Fake news w pigułce

Temat szczepionki przeciwko COVID-19 wciąż wzbudza wiele emocji i kontrowersji. Dezinformacja nie ominęła nawet emerytowanej głowy Kościoła Katolickiego. 

15 stycznia na profilu Polska Katolicka został zamieszczony post ze zdjęciem papieża emeryta Benedykta XVI i podpisem: „14 stycznia Papież Benedykt XVI został zaszczepiony przeciw koronawirusowi. Dziś rano, 15-go stycznia, napływają tragiczne wiadomości z Watykanu. Stan zdrowia Benedykta XVI mocno się pogorszył. Papież traci siły… Módlmy się”.

Źródło: www.facebook.com

Post zyskał ponad 600 reakcji i został udostępniony przeszło 1800 razy. Niektórzy komentujący dopytywali o źródło informacji o pogorszonym stanie zdrowia papieża lub ją podważali (wszystkie komentarze z pisownią oryginalną): „Można prosić jakieś źródło tej informacji bo jakoś nigdzie nie idzie się doszukać takiego info.”, „Ile w tym prawdy w tv nic nie mówią”, „Fake news. Sekretarz papieża dementuje podobne bzdury. Wyłącznie strony typu »Polska Katolicka« i inne putinowskie farmy trolli. Włącznie myślenie”.

Inni natomiast w nią uwierzyli: „Nasza tel nic nie mówi, a ta wiadomość podała Polska Katolicka. Więc chyba prawda. A nasi nie mówią bo boją się że ludzie nie będą się szczepić.”, „Boże miej go w opiece”, „Maryjo wstawia się za swoim synem umiłowanym”.

W komentarzach pojawiały się także odniesienia do innych teorii spiskowych na temat szczepionek, co niekiedy skutkowało obraźliwymi określeniami pod kątem papieża: „koleś się zaszczepił zmodyfikowanym materiałem genetycznym pochodzącym z płodów abortowanych dzieci… zajebi ście!!! Kara Boska adekwatna.”, „szczepienia sa wbrew nauce chrzescijanskiej otworzcie ludzie oczy”, „Jezu!!! Nie ratuj tego judasza!!! Niech go Pfizerowe srebrniki pociąga do piekła.Amen”.

Jaka jest prawda? 

Papież emeryt Benedykt XVI nie poczuł się gorzej po przyjęciu szczepionki na COVID-19. Potwierdzają to informacje pochodzące bezpośrednio ze Stolicy Apostolskiej. Autor posta pisze o „napływających tragicznych wieściach z Watykanu”, ale nie podaje ich źródeł. Żadne media w Polsce i na świecie nie informowały o złym stanie zdrowia Benedykta XVI.

W celu zweryfikowania, czy informacja podana przez Polskę Katolicką jest prawdziwa, skontaktowaliśmy się z nuncjuszem apostolskim w Polsce oraz z oficjalnym serwisem Stolicy Apostolskiej Vatican News z prośbą o komentarz w tej sprawie. Na moment publikacji nie dostaliśmy żadnych odpowiedzi, zaktualizujemy artykuł po ich otrzymaniu.

W komentarzu dla Demagoga Marek Sorgowicki, I Sekretarz i Kierownik Wydziału ds. Politycznych i Administracyjnych w Ambasadzie RP przy Stolicy Apostolskiej, napisał:

Tygodnik katolicki „Gość Niedzielny” 12 stycznia poinformował o decyzji papieża Benedykta XVI o przystąpieniu do szczepienia przeciw COVID-19. Wcześniej, 9 stycznia Vatican News zacytował wystąpienie papieża Franciszka, który również ogłosił, że zarezerwował sobie termin szczepienia, i zachęcał do tego innych. Papież powiedział, że „z etycznego punktu widzenia wszyscy powinni się zaszczepić, to opcja etyczna, bo stawką jest zdrowie, własne życie, a także życie innych” oraz dziwił się przeciwnikom szczepionki, podkreślając, że „jeśli lekarze przedstawiają ją jako coś dobrego, co nie stanowi specjalnego zagrożenia, to czemu jej nie przyjąć?”. Szczepienia w Watykanie ruszyły w połowie stycznia. W sumie może do nich przystąpić nawet 10 tys. osób. 

14 stycznia Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej podało informację o zaszczepieniu papieży przeciwko COVID-19. Osobisty sekretarz Benedykta XVI, arcybiskup Georg Gänswein, zapewnił, że „Papież Senior zachowuje pełną jasność umysłu, nie rezygnuje też z codziennych popołudniowych spacerów po Ogrodach Watykańskich. Choć pod względem fizycznym jest dziś bardzo kruchy, nie może dużo chodzić i zawsze używa podpórki. Codziennie koncelebruje też Msze”. Sekretarz zapewnił ponadto, że pandemia koronawirusa nie wprowadziła wielkich zmian do codziennego programu życia w rezydencji Benedykta XVI, przyczyniła się tylko do zmniejszenia liczby odwiedzin.

Stosunek Kościoła katolickiego do szczepionki przeciw COVID-19 

Jednym z często powtarzanych fake newsów na temat szczepionki przeciw COVID-19 jest obecność w jej składzie abortowanych płodów. Badacze pracujący nad szczepionką wykorzystali jedynie linię komórkową abortowanego płodu, pobraną w latach 60. XX wieku, do zbadania skuteczności szczepionki przed sprawdzeniem jej na ludziach. Żadna ze szczepionek nie zawiera ludzkich tkanek. Więcej na ten temat pisaliśmy w naszej „Szczepionki przeciw COVID-19 nie zawierają tkanek abortowanych płodów”.

21 grudnia 2020 roku Kongregacja Nauki Wiary opublikowała stanowisko dotyczące podejścia Kościoła do szczepionki przeciw COVID-19 i jej związku z moralnością. Kongregacja uznała, że skorzystanie ze szczepionki, przy produkcji której użyto linii komórkowej z abortowanych płodów, nie jest złem, szczególnie gdy nie ma innej możliwości ochrony. Nie oznacza to jednak jeszcze zgody na wykorzystywanie komórek z abortowanych płodów i na samą aborcję. W dokumencie podkreślono także, że na firmach farmaceutycznych ciąży odpowiedzialność, by szczepionki były dostępne dla wszystkich chętnych, w tym najuboższych, i by nie były powodem dyskryminacji oraz podziałów. Stanowisko w sprawie wielu innych problemów bioetycznych Watykan zajął już w 2008 roku.

Inne nasze analizy na temat szczepionek można przeczytać tutaj.