Media społecznościowe umożliwiły szybkie rozpowszechnianie informacji, niekoniecznie prawdziwych. Osoby, które budzą zainteresowanie wśród opinii publicznej, często padają ofiarami manipulacji. 

23 września na Facebooku pojawił się post zawierający zdjęcie Tadeusza Rydzyka i rzekomo wypowiedziane przez niego słowa: 

Żona nie może odmówić współżycia mężowi. Musi po prostu zamknąć oczy i myśleć o Polsce.

 

Źródło: www.facebook.com

Obrazek powieliło wielu użytkowników oraz liczne strony. Łącznie post udostępniono ponad tysiąc razy. Jak zwykle, w komentarzach możemy znaleźć wiele nieprzychylnych słów uderzających w hierarchę kościelnego (wszystkie komentarze z pisownią oryginalną): „Nie ma słów na tego bałwana.Czy znajdzie się ktoś kto utemperuje tego przebierańca”, „Nie cytujcie tego bandziora i złodzieja bo tylko nerwy człowieka ponoszą”, „I starsza panie płacą za takie »nauczanie«….przelewami…” czy „Rydzyk Już Całkiem Zwariował”

Jak było w rzeczywistości?

Przywołane słowa nie zostały wypowiedziane przez ojca Rydzyka. Skąd więc pojawił się ten cytat?

Artykuł, z którego autorzy zdjęcia czerpali inspirację, pochodzi z ASZdziennika. Znajdziemy w nim cytaty, które miały paść podczas audycji w Radiu Maryja. Trzeba jednak pamiętać, że ASZdziennik jest stroną satyryczną, publikującą często zmyślone treści humorystyczne. Portal ma w zwyczaju informować na końcu artykułu o autentyczności danej informacji. W tym przypadku mamy adnotację:

To jest ASZdziennik. Wszystkie cytaty są prawdziwe.

Wśród zamieszczonych w artykule cytatów widzimy interesującą nas wypowiedź, która rzeczywiście padła w 40. minucie rozmowy:

Jeżeli w czasie współżycia seksualnego jedno z małżonków nie chce współżyć seksualnie, ale widać, że jest jakaś potrzeba z drugiej strony, to także jakaś forma ofiarowania siebie, dawania z siebie życia. 

Cytat ten opatrzony jest odautorskim komentarzem ASZdziennika:

Należy po prostu zamknąć oczy i myśleć o Polsce.

Jak widzimy, cytat z grafiki częściowo jest parafrazą prawdziwych słów wypowiedzianych na antenie Radia Maryja, a częściowo stanowi satyryczny komentarz autorki artykułu ASZdziennika.

Geneza tej dezinformacji jest więc następująca: pierwsze zdanie zostało całkowicie zmyślone, a inspiracją dla niego była rzeczywista, choć dalece mniej radykalna w swoim wydźwięku wypowiedź, która padła na antenie Radia Maryja. Dołączono do niej drugie zdanie, które jednak nie zostało tego dnia wygłoszone. Fałszywemu cytatowi przypisano autorstwo samego ojca Rydzyka.

Jak być dobrą żoną w sypialni?

O kontrowersyjnej audycji Radia Maryja pisały swego czasu media, przykładowo Newsweek. Podczas wyemitowanej 11 grudnia 2018 roku rozmowy zatytułowanej „Audycja dla małżonków i rodziców: Jak być dobrą żoną w sypialni?” swoje przekonania dotyczące małżeństwa przedstawiali ks. Marcin Różański oraz Danuta i Piotr Sobolowie. 

Duchowny mówił między innymi o tym, że „kobieta jest sanktuarium życia, a sypialnia to jeden z ołtarzy”. Twierdził również, że ani kobiety, ani mężczyźni nie powinni używać środków antykoncepcyjnych, ponieważ „cierpimy na brak zastępowalności pokoleniowej”, co skutkuje zbyt szybkim starzeniem się społeczeństwa. W rzeczywistości nie jesteśmy jedynym krajem, który doświadcza takich zmian demograficznych. Największy udział osób starszych w strukturze społecznej odnotowywany jest obecnie we Włoszech.

Czy polskie społeczeństwo starzeje się najszybciej w Europie?

O fake newsie w sprawie rzekomego cytatu z ojca Rydzyka informował też portal fact-checkingowy AntyFake.

Podsumowanie

Wypowiedź na grafice powstała w wyniku złączenia fałszywego cytatu, dla którego inspiracją były wypowiedzi ks. Różańskiego, oraz rzeczywistego komentarza odautorskiego pochodzącego z satyrycznego artykułu. Tak zmanipulowany cytat został następnie fałszywie przypisany ojcowi Tadeuszowi Rydzykowi.

Należy pamiętać, że kontrowersyjne czy szokujące informacje zyskują zdecydowanie większą uwagę czytelników i są szybciej rozpowszechniane w mediach społecznościowych. Tym istotniejsze jest, aby weryfikować wiarygodność trafiających do nas wypowiedzi przed podaniem ich dalej.