FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Jaka jest prawdziwa przyczyna rosnącej fali nagłych zgonów ???” stawia pytanie autor wpisu opublikowanego w połowie stycznia na profilu Globalne oślepienie. Do posta dołączono grafikę, na której widać naukowców debatujących nad mumią. Obrazek opatrzony jest tekstem: „Nukowcy potrafią ustalić wiek zmarłego, to czym się odżywiał, na co chorował oraz bezpośrednią przyczynę jego zgonu. Ale nie potrafią ustalić przyczyny nadmiarowych nagłych zgonów występujących obecnie”.

Wpis ten wpisuje się w popularną narrację o tym, że za nagłe zgony odpowiadają szczepienia przeciw COVID-19. W tekście użyto analogii, by pokazać, że ponieważ zdobycze techniki  z łatwością pozwalają zidentyfikować przyczyny zgonów z przeszłości, to powinny również umożliwić poznanie przyczyn śmierci w teraźniejszości. Jak się jednak okazuje, odniesienie to jest nieuzasadnione.

Fot. Facebook.com

Nie da się określić przyczyny zgonu każdej zmumifikowanej osoby

We wpisie autor przekonuje, że obecnie naukowcy są w stanie określić bezpośrednią przyczynę zgonu zmumifikowanego człowieka sprzed 4 tys. lat. W poście nie zawarto jednak informacji, że tego typu sytuacja jest wyjątkiem. Nie da się bowiem precyzyjnie określić, co spowodowało śmierć każdej osoby z przeszłości.

„Niestety bardzo rzadko udaje określić się przyczynę zgonu na historycznych szczątkach ludzkich (szkielety, mumie)” – mówi archeolożka Marzena Ożarek-Szilke w komentarzu dla Demagoga. Zdaniem ekspertki określenie, na jaką przypadłość zmarła zmumifikowana osoba, jest możliwe, jeśli wystąpią wyjątkowe okoliczności:

Jak technologia wspiera archeologów?

Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii, takich jak tomografia komputerowa czy drukowanie 3D, rzeczywiście możliwe jest lepsze poznanie życia osób sprzed kilku tysięcy lat. W artykule opublikowanym w „Scientific American” czytamy, że w mumiach odkrytych w Egipcie i Ameryce Południowej odkryto schorzenia, które do tej pory były utożsamiane ze współczesnym stylem życia.

Nie zmienia to faktu, że aby odkryć przyczynę zgonu kogoś sprzed kilku tysięcy lat, trzeba uwzględnić wiele różnych czynników. Kamila Braulińska, archeolożka z Uniwersytetu Warszawskiego, podkreśla:

Naukowcy zajmują się tematem nagłych zgonów od dawna i są w stanie określić ich przyczyny

Wbrew sugestiom zawartym we wpisie problem niespodziewanej śmierci nie jest dla ekspertów niczym nowym. Jak opisaliśmy w jednej z naszych analiz, wyszukiwarka Google proponowała – jeszcze przed wybuchem pandemii COVID-19 – wiele wyników wyszukiwania dla frazy „zmarł nagle”. 

Jak opisano w jednym z badań z 2020 roku, w Stanach Zjednoczonych dochodzi do nieoczekiwanych zgonów w liczbie od 180 tys. do 450 tys. rocznie. Każdego roku z nieokreślonej przyczyny umiera tam do 3,4 tys. noworodków. Badania dotyczącego tego tematu były prowadzone m.in. w jednym ze szpitali w Arabii Saudyjskiej.

Problem nagłych zgonów jest analizowany przez naukowców od dłuższego czasu. Często wskazywaną przyczyną takich zdarzeń są m.in. problemy zdrowotne z sercem. Mimo że zdecydowanie częściej zdarzają się one u starszych osób, to dzieje się tak również wśród osób poniżej 35. roku życia. Do nagłych zgonów mogą prowadzić np.: 

• niewykryte choroby serca, 
• problemy z cukrzycą, 
• choroby zakaźne.

Łączenie nagłych zgonów ze szczepieniami to popularna narracja dezinformacyjna

W ostatnim czasie w mediach społecznościowych można natknąć się na wiele przekazów podobnych do analizowanego wpisu. Popularny film „Zmarł nagle” miał pokazywać rzekome przypadki niespodziewanych śmierci, które zdaniem autorów spowodowane były szczepionkami. W rzeczywistości film nie przedstawiał wiarygodnych dowodów na poparcie tej tezy. Dodatkowo niektóre osoby – przedstawione w nagraniu jako zmarłe w wyniku szczepień – wciąż żyją, na co zwróciła uwagę prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska.

W jednym ze swoich ostatnich materiałów Hubert Czerniak wskazywał, że w okresie powszechnych szczepień przeciw COVID-19 zaczęło dochodzić do nagłych zgonów. Jak przekonywał, odpowiedzialne mają być za to „dziwne zmiany zatorowo-zakrzepowe”. Jak zauważyliśmy w innej naszej analizie, problem ten dotyczy zarówno osób zaszczepionych, jak i niezaszczepionych, które zmarły na tę chorobę.

Podsumowanie

Nie da się porównać ze sobą badań nad możliwą przyczyną zgonu osoby sprzed kilku tysięcy lat a współczesną patologią. Jak skomentowały dla nas ekspertki w dziedzinie archeologii, poznanie przyczyny zgonu zmumifikowanej osoby jest możliwe jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Natomiast temat nagłych zgonów jest nieobcy współczesnym naukowcom, którzy dzięki badaniom są w stanie określić ich przyczyny. Nie ma dowodów na to, że nagłe zgony w ostatnim czasie zostały spowodowane przez szczepionki.