciazy nad tym zydo-bandyta!!!”. W innym komentarzu napisano: „Mam nadzieję, że otrzymałeś to na co zasłużyłeś stary Koźle!!!”.
Fundacja Geremka dementuje, jakoby cytowane słowa zostały wypowiedziane przez jej patrona
Zapytaliśmy Fundację Geremka o komentarz w sprawie słów, które miał wypowiedzieć Bronisław Geremek. W rozmowie z Demagogiem Fundacja potwierdziła, że cytat znajdujący się na grafice nie jest prawdziwy. Co więcej, Fundacja już kilka miesięcy temu w komentarzu dla Demagoga dementowała doniesienia, jakoby Geremek nienawidził Polaków:
„Geremek nie nienawidził Polski, wiele razy wspominał o tym, jak ważne jest wyjście z wielkiego kryzysu lat 80. Mówił o rozwoju edukacji i o szansach dla Polski. Temu właśnie służyła polityka obozu Solidarności pod koniec lat 80. – mówiono o tym zarówno publicznie, jak i w rozmowach prywatnych”.
Geremek jako ofiara „czarnej propagandy”
Prof. Andrzej Friszke, historyk i członek Polskiej Akademii Nauk, w artykule opublikowanym na łamach serwisu Wiez.pl przypominał, że Bronisław Geremek w czasach PRL stał się ofiarą tzw. „czarnej propagandy”, która miała służyć jego dyskredytacji w oczach obywateli:
„Jej szczególnie dobitnym wyrazem był rzekomy wywiad udzielony Hannie Krall, w którym Geremek miał się przedstawiać jako rzecznik interesów żydowskich i wróg Polski. […] Niestety, ta fałszywka, najpewniej spreparowana przez MSW lub nawet KGB, służy do dnia dzisiejszego oczernianiu postaci Geremka”.
Prof. Andrzej Fiszke, „Bronisława Geremka droga do wolnej Polski”
Dr Jan Olaszek o propagandzie w czasach PRL
O propagandzie w czasach stanu wojennego pisał również dr Jan Olaszek z Instytutu Studiów Politycznych PAN w książce „»Nieliczni ekstremiści«. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego”. Podkreślał on, że Bronisław Geremek był celowo przedstawiany przez władze PRL jako wróg kraju, który nienawidził Polaków:
„W propagandzie stanu wojennego pojawiały się również akcenty antysemickie. Przykładem ukazania działaczy opozycji jako postaci obcych etnicznie i wrogo nastawionych wobec narodu polskiego był atak na osobę znanego doradcy Solidarności Bronisława Geremka, który miał miejsce na łamach »Żołnierza Wolności « w styczniu 1982 roku. Z zamieszczonego tam artykułu wynikało, że Geremek w nieopublikowanej części wywiadu z dziennikarką »Polityki « Hanną Krall stwierdził między innymi, iż »nienawidzi Polaków«. Wydźwięk tego tekstu był jednoznaczny: Solidarność miała być opanowana przez Żydów. Przytaczane przez organ prasowy Ministerstwa Obrony Narodowej fragmenty wywiadu zostały sfabrykowane. Oprócz antysemickiej wymowy tekstu wskazywała na to także nieporadna składnia rzekomych wypowiedzi Bronisława Geremka”.
Dr Jan Olaszek, „»Nieliczni ekstremiści«. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego”, Gdańsk 2010 (s. 43 i 44).
Hanna Krall zabrała głos w sprawie sfałszowanego wywiadu
Olaszek w swojej książce wspominał również wywiad Hanny Krall z Geremkiem, wskazując na źródło, z którego miał pochodzić omawiany przez nas cytat:
„Hanna Krall w 1981 roku rzeczywiście przeprowadziła wywiad z Bronisławem Geremkiem, a tekst ukazał się na łamach »Polityki « w tym samym roku. Fragmenty publikowane przez oficjalne gazety miały być rzekomo odrzucone przez cenzurę”.
Dr Jan Olaszek, „»Nieliczni ekstremiści«. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego”, Gdańsk 2010 (s. 44)
W grudniu 1997 roku sama Hanna Krall na łamach Gazety Wyborczej opisała, w jaki sposób doszło do sfałszowania wywiadu:
„Szesnaście lat temu, latem ’81, przeprowadziłam wywiad z Bronisławem Geremkiem. […] Rozmowa ukazała się w »Polityce « bez ingerencji cenzury i bez skreśleń. W pierwszym tygodniu stanu wojennego dwie gazety – »Wiadomości Szczecińskie « i »Żołnierz Wolności « – zacytowały obszerny utwór, który nazwały wywiadem. Poinformowano czytelników, że jest to fragment rozmowy z Bronisławem Geremkiem usunięty z mojego tekstu przez »Politykę«”.
Hanna Krall w artykule dla Gazety Wyborczej
Podsumowanie
Użycie fałszywych cytatów w celu kreowania nieprawdziwych narracji może być wykorzystywane do rozpowszechniania dezinformacji w sieci. Na łamach Demagoga opisywaliśmy już m.in. sfabrykowane wypowiedzi ministra edukacji Przemysława Czarnka, premiera Szwecji Ulfa Kristerssona czy emira Kataru Tamima ibn Hamada Al Saniego. Napotykając sensacyjne wpisy w mediach społecznościowych, warto zachować ostrożność i potwierdzić w innych, wiarygodnych źródłach, czy informacja jest prawdziwa.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
