Fake news w pigułce

Dezinformacja na temat szczepień przeciwko COVID-19 stale powraca. Fałszywe treści dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek są nadal rozpowszechniane w mediach społecznościowych.

9 kwietnia 2024 roku na Facebooku opublikowano post dotyczący szczepionek przeciwko COVID-19 oraz ich wpływu na stan zdrowia sportowców. Do wpisu dodano zdjęcie ogłoszenia z przychodni lekarskiej w New Jersey skierowanego do studentów uprawiających sport.

Poinformowano w nim, że: „sportowe badania lekarskie są wykonywane przede wszystkim w celu upewnienia się, że nie występuje wysokie ryzyko nagłej śmierci sercowej na boisku. Szczepienia przeciwko COVID wpływają na ryzyko”. Omawiany temat został zgłoszony nam przez czytelnika. 

Źródło: www.facebook.com

Pod postem znajdziemy opinie użytkowników Facebooka, którzy uwierzyli w podane informacje na temat szczepionek przeciw COVID-19. Jak czytamy w jednym z komentarzy: „pozdrawiam wszystkich obłąkanych i nierozumnych którzy uwierzyli w covida i dali sobie wszczepić to gówno które pozbawiło ich zdrowia i odporności” [pisownia oryginalna]. W innym napisano: „dobra wiadomość..wreszcie zainteresowano się nagłymi zgonami po szprycach” [pisownia oryginalna].

Szczepionki przeciw COVID-19 stwarzają wysokie ryzyko nagłej śmierci u młodych sportowców?

W omawianym ogłoszeniu zawartym w poście możemy przeczytać, że szczepienie przeciw COVID-19 wpływa na ryzyko „nagłej śmierci sercowej na boisku”. Dalej napisano: „jeśli otrzymałeś dawki jakiejkolwiek szczepionki przeciw COVID-19, możemy nie być w stanie dopuścić cię do uprawiania sportu bez wykonania badań laboratoryjnych i ewentualnie echokardiogramu, aby wykluczyć potencjalne uszkodzenie serca”. 

Dr Jonathan Drezner, dyrektor Centrum Kardiologii Sportowej na Uniwersytecie Waszyngtońskim, przekazał w oświadczeniu dla redakcji FactCheck.org, że u sportowców nie odnotowano wzrostu ryzyka nagłego zatrzymania akcji serca lub śmierci z powodu szczepień przeciwko COVID-19. Dodał, że jest to „całkowita dezinformacja”. 

Opublikowana w 2022 roku przez Office of National Statistics (ONS) analiza dotycząca związku pomiędzy szczepieniami przeciw COVID-19 a śmiertelnością młodych osób w Wielkiej Brytanii wykazała, że nie ma dowodów „na zmianę liczby zgonów związanych z chorobami serca lub zgonów z jakiejkolwiek przyczyny po szczepieniu przeciwko koronawirusowi u młodych ludzi w wieku od 12 do 29 lat”. W 2021 roku nie zarejestrowano w tym kraju „nadwyżki zgonów z powodu chorób układu krążenia” w przypadku młodzieży.

Wpływ szczepień przeciw COVID-19 na serce

Przyjęcie każdej szczepionki może powodować skutki uboczne – łagodne lub poważne. Działania niepożądane, które mogą wystąpić po otrzymaniu szczepionki przeciwko COVID-19, to m.in. zapalenia mięśnia sercowego lub osierdzia. Wskazane dolegliwości pojawiają się niezwykle rzadko. Najczęściej obserwowano je u nastolatków i młodych mężczyzn w czasie siedmiu dni od podania drugiej dawki szczepionki mRNA przeciwko COVID-19. 

Koncern Pfizer oraz organizacje zajmujące się zdrowiem (1, 2) informowały o możliwości wystąpienia tych efektów ubocznych. Doniesienia na ten temat podawano w mediach (1, 2, 3, 4). Jak czytamy na stronie American Heart Association: 

Możliwe przyczyny nagłej śmierci sercowej u młodych sportowców

Mayo Clinic Health System podaje, że według szacunków co roku nagła śmierć sercowa dotyczy od 1 na 50 tys. do 1 na 80 tys. młodych sportowców.

Zatrzymanie krążenia powstaje w wyniku uszkodzenia tzw. układu elektrycznego serca, który pomaga w prawidłowym działaniu tego narządu. W konsekwencji ciało nie dostaje wystarczającej ilości krwi potrzebnej do właściwego funkcjonowania. Przyczynami tego mogą być m.in.: 

• przyczyny genetyczne tzw. kardiomiopatia przerostowa (pogrubienie mięśnia sercowego),
• choroby serca i naczyń krwionośnych (wrodzone lub dziedziczne),
• uderzenie w klatkę piersiową, które następuje w konkretnym momencie cyklu bicia serca.

Na stronie Centers for Disease Control and Prevention (CDC) możemy przeczytać: