Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
7 min czytania
Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
7 min czytania
Geremek nienawidził Polaków? Fałszywy cytat!
Geremek nienawidził Polaków? Fałszywy cytat!
Nie, to nie są słowa Bronisława Geremka.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Grafika przedstawia cytat przypisywany prof. Bronisławowi Geremkowi, historykowi, byłemu ministrowi spraw zagranicznych i działaczowi Solidarności.
- Eksperci podkreślają, że nie ma żadnych wiarygodnych źródeł potwierdzających, by Bronisław Geremek był autorem tych słów.
- Fałszywy cytat przypisywany w sieci byłemu ministrowi spraw zagranicznych łudząco przypomina wywiad z Bronisławem Geremkiem spreparowany przez propagandę stanu wojennego.
Na Facebooku została opublikowana grafika, na której znalazły się słowa przypisywane Bronisławowi Geremkowi, zmarłemu w 2008 roku historykowi, byłemu ministrowi spraw zagranicznych i przedstawicielowi opozycji demokratycznej.
Bronisław Geremek w Magdalence, która uchodzi za symbol tajnych rozmów przedstawicieli władzy i opozycji demokratycznej na przełomie 1988 i 1989 roku, rzekomo przedstawił plan przejęcia władzy nad Polską i Polakami. Działacz Solidarności miał powiedzieć m.in.: „Musimy się wzmocnić, obejmować stanowiska, władzę, ale podstępem, bo z Polakami nam tak łatwo nie pójdzie, musimy pomału, stopniowo, najpierw pozwolić im na opuszczenie kraju – Polski”.
Fundacja Geremka: „Fałszywy cytat”
O weryfikację słów przypisywanych prof. Bronisławowi Geremkowi zwróciliśmy się do Fundacji Geremka.
Fundacji zaprzecza, by autorem przytoczonych słów był jej patron. W odpowiedzi przesłanej na pytanie Demagoga czytamy:
„Nie ma żadnego wiarygodnego źródła, które mogłoby potwierdzić, że są to słowa Bronisława Geremka. Fałszywość tego cytatu potwierdza historyk, prof. Andrzej Friszke. Geremek nie nienawidził Polski, wiele razy wspominał o tym, jak ważne jest wyjście z wielkiego kryzysu lat 80. Mówił o rozwoju edukacji i o szansach dla Polski. Temu właśnie służyła polityka obozu Solidarności pod koniec lat 80. – mówiono o tym zarówno publicznie, jak i w rozmowach prywatnych”.
Fundacja Geremka w odpowiedzi dla Demagoga
Dalej w czytamy:
„Ten cytat jest więc sprzeczny z wypowiedziami Bronisława Geremka. Prof. Andrzej Friszke w książce »Psychologia Okrągłego Stołu« zdaje relację z prowadzonych przez SB podsłuchów rozmów Geremka i treści jego teczek. Nawet w tamtym czasie nie pojawiły się w nich tak absurdalne kłamstwa. Zauważamy, że takie wpisy pojawiają się w ostatnim czasie w sieci, podejrzewamy, że jest to zorganizowana akcja dezinformacyjna. Już wcześniej natrafialiśmy na nieprawdziwe cytaty przypisywane prof. Bronisławowi Geremkowi, które pochodziły ze sfałszowanego wywiadu z Hanną Krall”.
Fundacja Geremka dla Demagoga
Prof. Antoni Dudek: „Kolejny falsyfikat mający oczernić Bronisława Geremka”
Historyk i politolog prof. Antoni Dudek z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie zauważa, że – wbrew sugestii z grafiki – nie jest prawdą, że Bronisław Geremek mógł wypowiedzieć takie słowa w Magdalence.
„Istnieją tylko trzy całkowicie wiarygodne źródła na podstawie których można wnosić co mówili uczestnicy rozmów w Magdalence na przełomie 1988/1989, bowiem wytworzono je w trakcie toczonych negocjacji”.
Prof. Antoni Dudek dla Demagoga
Dalej w odpowiedzi eksperta czytamy:
„Są to:
1) Notatki sekretarza gen. C. Kiszczaka – mjra Krzysztofa Dubińskiego, opublikowane w jego książce »Magdalenka. Transakcja epoki«, Warszawa 1990.
2) Notatki ks. Alojzego Orszulika opublikowane po raz pierwszy przez P. Rainę w książce »Rozmowy z władzami PRL. Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu«, t. II 1982-1989, Warszawa 1995.
3) Około 5,5 godzin nagrań wideo z kolejnych spotkań w Magdalence, na podstawie których powstał godzinny film dokumentalny w reż. C. Gmyza według mojego scenariusza.
Stwierdzam, że w żadnym z tych źródeł nie padają słowa przypisywane prof. Bronisławowi Geremkowi, które są kolejnym falsyfikatem mającym go oczernić, podobnie zresztą jak jego rzekomy wywiad z 1981 r.”
Prof. Antoni Dudek dla Demagoga
Dr Jan Olaszek: cytat przypomina komunistyczną propagandę w początkach stanu wojennego
Dr Jan Olaszek z Instytutu Studiów Politycznych PAN zwraca uwagę na podobieństwo słów z grafiki, przypisywanych Bronisławowi Geremkowi, do ataku propagandowej prasy na początku lat 80. na doradcę Solidarności, do którego wykorzystano spreparowany wywiad Hanny Krall i Bronisława Geremka.
„Ten »cytat« w swojej stylistyce przypomina wypowiedzi, które Bronisławowi Geremkowi przypisywała komunistyczna propaganda w początkach stanu wojennego. »Żołnierz Wolności« i »Wiadomości Szczecińskie« przywoływały wtedy w formie omówienia rzekome fragmenty wywiadu Hanny Krall z Geremkiem. Wyłaniać miał się z nich obraz Żyda, który nienawidzi Polaków. Władzy chodziło o odwołanie się do antysemickich stereotypów i zohydzenie w oczach odbiorców jednego z liderów opozycji. Była to oczywista fałszywka”.
Dr Jan Olaszek dla Demagoga
Źródło: Demagog.org.pl
Źródło: Demagog.org.pl
Fałszywy wywiad Hanny Krall z Bronisławem Geremkiem. Jak było naprawdę?
Historię fałszywego wywiadu Hanny Krall z Bronisławem Geremkiem, którego rzekome fragmenty trafiły na łamy propagandowej prasy tuż po wprowadzeniu stanu wojennego, opisali m.in. prof. Andrzej Friszke, dr Jan Olaszek (strony książki – 43 i 44) oraz sama zainteresowana – Hanna Krall.
Prof. Andrzej Friszke przypomina, że Bronisław Geremek był w czasach opozycji demokratycznej ofiarą „czarnej propagandy”. „Jej szczególnie dobitnym wyrazem był rzekomy wywiad udzielony Hannie Krall, w którym Geremek miał się przedstawiać jako rzecznik interesów żydowskich i wróg Polski” – czytamy w tekście opublikowanym na łamach serwisu Wiez.pl
Przyszły minister spraw zagranicznych przez propagandę stanu wojennego przedstawiany był – podobnie jak w przypadku omawianej grafiki – jako „wróg Polski”.
„W propagandzie stanu wojennego pojawiały się również akcenty antysemickie. Przykładem ukazania działaczy opozycji jako postaci obcych etnicznie i wrogo nastawionych wobec narodu polskiego był atak na osobę znanego doradcy Solidarności Bronisława Geremka, który miał miejsce na łamach »Żołnierza Wolności« w styczniu 1982 roku. Z zamieszczonego tam artykułu wynikało, że Geremek w nieopublikowanej części wywiadu z dziennikarką »Polityki« Hanną Krall stwierdził między innymi, iż »nienawidzi Polaków«”.
Jan Olaszek, „»Nieliczni ekstremiści«. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego”, Gdańsk 2010 (s. 43 i 44).
Dalej w książce czytamy:
„Wydźwięk tego tekstu był jednoznaczny: Solidarność miała być opanowana przez Żydów. Przytaczane przez organ prasowy Ministerstwa Obrony Narodowej fragmenty wywiadu zostały sfabrykowane. Oprócz antysemickiej wymowy tekstu wskazywała na to także nieporadna składnia rzekomych wypowiedzi Bronisława Geremka. Niezależnie od tego nieprawdopodobne byłoby wypowiadanie tak szokujących przecież kwestii do kamer i mikrofonów, o których rzekomej obecności w czasie tego wywiadu zapewniały dwa cytujące go tytuły. Hanna Krall w 1981 roku rzeczywiście przeprowadziła wywiad z Bronisławem Geremkiem, a tekst ukazał się na łamach »Polityki« w tym samym roku. Fragmenty publikowane przez oficjalne gazety miały być rzekomo odrzucone przez cenzurę”.
Jan Olaszek, „»Nieliczni ekstremiści«. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego”, Gdańsk 2010 (s. 44)
Po latach Hanna Krall na łamach „Gazety Wyborczej” zastanawiała się dlaczego niektórzy ludzie uwierzyli w fałszywą informację o Bronisławie Geremku w pierwszych tygodniach stanu wojennego i 16 lat po tym wydarzeniu (pierwotnie tekst Hanny Krall w „Gazety Wyborczej” ukazał się w 1997 roku).
„Historia myśli społecznej uczy tego jedynie, że bzdura była, będzie i jest. Tezy o hom sapiens nie trzeba traktować zbyt dosłownie, posługiwanie się rozumem nie jest cechą gatunkową rodzaju ludzkiego. Człowiek używa rozumu, kiedy musi, kiedy chce nadać pozór racjonalności temu, w co wierzy od dawna. Przesądami kieruje się znacznie chętniej. Przed-sądami. Wierzy, nim zaczyna myśleć. Dzięki temu jest w gromadzie, na kupie, bezpieczny, bo wśród swoich. Łatwiej jest żyć z przesądem niż z myśleniem. Ja przeciw rozumowi nic nie mam, tyle że nie żywiłbym wybujałych nadziei, iż człowiek, jak mawiał Kant, w swoją pełnoletność wchodzi”.
Prof. Jerzy Szacki (wypowiedź do tekstu Hanny Krall „Bronisław Geremek w »utworze« SB. Człowiek uwierzy we wszystko”)
Podsumowanie
Fałszywy cytat to jedna z popularnych metod dezinformacji. Nie ma żadnych wiarygodnych świadectw, że opublikowana grafika przedstawia słowa autorstwa Bronisława Geremka. Te łudząco przypominają próbę oczernienia opozycjonisty przez propagandę stanu wojennego.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
