W sieci pojawia się sporo grafik dotyczących papieża Franciszka. Bardzo często przypisuje się mu nieprawdziwe wypowiedzi. Zjawisko jest bardzo popularne wśród grup antyklerykalnych, które wykorzystują zmanipulowane cytaty do krytyki Kościoła w Polsce. 

11 kwietnia 2021 roku na profilu Gazeta RDK Republika Demokracja Konstytucja Forum Obywatelskie opublikowany został post z grafiką, która sugeruje, że papież Franciszek wypowiedział się na temat Kościoła katolickiego w Polsce. Grafika przypisuje papieżowi Franciszkowi słowa: „Kościół w Polsce to narzędzie szatana”, pojawiają się na niej również cytaty: „Musimy przyznać z pokorą i otwartością… księża stali się narzędziem szatana”, „Największą tajemnicą zła jest kościół sam w sobie”. W czarnej ramce z podpisem „Gazeta RDK” widzimy napis: „Rydzyk jest odporny na krzyż i święconą wodę”, w centralnej części grafiki znajduje się zdjęcie ojca Tadeusza Rydzyka. 

Źródło: www.facebook.com

Post zdobył prawie 40 polubień, udostępniono go ponad 50 razy. W lutym 2021 roku grafika pojawiła się m.in. na facebookowej grupie „Gazeta Pucz PIS to Ruski Bolszewizm” oraz „Kaczyński Faszyzm PIS”. Komentarze internautów dotyczyły głównie ojca Rydzyka (pisownia oryginalna): „Belzebub z Torunia”, „Szatan w twierdzy toruńskiej”, „A może na widły nie będzie odporny”.

Czy Papież Franciszek powiedział, że polski Kościół jest narzędziem Szatana? 

Nie. Papież Franciszek nie stwierdził w żadnym ze swoich publicznych wystąpień, że polski Kościół jest „narzędziem Szatana”. Fake news wykorzystuje rzeczywiste słowa Franciszka, jednak przedstawia je w zmanipulowanym kontekście.

Słowa, do których nawiązuje niedawno opublikowana grafika, zostały wypowiedziane w lutym 2019 roku przez papieża Franciszka podczas szczytu w Watykanie w sprawie pedofilii. Jednak nie dotyczyły one Kościoła katolickiego w Polsce, tylko ogólnej sytuacji Kościoła katolickiego. Szczyt został zwołany w związku ze skandalem, który wybuchł po ogłoszeniu kolejnych raportów o nadużyciach w USA. W trakcie homilii, wygłoszonej na zakończenie konferencji, Ojciec Święty wobec wszystkich księży, którzy dopuszczają się pedofilii, użył określenia „narzędzie Szatana” oraz „drapieżne wilki” (ten fragment wypowiedzi można zobaczyć również na portalu BBC News):

Papież nie użył sformułowania, że „Kościół w Polsce to narzędzie Szatana” i nie nawiązywał do postaci ojca Rydzyka, co sugerują grafiki krążące w sieci. Franciszek w przemówieniu sprzed ponad 2 lat wypowiadał się na temat pedofilii jako ogólnego problemu, z którym boryka się Kościół katolicki na całym świecie, nie konkretyzując go zarazem w kontekście poszczególnych krajów. 

Podsumowanie 

W mediach społecznościowych krąży sporo grafik, które manipulują cytatami papieża. Analizowaliśmy niedawno podobny przypadek, kiedy rzekomo papież Franciszek miał powiedzieć „dość polskiemu Kościołowi”. Wypowiedzi Ojca Świętego stają się przedmiotem manipulacji grup antyklerykalnych, ponieważ papież bardzo często wypowiada się na temat nieprawidłowości w Kościele. Jednak manipulowanie kontekstem wypowiedzi prowadzi do szerzenia w sieci nieprawdziwych informacji. Warto więc weryfikować w pierwotnych źródłach, jak w oryginale brzmiała dana wypowiedź, np. czy nie został pominięty żaden jej fragment, a także czego w rzeczywistości ona dotyczyła.