Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Izraelczycy przesiedleni do Polski lub Ukrainy? To teoria spiskowa
To odwołanie do znanej teorii spiskowej o „Niebiańskiej Jerozolimie”.
fot. TikTok / Modyfikacje: Demagog
Izraelczycy przesiedleni do Polski lub Ukrainy? To teoria spiskowa
To odwołanie do znanej teorii spiskowej o „Niebiańskiej Jerozolimie”.
Fake news w pigułce
- W nagraniu opublikowanym na facebookowym profilu Mateusza Jarosiewicza słyszymy: „[…] przesiedlenie się ludności z Ukrainy na teren Polski jest zaplanowane i służy temu, aby na teren Ukrainy, tam przesiedlić ludność izraelską z konfliktu izraelsko-palestyńskiego” [czas nagrania 0:38].
- O przeniesieniu Izraela na teren Ukrainy wspomina teoria spiskowa o tzw. Niebiańskiej Jerozolimie czy Nowej Jerozolimie. Nie ma żadnych dowodów na potwierdzenie takich planów. Teoria ta jest zbudowana na niewiarygodnych źródłach.
7 kwietnia 2024 roku na profilu facebookowym Mateusza Jarosiewicza udostępniono nagranie, w którym padają słowa: „[…] przesiedlenie się ludności z Ukrainy na teren Polski jest zaplanowane i służy temu, aby na teren Ukrainy, tam przesiedlić ludność Izraelską z konfliktu izraelsko-palestyńskiego” [czas nagrania 0:38].
Mateusz Jarosiewicz to współtwórca profilu Neos – Nowy system dla Polski, na którym już wcześniej pojawiały się fałszywe treści. Analizowaliśmy je na łamach Demagoga.
Ponad 100 użytkowników udostępniło rolkę. Pojawiło się pod nią również kilkanaście komentarzy [pisownia oryginalna]: „A ja myślałem że to mnie się coś pokręciło w głowie ,widząc taki cel tej wojny,nie jestem sam […]”, „Szerzej. Pewne satanistyczne siły chcą utworzyć po III WS mocarstwo między Morzem Czarnym a Bałtyckim”, „Na ukrainie robia im miejsce nie w Polsce”.
Izrael przeniesiony na teren Polski?
W filmie widizmy się napis: „Izrael przeniesiony Na teren Polski!”. Nie udzielono dalszych informacji, kto miałby takie przeniesienie przeprowadzić, w jakim sensie i jakimi środkami.
Nie ma żadnych dowodów na to, że istnieją plany przeniesienia Izraela na teren Polski. Nie wspomniano o tym również w omawianym filmie: według słów, które tam padają, nie chodzi o nasz kraj, lecz o Ukrainę.
A może na teren Ukrainy?
W nagraniu możemy usłyszeć: „[…] następuje wykrwawianie innych mocarstw kosztem Polski. Gdyż przesiedlenie się ludności z Ukrainy na teren Polski jest zaplanowane i służy temu, aby na teren Ukrainy, tam przesiedlić ludność Izraelską z konfliktu izraelsko-palestyńskiego” [czas nagrania 0:38].
To nawiązanie do teorii spiskowej na temat tzw. Niebiańskiej Jerozolimy lub Nowej Jerozolimy. Nie ma żadnych dowodów potwierdzających istnienie takich planów.
W tej teorii spiskowej upatruje się wyjaśnienia wybuchu wojny w Ukrainie czy w Gazie. Ukraińcy, którzy uciekli do Polski, są uchodźcami, którzy otrzymali w naszym kraju pomoc z powodu wybuchu wojny. Badania przeprowadzane wśród ukraińskich uchodźców wskazują, że spora część z nich planuje powrócić do domu w Ukrainie (s. 1).
Według ekspertów Cyber Policy NASK wątek „Nowej Chazarii” czy „Nowej Jerozolimy” wpisuje się w jedną z rosyjskich matryc oddziaływania dezinformacyjnego, czyli tematów, wokół których najczęściej tworzone są fake newsy (s. 9). Do innych należą m.in. teorie spiskowe, słowianofilia, suwerenność państwa czy Ukraina.
Teorię o „Niebiańskiej Jerozolimie” oparto na niewiarygodnym cytacie
Teoria ta pojawiła się w sieci już wcześniej. Pisaliśmy o niej w naszych analizach i sprawdzaliśmy argumentację za tym, że plany przeniesienia Izraela do Ukrainy są prawdziwe.
Jedną z podstaw tej teorii spiskowej jest to, że Henry Kissinger, sekretarz stanu w czasach prezydentury Richarda Nixona i Geralda Forda, miał w 2012 roku powiedzieć, że „za 10 lat nie będzie już Izraela”.
Informację tę opublikowano bez kontekstu w kolumnie plotkarskiej „New York Post”, autorstwa Cindy Adams – „pierwszej damy plotek”. Pod koniec września tego samego roku na stronie The Times of Israel pojawił się krótki artykuł, w którym Tara Butzbaugh, pracująca w biurze polityka, zdementowała tę informację.
„Nowa Jerozolima” i wątek chazarski
Drugą podstawą do rzekomego przeniesienia Izraela do Ukrainy jest to, że ponad tysiąc lat temu istniało tam państwo Chazarów, którzy mieli się masowo konwertować na judaizm.
Chazarowie byli koczowniczym ludem, który zajmował część terenów współczesnej Ukrainy w drugiej połowie VIII w.: od dolnej Wołgi i Morza Kaspijskiego na wschodzie do Dniepru na zachodzie.
Według niektórych źródeł z IX i X wieku Chazarowie mieli konwertować się na judaizm, ale badacze nie uznają tych tekstów za w pełni wiarygodne. Szaul Stampfer z Uniwersytetu Hebrajskiego podkreśla, że wiarygodne teksty z tamtego okresu nie wspominają o konwersji Chazarów. Nie ma na to również żadnych dowodów archeologicznych.
Istnieje teoria, że Żydzi aszkenazyjscy (czyli ci, którzy mieszkali na terenach współczesnej Polski, Litwy, Ukrainy czy Niemiec) są potomkami Chazarów. Tę kontrowersyjną w świecie nauki tezę wykorzystuje się do rozpowszechniania antysemickiej dezinformacji.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter