Strona główna Fake News Polska pomaga Ukraińcom, a nie polskim bezdomnym? Fałsz!

Polska pomaga Ukraińcom, a nie polskim bezdomnym? Fałsz!

Fałszywe informacje na temat środków na walkę z bezdomnością.

Polska pomaga Ukraińcom, a polskim bezdomnym – nie? Fałsz!

Fot. Ismael Paramo / Unsplash / Modyfikacje: Demagog

Polska pomaga Ukraińcom, a nie polskim bezdomnym? Fałsz!

Fałszywe informacje na temat środków na walkę z bezdomnością.

fake news w pigułce

  • W mediach społecznościowych pojawiły się posty (1, 2, 3, 4, 5), z których wynika, że roczny budżet na pomoc bezdomnym w Polsce wynosi w 2023 roku 5 mln zł. We wpisach czytamy, że to tyle, ile na Ukraińców „w 5 minut”.
  • Realizacja rządowego programu o nazwie Pokonać bezdomność wynosi w 2023 roku 5,5 mln zł. To jednak niejedyne środki przeznaczane w Polsce na walkę z bezdomnością w ramach działania instytucji publicznych.
  • Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania, a także przyznawanie i wypłacanie osobom bezdomnym zasiłków na wydatki związane ze świadczeniami zdrowotnymi należy do obowiązków gminy. Budżety gmin na te cele przekraczają kwotę podaną w postach.

Narracja, zgodnie z którą Ukraińcy są w Polsce traktowani lepiej niż Polacy, jest elementem dezinformacji i ma na celu wzbudzenie niechęci do uchodźców z tego kraju. Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę w sieci pojawiają się doniesienia, w których pomoc dla Ukraińców przedstawia się jako problem dla Polaków. Większość z nich sugeruje, że Ukraińcy stanowią uprzywilejowaną grupę, mogącą liczyć na wsparcie niewspółmierne do realnych potrzeb.

22 marca 2023 roku na facebookowym profilu o nazwie Ukrainiec NIE jest moim bratem opublikowano post, w którym napisano: „Wiecie, ile wynosi budżet programu do walki z bezdomnością w Polsce? 5 milionów złotych. Rocznie! To tyle, ile wydajemy na 🇺🇦 w 5 minut”. Wpisy o identycznej treści zamieścili również inni użytkownicy portalu (1, 2, 3, 4).

Zrzut ekranu omawianego posta na Facebooku. Widoczne jest zdjęcie osoby z bagażami na przystanku autobusowym. Wpis zdobył ponad 220 reakcji, ponad 20 komentarzy i ponad 30 udostępnień.

Źródło: www.facebook.com

Pierwotnie wpis pojawił się na Twitterze, gdzie zamieścił go profil o nazwie AntyNazista. W odpowiedzi na swojego tweeta autor napisał: „Może przesadziłem, że tyle wydajemy na 🇺🇦 w 5 minut. Niech będzie, że w godzinę”. 

Zarówno na Facebooku, jak i na Twitterze wiadomość o nierównym traktowaniu Ukraińców w porównaniu do Polaków w kryzysie bezdomności spotkała się z licznymi komentarzami.

„Dla tzw.gości ze wchodu mieszkania są.Natomiast dla Polaków są rosnące ceny żywności i opłat. Co w efekcie równa wyrzuceniem wielu ludzi na bruk.Tak oto Polska zamienia się w drugą Palestynę.Z tym że na razie okupanci do nas nie strzelają” – napisał jeden z użytkowników Twittera. „Przecież ludzie na to pozwalają. Więc czemu jesteście zdziwieni. Uważam, że to dopiero początek. Już w kilku miastach remontowane są mieszkania dla ukrów a Polacy milczą. Dlatego kroją ile wlezie” – stwierdził inny internauta na Facebooku.

5,5 mln rocznie na walkę z bezdomnością? To niejedyne pieniądze na ten cel!

poście czytamy, że „budżet programu do walki z bezdomnością w Polsce” wynosi 5 mln zł rocznie. To nieprawdziwa informacja.

Faktycznie, w 2023 roku realizacja rządowego programu o nazwie Pokonać bezdomność wynosi 5,5 mln zł. O dotacje w ramach tego przedsięwzięcia mogą się starać organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje) oraz inne podmioty, takie jak związki wyznaniowe czy spółdzielnie socjalne, które prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej.

Nie są to jednak jedyne środki, jakie w Polsce przeznacza się na walkę z bezdomnością w ramach działania instytucji publicznych.

„To ważne wsparcieuzupełnienie ustawowych obowiązków samorządów gmin w zakresie przeciwdziałania bezdomności”.

Marlena Maląg, Minister Rodziny i Polityki Społecznej na stronie rządowej

Za pomoc osobom w kryzysie bezdomności odpowiadają samorządy

Do walki z bezdomnością polskie prawo wskazuje gminę. Z ustawy o pomocy społecznej (art. 17 ust. 1) wynika, że do zadań właśnie tej jednostki samorządu terytorialnego należy:

  • „udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym” (art. 17 ust. 1, p. 3),
  • „przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym” (art. 17 ust. 1, p. 7),
  • „sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym” (art. 17 ust. 1, p. 15).

Faktyczne wydatki na walkę z bezdomnością są wyższe niż 5 mln zł rocznie

Wbrew temu, co wskazano w poście, roczne środki przeznaczane w Polsce na przeciwdziałanie bezdomności przekraczają 5 mln zł. Jak wskazano powyżej, za pomoc osobom bezdomnym odpowiadają przede wszystkim poszczególne gminy.

Przykładowo w budżecie Warszawy na 2023 zaplanowano m.in.:

  • budowę łaźni dla bezdomnych przy ul. Wenedów – ponad 2,6 mln zł (s. 642),
  • budowę placówki dla bezdomnych przy ul. Nieświeskiej – 386 tys. zł (s. 642),
  • zmianę sposobu użytkowania budynku przy ul. Marywilskiej 44 oraz adaptację go do potrzeb noclegowni i całodobowego wsparcia osób bezdomnych – ponad 139 tys. zł (s. 641),
  • adaptację budynku przy ul. Kaczorowej na potrzeby noclegowni i całodobowego wsparcia osób bezdomnych – ponad 5,7 tys. zł (s. 641).

Z kolei w budżecie Gdańska na 2023 rok przewidziano ponad 11,7 mln zł na cel określony jako „budowanie i utrzymanie systemu wsparcia osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością” (s. 260).

Niespełna 40-tysięczny Sanok zaplanował przeznaczyć w 2023 roku 180 tys. zł na zadania związane z udzieleniem gorącego posiłku osobom bezdomnym i z łaźnią, 90 tys. zł – na pobyt w schroniskach osób bezdomnych oraz 280 tys. zł – na odpłatność za udzielenie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania (s. 36).

Problem bezdomności dotyczy również Ukraińców

poście czytamy również, że jego autor „ostatnio widzi coraz więcej ludzi, którzy wylądowali na ulicy”. Z komunikatu Najwyższej Izby Kontroli (NIK) wynika jednak, że od kilku lat systematycznie spada liczba osób bezdomnych w Polsce (dane z 2019 roku). Jak podaje NIK w raporcie „Działania wspierające i aktywizujące osoby bezdomne”, w 2019 roku takich osób było ok. 30 tys., co oznacza o prawie 6 tys. mniej niż w 2015 roku (s. 6).

Co więcej, osoby z Ukrainy także mogą stać się bezdomne. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) ogólnopolskie liczenie osób w kryzysie bezdomności powinno uwzględniać także uchodźców z tego kraju. Jak wskazuje RPO:

„Osoby w kryzysie uchodźczym, nie mające tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego w Polsce, faktycznie wypełniają bowiem ustawową definicję osoby w kryzysie bezdomności”.

Rzecznik Praw Obywatelskich

Podsumowanie – emocjonalny ton przekazu

Treść posta wpisuje się w popularną narrację dezinformującą nt. uchodźców z Ukrainy, zgodnie z którą osoby te są w Polsce traktowane lepiej niż obywatele naszego kraju.

Emocjonalny wydźwięk wpisu, przeciwstawiający polskich bezdomnych do uchodźców z Ukrainy, wskazuje na rzekomą niesprawiedliwość w ich traktowaniu. Podobne przekazy ukazywały się już wcześniej, np. gdy porównywano sytuację emerytów i uchodźców, starając się przekonać, że pomoc osobom z Ukrainy jest problemem dla seniorów.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać