Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Liczba „dziwnych” raków u młodych ludzi wzrosła o 80 proc.? Fałsz
Na Facebooku opublikowano fałszywe twierdzenia na temat zachorowalności na nowotwory.
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
Liczba „dziwnych” raków u młodych ludzi wzrosła o 80 proc.? Fałsz
Na Facebooku opublikowano fałszywe twierdzenia na temat zachorowalności na nowotwory.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na Facebooku opublikowano post, w którym podano, że: „od 2020 roku o 80% wzrosła liczba »dziwnych « nowotworów. Dlatego lekarze zastanawiają się, co takiego się wydarzyło, że wzrosła tak bardzo liczba nowotworów wśród ludzi młodych”.
- Sprawą rzekomych „dziwnych” nowotworów, nazywanych w niektórych przekazach również „turbo nowotworami”, zajmowaliśmy się już nieraz. Zarówno nasi fact-checkerzy, jak i inne organizacje factcheckingowe, takie jak Reuters Fact Check czy AP News, nie znalazły dowodów potwierdzających istnienie tych schorzeń. Również nie znalazły ich podmioty zajmujące się weryfikacją treści medycznych, takie jak HealthFeedback czy Public Health Communications Collaborative (PHCC).
- Dane publikowane przez Krajowy Rejestr Nowotworów (KRN) stoją w sprzeczności z twierdzeniem, jakoby wśród młodych osób notowano od 2020 roku wzrost zachorowalności na nowotwory sięgający 80 proc. W 2020 roku zanotowano mniej nowotworów niż w latach poprzednich, a wzrost liczby diagnoz w 2021 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, wynosi ok. 16 proc. Zarazem liczba osób, która w tym roku zachorowała na nowotwór, jest zbliżona do wartości z 2019 roku – trudno tu więc mówić o tendencji wzrostowej.
1 marca 2024 roku na profilu Inna Perspektywa Rzeczywistości – Blog Radosława Kordowskiego opublikowano post, w którym napisano: „od 2020 roku o 80% wzrosła liczba »dziwnych « nowotworów. Dlatego lekarze zastanawiają się, co takiego się wydarzyło, że wzrosła tak bardzo liczba nowotworów wśród ludzi młodych”.
Post zyskał sporą popularność: zareagowano na niego ponad 650 razy, skomentowano go ponad 150 razy, a udostępniono go ponad 50 razy. Komentarze niektórych użytkowników Facebooka wyrażały aprobatę tych treści: „kiedy ci kretyni wreszcie zaakceptują to że odbywa się globalne ludobójstwo?”. Oraz: „Dziwne nowotwory I dziwne zgony wsrod zdrowych w srednim wieku. A wszystkich laczy jeden wspolny mianownik = [emotikon strzykawki – przyp. Demagog] »drobne uszkodzenie « za pomoca pewnej substancji” [pisownia oryginalna].
Zdarzały się jednak również głosy krytyczne: „Żyjesz sobie na tym świecie jako tako, poukładałeś już wszystko mniej więcej, wiesz kto gdzie co i kiedy, i nagle widzisz jeden z tych wątków gdzie wchodzisz w komentarze i cała ta praca bibliotekarza jak krew w piach”.
To nie pierwszy raz, gdy zajmujemy się fałszywą narracją na temat „dziwnych” nowotworów lub „turbo” nowotworów
Sprawą rzekomych „dziwnych” nowotworów, nazywanych w niektórych przekazach również „turbo nowotworami”, zajmowaliśmy się już nieraz. Narracja dotycząca tego domniemanego zjawiska skupia się zwykle wokół trzech kwestii.
Pierwsza jest taka, że nowo diagnozowane nowotwory mają mieć jakieś szczególne, nietypowe, niespotykane dotąd cechy. Drugi wątek dotyczy rzekomej bardzo wysokiej zjadliwości tych chorób, doprowadzającej w szybkim tempie do zgonu. Trzeci aspekt poruszany w dezinformujących narracjach dotyczy często wieku zdiagnozowanych osób. Mają to być pacjenci młodzi, którzy rzekomo nagle, gwałtownie zaczęli chorować i/lub umierać.
Brak wiarygodnych dowodów na występowanie „dziwnych” lub „turbo” nowotworów
Jak już pisaliśmy wcześniej, brak jest wiarygodnych dowodów na to, by młode osoby umierały w nadmiarowy sposób wskutek wspomnianych „turbo nowotworów”.
Organizacje factcheckingowe, takie jak Reuters Fact Check czy AP News, również nie znalazły dowodów potwierdzających te tezy. Podobnie organizacje zajmujące się weryfikacją treści medycznych, takie jak HealthFeedback czy Public Health Communications Collaborative (PHCC) – podmiot powołany do życia m.in. przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC), oraz Trust for America’s Health.
Ta ostatnia organizacja wskazuje:
„Różni popularni przeciwnicy szczepionek […] promują fałszywe twierdzenie, że szczepionki przeciwko COVID-19 powodują tak zwane »turbo nowotwory«. W postach tych podaje się, że lekarze obserwują wzrost liczby agresywnych nowotworów w schyłkowym stadium u młodych dorosłych […]. Turbo nowotwory to termin ukuty przez przeciwników szczepionek i nie jest on uznawany za prawdziwe zjawisko przez ekspertów od nowotworów ani immunologii. […] Nie ma dowodów na wzrost liczby rozpoznawanych agresywnych i nieagresywnych nowotworów po szczepieniu przeciwko COVID-19”.
Dane Krajowego Rejestru Nowotworów nie potwierdzają wzrostu zachorowalności na nowotwory o 80 proc.
Dowodów na rzekomy wzrost zachorowalności na nowotwory nie znajdujemy również w polskich danych.
Krajowy Rejestr Nowotworów (KRN) udostępnia dane na ten temat z pewnym opóźnieniem, dlatego ostatnim rokiem, który możemy w tym kontekście przeanalizować, jest rok 2021. Ponieważ w omawianym poście pojawiło się twierdzenie, że od 2020 roku zanotowano wzrost nowotworów sięgający u osób młodych 80 proc., prześledzimy, czy w roku 2020 oraz 2021 rzeczywiście wystąpiła taka tendencja. Dane te zestawimy z pięcioma poprzednimi rocznikami, aby przekonać się, czy po roku 2020 rzeczywiście nastąpił jakiś przełom w zakresie zachorowalności.
W dezinformujących narracjach dotyczących rzekomych nagłych zachorowań i zgonów wśród młodych osób podawano często zakres wiekowy od 25 do 44 lat, dlatego to właśnie do niego się odniesiemy.
Z raportu KRN dowiadujemy się, że w przedziale wiekowym od 25 do 44 lat notowano następującą zachorowalność (wybrane filtry: typ tabeli – liczby dla grup wiekowych według dat, metryki – zachorowania, region – cała Polska, płeć – obie, przedział czasowy – od 2016 do 2021):
- w 2016 roku na nowotwór zachorowało 10 947 osób z tej grupy wiekowej,
- w 2017 roku było to 11 212 osób,
- w 2018 roku zdiagnozowano nowotwór u 11 594 osób,
- w 2019 roku chorobę tę rozpoznano u 12 328 osób,
- w 2020 roku diagnozę postawiono 10 699 osobom,
- w 2021 roku na nowotwór zachorowało 12 418 osób.
Powyższe dane stoją w sprzeczności z twierdzeniem, jakoby w omawianej grupie wiekowej notowano od 2020 roku wzrost zachorowalności na nowotwory sięgający 80 proc. W 2020 roku zanotowano mniej nowotworów niż w latach poprzednich, a wzrost liczby diagnoz w 2021 roku w porównaniu z rokiem poprzednim wynosi ok. 16 proc. Zarazem liczba osób, która w tym roku zachorowała na nowotwór, jest zbliżona do wartości z 2019 roku – trudno tu więc mówić o tendencji wzrostowej.
Po wprowadzeniu ogólnopopulacyjnych szczepień przeciw COVID–19 liczba zgonów w Polsce zmalała
Innym aspektem, który warto przeanalizować, jest śmiertelność Polaków od 2020 roku.
Zwiększona umieralność wśród Polaków występowała w pandemicznych latach 2020 oraz 2021. Wtedy w naszym kraju zmarło, odpowiednio: ok. 485,6 tys. osób oraz ok. 518,7 tys. osób. Wysoka umieralność była spowodowana przede wszystkim skutkami COVID–19, zarówno samymi infekcjami, jak i przeciążeniem systemu opieki zdrowotnej.
W 2021 roku wprowadzono program powszechnych szczepień przeciw COVID–19. Już w kolejnym, 2022 roku, liczba zgonów w Polsce spadła do ok. 447 tys., a w 2023 roku – do ok. 407,6 tys. osób.
Analogiczne dane można odnaleźć dla młodszej populacji. W 2020 roku w Polsce zmarło ok. 20 663 osób w wieku od 25 do 44 lat. W kolejnym, 2021 roku, w tej samej grupie wiekowej było to ok. 17 360 osób. Po roku ogólnopopulacyjnych szczepień przeciw COVID–19, czyli w 2022 roku, zanotowano mniejszą śmiertelność, wynoszącą ok. 15 669 osób w tej samej grupie wiekowej. Spadek liczby zgonów utrzymał się również w 2023 roku, w którym zmarło ok. 14 243 Polaków w wieku od 25 do 44 lat.
Z tego wynika, że po wprowadzeniu ogólnopopulacyjnych szczepień przeciw COVID–19 liczba zgonów zarówno wśród ogólnej populacji polskiej, jak i w grupie osób młodszych malała, a nie rosła.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter