FAKE NEWS W PIGUŁCE

Mariusz Max Kolonko zamieścił w serwisie YouTube film na temat wojny w Ukrainie i przyjmowania przez Polskę uchodźców. Materiał udostępnił także na Facebooku.

Kolonko oskarża Ukraińców o kradzież amerykańskiej broni (czas nagrania 00:37), przedstawiając pojedyncze, niepotwierdzone sytuacje, jakby były typowe dla całej grupy ukraińskich żołnierzy. Mówi również o torturowaniu Rosjanina przez Ukraińców, nawiązując tym do zbrodni wołyńskiej (czas nagrania 01:17). Publicysta stwierdza w filmie, że „Polski nie ma”, gdyż jej granice nie są odpowiednio strzeżone (czas nagrania 03:38).

Źródło: www.facebook.com

Nagranie Kolonki zdobyło szereg pozytywnych reakcji wśród internautów, co świadczy o tym, że uznają oni wypowiedzi publicysty za zgodne z prawdą. Jeden z komentarzy na YouTubie głosi: „Jak widać Max ma jaja i nie owija w bawełnę jak 99% pseudo dziennikarzyn. Brawo Max-prawda jest najważniejsza…”. „Prawda wyzwala, ale ślepe owce nie są na to gotowe” – napisał na Facebooku inny internauta.

Kim jest Mariusz Max Kolonko?

Mariusz Max Kolonko przed laty był dziennikarzem pracującym m.in. dla TVP. Później przeniósł swoją działalność do internetu, gdzie w serwisie YouTube założył kanał o nazwie Max Kolonko – MaxTV, który ma ponad 570 tys. subskrybentów. Zamieszcza na nim filmy, w których przedstawia głównie swoje przemyślenia.

W 2019 roku Kolonko zainicjował ruch obywatelski o nazwie Revolution. Uznaje się za samozwańczego „prezydenta Stanów Zjednoczonych Polski”.

Na temat nieprawdziwych informacji pojawiających się w filmach Mariusza Maxa Kolonki pisaliśmy już na naszym portalu. Wcześniej publicysta twierdził m.in., że w Ukrainie za amerykańskie pieniądze produkowana jest broń biologiczna.

Ukraińcy kradną amerykańską broń? To rosyjska dezinformacja

Nagranie Mariusza Maxa Kolonki zaczyna się od słów: „niektórzy ukraińscy żołnierze planowali ukraść broń wartą pół miliona dolarów, którą dostarczyli Amerykanie, by utworzyć własny oddział” (czas nagrania 00:00). Jednak dalsza część materiału sugeruje, że wiadomość nie dotyczy tylko „niektórych” Ukraińców, a istotnej ich części, a także, że nie skończyło się na samych planach i w rzeczywistości miało dojść do kradzieży.

Kolonko stwierdza, że „cały zapas broni”, który Amerykanie sprzedali Ukraińcom, a który „na jeden miesiąc miał starczyć”, oni „roztrwaniają w jeden tydzień” (czas nagrania 00:09). Publicysta snuje wizję, zgodnie z którą ukraińscy żołnierze, gdy zorientowali się, ile kosztuje amerykańska broń, ukradli ją i pochowali, by się wzbogacić (czas nagrania 00:37). Następnie opowiada, że Ukraińcy planują przemyt tej broni (czas nagrania 01:54).

Mowa o przeciwpancernych pociskach o nazwie Javelin, które Stany Zjednoczone przekazały Ukrainie broniącej się przed inwazją Rosji. Broń ta stała się swoistym symbolem walki w obronie Ukrainy za sprawą memów z wizerunkami świętych trzymających te pociski w dłoniach. Javeliny są licznie wykorzystywane w walce przeciwko Rosji.

Duże dostawy broni stwarzają ryzyko trafienia części uzbrojenia na czarny rynek

Jak informują amerykańcy urzędnicy i analitycy ds. obronności, ryzyko wysyłania broni do Ukrainy polega na tym, że część z tego uzbrojenia może znaleźć się w rękach osób niepowołanych lub innych sił zbrojnych, których USA nie zamierzały wspomagać. Jak podaje CNN, przedstawiciel ds. obrony USA przekazał, że Amerykanie uwzględnili to ryzyko, podejmując decyzję o militarnym wsparciu Ukrainy.

W przypadku dostaw broni zdarza się, że część z niej trafia na czarny rynek. Broń bywa kradziona lub uznawana za zgubioną. Nie jest to specyfika wyłącznie wojny w Ukrainie. Wcześniej amerykańską broń niepowołanie przejęli m.in. talibowie.

Nie znaczy to jednak, że kradzieże amerykańskiej broni przez ukraińskich żołnierzy są zjawiskiem tak powszechnym, jak sugeruje Kolonko.

Film z propagandowych rosyjskich mediów i nawiązania do zbrodni wołyńskiej – prosty przepis na dezinformację

Mariusz Max Kolonko stwierdza w swoim filmie, że Rosjanie „gdzie to w Charkowie, czy w Donbasie znaleźli po prostu w piwnicy, nikt o tym też nie powie, nie, zbrodnie wojenne. Rosjanin, żołnierz torturowany, obcięty na pół” (czas nagrania 01:17). Twierdząc, że demaskuje niepotwierdzone ukraińskie zbrodnie wojenne, Kolonko nawiązuje do zbrodni wołyńskiej. Mówi: „pamiętacie państwo te filmy z Wołynia. Zwłoki kobiety przecięte na pół, to piłą” (czas nagrania 01:30).

Rosyjskie media propagandowe (1, 2, 3, 4), rozpowszechniając materiał, który pokazał także Kolonko, twierdzą, że jest ono dowodem na torturowanie przez Ukraińców rosyjskiego żołnierza. Według rosyjskojęzycznych wiadomości sytuacja miała miejsce we wsi Zelenowka w obwodzie chersońskim. Przekazy te informują, że Ukraińcy stworzyli „salę tortur”, a na miejscu oprócz ofiary znaleziono strzykawki, „prawdopodobnie z narkotykami”.

Taki sposób przedstawiania tego nagrania wpisuje się w prokremlowską narrację, zgodnie z którą to Rosja jest ofiarą w wojnie z Ukrainą i musi się bronić przed „nazistami” z tego kraju.

Przywołanie przez Kolonkę zbrodni wołyńskiej stawia współczesnych Ukraińców, walczących w obronie swojej ojczyzny, w pozycji zbrodniarzy wojennych. Nawiązanie do zbrodni dokonanej na Polakach w trakcie II wojny światowej w tym kontekście oznacza przeplatanie obecnych zdarzeń z wybiórczo zestawionymi sytuacjami z historii i wzmacnia negatywne emocje wobec Ukraińców. Może także wzbudzać niechęć wobec tych osób przedstawianych jako „katów”. Więcej na ten temat można przeczytać w naszej analizie.

„Polski nie ma”? Granice państwa są strzeżone przez służby

W filmie pojawia się fragment relacji nagranej przez TVP na dworcu w Przemyślu. Na podstawie tego nagrania Mariusz Max Kolonko wysnuwa wnioski odnośnie do całościowej sytuacji na granicy między Polską a Ukrainą. Zarzuca Straży Granicznej, że nie pilnuje odpowiednio granicy naszego państwa. Zadaje pytanie, „gdzie jest granica Polski? Jak można tylu ludzi wpuszczać, nie sprawdzając ich?” (czas nagrania 03:30). „Psów żadnych nie widzę. Przecież psy do wąchania bomb, do wąchania ładunków wybuchowych powinny tam być przecież. To jest straż, ku.wa, graniczna, czy co?” – mówi Kolonko (czas nagrania 03:20). Publicysta podaje przykłady osób widocznych w relacji TVP, które jego zdaniem nie zostały skontrolowane przez służby w momencie przekraczania granicy (czas nagrania 02:26, 03:09, 03:47).

Kolonko twierdzi również, że pokazał relację TVP „znajomemu policjantowi” w Stanach Zjednoczonych. Miał on zareagować stwierdzeniem o treści: „to przecież wy nie macie państwa”, co przez Kolonkę zostało skwitowane zdaniem: „no, nie mamy, Polski już nie ma” (czas nagrania 03:38).

Relacja TVP pokazana w filmie Mariusza Maxa Kolonki pochodzi z 9 maja 2022 roku i została zaprezentowana w programie „Wstaje dzień”. Fragment wycięty przez Kolonkę zaczyna się w 7 minucie programu (czas nagrania 07:37). Reporterka TVP Info relacjonuje m.in., jakie pociągi przyjechały tego dnia do Przemyśla ze Wschodu; mówi także o pomocy udzielanej uchodźcom na miejscu.

Nie ma żadnych dowodów na to, że mężczyźni wymienieni przez Kolonkę jako ci, którzy nie zostali odpowiednio sprawdzeni przez Straż Graniczną, znajdują się w Polsce nielegalnie. Nie wiadomo nawet, czy są oni Ukraińcami, czy może Polakami, którzy przyjechali na dworzec w Przemyślu, by pomóc uchodźcom. Obecna wtedy na miejscu reporterka TVP nie rozmawiała z tymi osobami – nie można więc jednoznacznie stwierdzić, jak przybyli oni do Polski, ani w jakim celu, ani nawet jakiej są narodowości. Należy również podkreślić, że mężczyźni, którzy przebywali w Polsce przed wybuchem wojny, nie mieli nakazu powrotu do Ukrainy.

Nie ma powodów, by twierdzić, że polskie służby nie wypełniają swoich obowiązków. Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę Straż Graniczna publikuje informacje na temat liczby osób przez nią odprawionych.

Wbrew temu, co mówi Mariusz Max Kolonko (czas nagrania 03:20), „psy do wąchania bomb, do wąchania ładunków wybuchowych” pomagają w pracy Straży Granicznej i są obecne na granicy polsko-ukraińskiej. Zdjęcia psów pracujących na granicy udostępnia sama Straż Graniczna. Z kolei Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej opublikował film, w którym pokazuje pracę swoich czworonożnych funkcjonariuszy.

Wulgarny język i odniesienia do teorii spiskowych w filmie Mariusza Maxa Kolonki

Wypowiedzi Kolonki są utrzymane w wulgarnym tonie i bazują w dużej mierze na uprzedzeniach wobec różnych grup ludzi.

Kolonko powiela stereotypy nie tylko na temat osób z Ukrainy, ale również te dotyczące Żydów. Prezydenta Polski nazywa „Dudą-Judą” (czas nagrania 01:04), co wskazuje na rzekome żydowskie pochodzenie Andrzeja Dudy. Wypowiedź publicysty wpisuje się w narrację znaną z antysemickiej teorii spiskowej, według której prezydent tak naprawdę ma być Żydem. Pisaliśmy na ten temat w naszej analizie. 

Przykładem obrazującym zarówno wulgarność języka używanego przez publicystę, jak i opieranie się przez niego na uprzedzeniach wynikających ze stereotypów, jest zdanie o treści: „ten syf wjeżdża przy fanfarach i przy pełnej aprobacie tych sukinsynów Żydów, triumwiratu: Duda, Morawiecki i Kurski” (czas nagrania 04:02).

„Syf” w wypowiedzi Kolonki odnosi się do Ukraińców, stanowiąc nie tylko nośnik negatywnych emocji, ale także powodując dehumanizację osób określonych za pomocą tego wyrazu. Ukraińcy przyjeżdżający do Polski nie są, w świetle tego sformułowania, godni szacunku przynależnego ludziom.

Dalsza część wypowiedzi nawiązuje do stereotypu, zgodnie z którym Żydzi sprawują realną władzę w Polsce, i stanowi odzwierciedlenie teorii spiskowych na ten temat.

W wypowiedzi Kolonki znalazł się również wulgaryzm „sukinsyny”, który dodatkowo podkreśla negatywne odczucia publicysty względem osób, do których się odnosi. Ma także na celu wywołanie niechęci do nich wśród odbiorców.

Podsumowanie

Wypowiedzi Mariusza Maxa Kolonki zawarte w analizowanym nagraniu wpisują się w dezinformujące narracje sprzyjające niechęci wobec Ukraińców. Prezentowanie osób z Ukrainy jako złodziei amerykańskiej broni oraz historyczne nawiązania, w świetle których Ukraińcom przypisywana jest rola zbrodniarzy wojennych, mają na celu wywołanie u odbiorców negatywnych odczuć względem tych osób.

Przedstawienie Ukraińców jako zbrodniarzy stanowi element rosyjskiej narracji propagandowej, zgodnie z którą to Rosja jest rzekomą ofiarą w trwającej obecnie wojnie.

Język, jakim posługuje się w filmie Kolonko, jest wulgarny i nawiązuje do krzywdzących stereotypów. Uprzedzenia widoczne w wypowiedziach publicysty stanowią odzwierciedlenie znanych antysemickich teorii spiskowych.