FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Pamiętacie zdjęcia ludzi torturowanych przez wyrywanie im koron i zębów? To była jej robota” – to fragment wpisu na Twitterze, informującego o schwytaniu Antoniny Zakharovej, rzekomej naczelnej lekarki grupy Wagnera – rosyjskiej jednostki paramilitarnej działającej w Ukrainie. Do wpisu dołączono zdjęcie kobiety trzymającej pistolet, a także ocenzurowaną fotografię przedstawiającą jakieś tragiczne wydarzenie.

Informacje o rzekomym schwytaniu członkini grupy Wagnera pojawiły się na Facebooku. Jak się jednak okazuje, kobieta na zdjęciu nie jest Antoniną Zakharovą, a drastyczna fotografia powstała kilka lat przed rosyjską inwazją.

Fot. Twitter.com

Kim jest kobieta na zdjęciu?

Aby odnaleźć oryginalną fotografię kobiety w mundurze, najlepiej wykorzystać wsteczne wyszukiwanie grafiką. Po wrzuceniu zdjęcia w wyszukiwarkę Google pokazuje się kilka rosyjskojęzycznych stron powiązanych z wojskiem lub ministerstwem obrony Rosji. Jedna z witryn zawiera fotografię, która znalazła się w analizowanym poście. 

Okazuje się, że zdjęcie pochodzi z konkursu piękności dla żołnierek rosyjskich służb powietrznych, zorganizowanego w 2018 roku. Sprawę rzekomego zdjęcia Antoniny Zakharovej opisywała także redakcja Konkret 24. Jak udało się jej ustalić, do konkursu zakwalifikowano kobiety, zarówno oficerki, jak i podoficerki, które rywalizowały ze sobą w siedmiu kategoriach.

Fot. VK.com

Na zdjęciu trudno odczytać jej dokładne personalia, jednak widoczna jest częściowo nazwa jednostki wojskowej, zapisana na szarfie. Wpisanie w Google hasła „83. brygada powietrzno desantowa konkurs piękności 2018” pozwoliło nam odkryć, że kobieta ze zdjęcia w rzeczywistości nazywa się Nadieżda Chitrenko (Надежда Хитренко). Rosyjskie media pisały o niej przy okazji kolejnej edycji konkursu piękności, w którym wystartowała ona z numerem 2.

Fot. Dowództwo 83. ALSBr

Stwierdzenie, że kobieta widoczna w twitterowym wpisie jest powiązana z grupą Wagnera, jest zatem błędne.

Makabryczne zdjęcie nie pochodzi z Ukrainy, lecz z Tajlandii

Do wpisu oprócz zdjęcia rzekomej „naczelnej lekarz grupy Wagner PMC” dołączono także ocenzurowane zdjęcie, które przedstawia jakieś brutalne wydarzenie. W domyśle ma być to fotografia zrobiona w miejscu, gdzie wagnerowcy torturowali Ukraińców. Tak naprawdę przedstawia ona inne miejsce.

Wyniki wstecznego wyszukiwania grafiką (zarówno w Google, jak i w Yandexie) pokazują artykuły prasowe dotyczące strzelaniny w świetlicy dla dzieci w Tajlandii. Jedno ze zdjęć opublikowanych po tym wydarzeniu jest tym samym, które zostało umieszczone we wpisie o złapaniu Zakharovej.

22 children among 34 killed in Thailand daycare shooting   https://t.co/V4dnUHIcB6 pic.twitter.com/cZXQdQ25AP

— GNN (@gnnhdofficial) October 6, 2022

Źródłem fałszywych informacji o złapaniu Zakharovej był post w mediach społecznościowych

Na źródło plotek dotyczących złapania rzekomej lekarki z grupy Wagnera Konkret24 wskazuje wątek na forum Reddit. Opublikowany w piątek 6 stycznia wpis zawierał taką samą treść, jaka znalazła się w tweecie.

Niedługo po publikacji wpisu część użytkowników forum zwróciła uwagę, że informacja o schwytaniu Zakharovej jest fałszywa. Niedługo potem post został skasowany, a jego autor opublikował wyjaśnienie, w którym mówi, że dostał zdjęcie od „jednego z kontaktów”. Nie poddał go jednak weryfikacji, a z uwagi na merytoryczną krytykę zdecydował się na usunięcie fotografii.

I deleted this tweet because the image associated with it is misleading. It was provided to me by a long-time contact who hasn't yet led me astray, but I now suspect it was chosen for shock value, not accuracy. The censored image is from Thailand. My sincere apologies to all. pic.twitter.com/coIGWVD5qU

— TopCargo200.com (@yalpski) January 7, 2023

Podsumowanie

Historia rzekomego złapania Antoniny Zakharovej to dobry przykład na to, że należy zawsze weryfikować prawdziwość szokujących informacji. Jest to również dowód, że sensacyjna wiadomość opublikowana w jednym miejscu w internecie błyskawicznie rozprzestrzenia się w mediach społecznościowych. Przed udostępnieniem jakiegoś wpisu warto skorzystać ze wstecznego wyszukiwania obrazem, aby odnaleźć oryginalne źródła zdjęć.