Wykorzystywane przy okazji panującej pandemii COVID-19 fałszywe cytaty mają zazwyczaj na celu uzasadnienie teorii spiskowych. Osoby je publikujące, przekazując rzekome wypowiedzi, umacniają w swoich przekonaniach osoby czytające ich posty w mediach społecznościowych. 

W połowie września w grupie Ruch-Donalda Tuska na Facebooku jeden z użytkowników udostępnił zdjęcie, zawierające opis:

75 lat temu zapytano Hermanna Göringa podczas procesu norymberskiego, jak Niemcy mogli się na to zgodzić?

Odpowiedział:

“To bardzo proste i nie ma nic wspólnego z nazizmem; ma to związek z ludzką naturą. Można to zrobić w systemie nazistowskim, socjalistycznym, komunistycznym, monarchii lub demokracji: jedyną rzeczą, której rząd potrzebuje, aby zamienić ludzi w niewolników jest strach.

Jeśli znajdziesz coś, co ich przestraszy, możesz zmusić ich do robienia wszystkiego”.

Na zdjęciu widzimy człowieka w maseczce naciąganej z tyłu jego głowy przez mundurowego z pałką w ręce. 

Źródło: www.facebook.com

Ten sam post pojawiał się również w innych grupach krytycznych wobec poczynań obecnego rządu. Łącznie doczekał się ponad 500 udostępnień. W komentarzach użytkownicy sugerują, że strach związany z koronawirusem jest wprowadzany celowo, aby władza mogła przeprowadzać pewnego rodzaju działania (pisownia oryginalna): „ludzie zastraszeni, a złodzieje się cieszą”, „Stare prawdy,łatwo są wprowadzane do świadomości ciemnogrodu” czy „to prawda. Straszą korona i co ludzie poddali się i zakładają te szmaty…. chore”.

Większość z komentujących wątpiła w sens nakładania maseczek, które mają chronić ludzi przed zakażeniem się wirusem od innych, chorych osób. O znaczeniu noszenia maseczek pisaliśmy w analizie dotyczącej obostrzeń dotyczących zasłaniania nosa i ust:

Treści na rządowych stronach nie negują sensu noszenia maseczek

Kim był Hermann Göring?

Postać ta była jednym z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera. W 1922 roku Göring dołączył do NSDAP. W 1933 roku został premierem Prus. Odznaczył się jako jeden z organizatorów Gestapo i obozów koncentracyjnych. Funkcja Göringa stała się kluczowa, po tym jak został dowódcą Luftwaffe, czyli lotnictwa wojskowego. Do jego zadań należała między innymi koordynacja bombardowania miast. Z uwagi na zaufanie, którym darzył go Hitler, po śmierci Führera Göring miał stać się jego następcą.

Nigdy jednak do tego nie doszło. Göringa doprowadzono przed Trybunał w Norymberdze, gdzie 1 października 1946 roku został skazany na karę śmierci. Niestety, przed wykonaniem wyroku śmierci (poprzez powieszenie) nazista popełnił samobójstwo, zażywając kapsułkę z cyjankiem. Pomimo ścisłej kontroli jego współpracownikom udało się przekazać mu truciznę dzięki nieświadomości żołnierza Herberta Lee Stevensa. Wiele osób było zdruzgotanych tą sytuacją, ponieważ liczono na ukaranie skazanego. 

Pomimo doprowadzenia przed sąd i przetrzymywania w ciasnej celi Göring do końca był pewny siebie. Liczył na współpracę z Trybunałem, powrót do ojczyzny i rządzenie nią do końca swoich dni. Podczas procesu mówił: 

W przyszłości Niemcy będą potrzebować wyjątkowo silnej osobowości, która skupi wokół siebie Niemców; wówczas ponownie pomyślą o mnie, ale mnie już niestety nie będzie

Wśród wypowiedzi nazisty możemy znaleźć między innymi opowieści o obozach koncentracyjnych: 

Obozy koncentracyjne, zatrzymania i represje nie były wymysłem nazistów, ale polityczną koniecznością.

Pewność siebie Göringa nie przyniosła większych efektów. Jednak z powodu przybierania przez niego maski bohatera III Rzeszy do dziś przypisuje się mu wiele fałszywych cytatów. 

Wypowiedź z posta – prawdziwa?

Nie. Słowa cytowane przez użytkowników Facebooka nie zostały wypowiedziane przez Göringa podczas procesu norymberskiego. Jego zeznania są dostępne online, na stronie UMKC School of Law w Kansas City. W zapisach poszczególnych zeznań nigdzie nie znajdziemy cytatu podanego w poście. Zeznania, których treść znamy, odbyły się w następujących dniach: 18 marca 1946 roku, 19 marca 1946 roku, 20 marca 1946 roku (1 i 2). Co istotne, transkrypcje w języku niemieckim również nie zawierają przywołanej wypowiedzi.

Słowa przypisane Göringowi nigdy nie padły w takiej formie, jaką rozpowszechniano na Facebooku. Podobną wypowiedź można znaleźć jednak w dziennikach amerykańskiego psychologa Gustava Gilberta, który prowadził zapisy rozmów z Göringiem. W książce „Dziennik Norymberski” znajdziemy następujący fragment: 

Och, wszystko w najlepszym porządku, ale – głosowanie czy nie – ludzie zawsze mogą być zmuszeni do licytowania się z przywódcami. To łatwe. Wszystko, co musi pan zrobić, to powiedzieć im, że będą atakowani i potępiani za brak patriotyzmu i wystawianie ojczyzny na niebezpieczeństwo. To działa tak samo w każdym kraju.

Podsumowanie

Wypowiedź zacytowana na Facebooku została fałszywie przypisana Hermannowi Göringowi. Jest to kolejny przykład manipulacji słowami osób, które żyły w czasach, gdy nie było Internetu, co utrudnia sprawdzanie takich informacji. Podany cytat weryfikował również portal AFP Sprawdzam. O przypisywaniu wypowiedzi kojarzących się z III Rzeszą osobom publicznym pisaliśmy między innymi w tej analizie:

Nie, Jarosław Kaczyński nie powiedział, że nigdy nie odda zdobytej władzy