Fake news w pigułce

29 stycznia 2024 roku na Facebooku opublikowano ok. 1-minutowy materiał, w którym opowiadano o szczepionkach przeciw COVID-19. Z nagrania można dowiedzieć się, że rzekomo: „te zastrzyki na COVID zaprojektowane przez amerykański departament obrony, to preparaty modyfikujące ludzki genom, to nie są szczepionki” [czas nagrania 00:03]. Ten sam film pojawił się też na TikToku. Jak usłyszymy: „ludzie, którzy otrzymali te preparaty modyfikujące geny, prawdopodobnie są już nowym gatunkiem” [czas nagrania 00:25].

fot. Facebook

Na materiał zareagowało ponad 4,1 tys. użytkowników, a film obejrzano ponad 190 tys. razy. Internauci, którzy komentowali materiał, zamieszczali obraźliwe wpisy w stosunku do osób zaszczepionych [pisownia oryginalna]: „Tylko idioci dali się zaszczepić tym gównem” oraz „Żal tych głupich ludzi co się dało zaszczepić !!!!!”.

„To nie są szczepionki” – czyli typowa dezinformacja na temat szczepień

W filmie stwierdzono, że preparaty przeciw COVID-19 to „zastrzyki na COVID” [czas nagrania 00:01], a do tego dodano, że „to nie są szczepionki” [czas nagrania 00:08]. Taki zabieg może służyć podważeniu znaczenia szczepień, a nawet przedstawienia ich jako niebezpieczny zabieg.

Wszystkie zatwierdzone do użytku preparaty przeciw COVID-19 wpisują się w definicję szczepionek. Ich zastosowanie służy wytworzeniu odporności przeciwko chorobie poprzez przygotowanie organizmu do rozpoznania określonego patogenu, co chroni przed zachorowaniem. Najistotniejszym celem wszelkich szczepionek jest ochrona człowieka przed ciężkim przebiegiem choroby oraz przed powikłaniami.

W badaniach klinicznych wykazano, że szczepionki można stosować bezpieczne i skutecznie. Zgodnie z wynikami opublikowanymi w „The Lancet Infectious Diseases”, dzięki nim tylko w pierwszym roku stosowania uratowano szacunkowo 19,8 mln osób przed zgonem z powodu COVID-19 (mogły zredukować zgony nawet o 63 proc.). Na tej podstawie można zaobserwować ich działanie zgodne z definicją w praktyce oraz spełnianie najważniejszego celu.

Ludzie zmieniani w „homo borg-genesis”? Uwaga na teorię spiskową

Z nagrania dowiemy się też, że przyjęcie szczepionki przeciw COVID-19 to rzekomo „[…] preparaty modyfikujące ludzki genom” [czas nagrania 00:03]. To miałoby sprawić, że zaszczepieni ludzie „stali się własnością posiadaczy patentów na te preparaty” [czas nagrania 00:11]. Przekonywano też, że po szczepieniu człowiek zmienia się w nowy gatunek: „homo borg-genesis” [czas nagrania 00:50]. 

Żadna ze szczepionek dostępnych na rynku nie modyfikuje ludzkiego DNA. Zgodnie z informacjami na stronie Europejskiej Agencji Leków (EMA): „mRNA stosowany w szczepionkach przeciw COVID-19 nie ingeruje w nasz kod genetyczny”.

Wynika to z faktu, że mRNA i białka wytworzone w procesie szczepienia nie integrują się z ludzkim genomem. Samo mRNA jest szybko usuwane z krwiobiegu i najpóźniej w ciągu kilku dni znika z całego organizmu. Z kolei wytworzone białka są degradowane, w miarę jak organizm uczy się z nimi walczyć. Zgodnie z szacunkami białko kolca zanika do kilku tygodni (s. 12). 

Nie można opatentować genów człowieka 

W filmie poruszono wątek patentowania genów w kontekście amerykańskiego prawa. Jednakże w Stanach Zjednoczonych nie można opatentować genów człowieka. Istnieje możliwość opatentowania syntetycznego genu, który opracowano w laboratorium (np. mRNA), ale patent na każdy gen musi obejmować sposób jego użycia.

Natomiast w Polsce, zgodnie z ustawą z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, ludzkie ciało nie podlega opatentowaniu (art. 93 – s. 37). W dodatku – jak wskazuje dyrektywa 98/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 1998 r.: