W mediach społecznościowych pojawiła się informacja o tym, że Rada Europy „zakazała obowiązkowych szczepień” przeciw COVID-19 i innym chorobom. Wiadomość ta jest jednak nieprawdziwa. Osoby rozpowszechniające dezinformujący przekaz dokonały omyłkowo lub celowo błędnej interpretacji, co wprowadziło w błąd wielu internautów. 

Fałszywa wiadomość pojawiała się głównie na prywatnych profilach użytkowników Facebooka. W jednym z popularniejszych wpisów zawierających nieprawdziwe informacje można przeczytać, że: 

Źródło: www.facebook.com

Post uzyskał ponad 300 udostępnień. Internauci uwierzyli w treść przedstawioną we wpisie: „Co innego mówią a co innego robią”, „Nareszcie głos rozsądku. To dopiero początek” – komentowali użytkownicy Facebooka. 

Rada Europy wcale nie zakazała „obowiązkowych szczepień” poprzez rezolucję

Rezolucja 2361 (2021) „Covid-19 vaccines: ethical, legal and practical considerations” odnosi się stricte do szczepionek przeciw COVID-19 i została wydana przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, stanowiące demokratyczne forum dla debaty i monitorowania wyborów przy Radzie Europy, w którym każde z państw członkowskich posiada kilku reprezentantów. Liczba przedstawicieli w Zgromadzeniu zależna jest od wielkości państwa. 

Z treści rezolucji dowiadujemy się, że akt traktuje głównie o bezpieczeństwie i dystrybucji szczepionek przeciw COVID-19. W dokumencie można przeczytać, że Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy wzywa państwa członkowskie i państwa Unii Europejskiej do szybkiego i bezpiecznego wprowadzenia szczepionek przeciw COVID-19 oraz zagwarantowania ich potwierdzonej skuteczności, a także rozdystrybuowania ich na zasadzie sprawiedliwego podziału. Wbrew temu, do czego próbują przekonać autorzy postów na Facebooku, dokument w żaden sposób nie odnosi się do innych programów szczepień niezwiązanych ze szczepionkami przeciw COVID-19. 

Rezolucje Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nie są prawnie wiążące, stąd też nie może być mowy o tym, by wspomniany akt rozstrzygał, co jest legalne, a co nielegalne. Rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy może być jedynie prawnym zaleceniem lub formą nacisku do stworzenia praw w określonych sprawach. W konsekwencji w samej treści aktu prawnego nie znajdziemy wzmianki o tym, że wprowadzanie obowiązkowych szczepień jest „nielegalne” w kontekście szczepionek przeciw COVID-19, a tym bardziej wszelkich pozostałych. Zamiast tego w dokumencie znalazło się wskazanie do poinformowania o tym, że szczepienia nie są prawnie nakazane, oraz przeciwskazanie odnoszące się do dyskryminacji osób niezaszczepionych. 

Obowiązek szczepień jest regulowany przez każde państwo członkowskie z osobna

Decyzja co do obowiązkowych szczepień, w tym szczepień przeciw COVID-19, jest zależna od rządów poszczególnych państw Unii Europejskiej oraz pozostałych państw przy Radzie Europy. W wielu krajach europejskich funkcjonują obowiązkowe programy szczepień przeciwko różnym chorobom. Z podobnym rozwiązaniem mamy do czynienia również i w Polsce, a obowiązek ten reguluje ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jak dotąd żadne europejskie państwo nie uznało szczepionek przeciw COVID-19 za obowiązkowe ani nie umieściło ich w kalendarzu szczepień na 2021 rok. 

Harmonogramy programów szczepień i sposób ich egzekwowania na całym świecie są różne. Państwa decydują się na wprowadzenie obowiązkowych szczepień najczęściej ze względu na konieczność podniesienia poziomu wyszczepialności w ramach odpowiedzi na spadające wskaźniki szczepień (np. jak było to w przypadku odry). Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH wskazuje, że istnieją także państwa, w których takiego obowiązku nie ma lub ogranicza się on do minimum, a mimo to udaje się utrzymać wysokie wskaźniki wyszczepialności dzięki wysokiemu poziomowi edukacji i zaufania do kampanii szczepień. Przykładami takich krajów są m.in. Szwecja, Finlandia i Norwegia. 

Podsumowanie 

W weryfikacji treści warto posiłkować się oficjalnymi i nieprzetworzonymi źródłami tak, by zawsze mieć pewność, że mamy do czynienia z informacją w jej oryginalnym brzmieniu. Już na podstawie treści samej rezolucji „Covid-19 vaccines: ethical, legal and practical considerations” można zauważyć, że Rada Europy nie zdecydowała o tym, że obowiązkowe szczepienia będą nielegalne. O dezinformującym charakterze facebookowych postów świadczy także fakt, że rezolucje wspomnianej organizacji nie są prawnie wiążące, a stanowią jedynie formę prawnego zalecenia lub wyrażenia opinii.

Wszystkie zweryfikowane przez nas informacje na temat szczepień gromadzimy w tekście „Szczepionki – zestawienie fałszywych informacji. Sprawdź, jaka jest prawda!”. Z rzetelnymi informacjami na temat szczepionek można zapoznać się również w raporcie „Cała prawda o szczepieniach na COVID-19”.