Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Ukraińscy nacjonaliści podpalili cerkiew w Owadne? To stary film!
Film został błędnie umieszczony w kontekście wojny w Ukrainie oraz przedstawia inną świątynię.
Źródło: Twitter / Modyfikacje: Demagog
Ukraińscy nacjonaliści podpalili cerkiew w Owadne? To stary film!
Film został błędnie umieszczony w kontekście wojny w Ukrainie oraz przedstawia inną świątynię.
Fake news w pigułce
- Na polskim Twitterze (a także zagranicznym) oraz na Facebooku pojawił się film, który pokazuje płonącą cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego we wsi Owadno. Według autorów postów miała ona zostać spalona przez Ukraińców, ponieważ rektor rzekomo odmówił przejścia z patriarchatu moskiewskiego do kijowskiego.
- Jak podaje redakcja #FakeHunter, wideo pokazuje pożar zupełnie innej świątyni, który wybuchł jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę.
Tego samego dnia na Twitterze (polskim i zagranicznym) oraz na Facebooku (1, 2) pojawił się film pokazujący płonąca świątynię. W opisach możemy przeczytać, że to cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego we wsi Owadno (nie Owadne, jak napisano w postach), w obwodzie wołyńskim, w Ukrainie. Wszystkie posty podają podobną informację o okolicznościach wydarzenia. Budynek mieli podpalić „ukraińscy nacjonaliści za odmowę rektora przeniesienia z Patriarchatu Moskiewskiego do Patriarchatu Kijowskiego”.
Tweet w języku polskim wyświetlono ponad 10,7 tys. razy. Pojawiło się pod nim wiele negatywnych komentarzy wobec Ukraińców. Tymczasem informacja ma swoje źródło w zagranicznym internecie oraz w rosyjskich mediach. Zdementowały ją ukraińskie serwisy, m.in. rayon.in.ua i vsn.in.ua, które napisały, że wiadomość jest podawana jako dowód na to, że w Ukrainie „toczy się walka z prawosławiem”. W dezinformacji pojawiają się narracje o dyskryminacji Kościoła Patriarchatu Moskiewskiego w Ukrainie (np. poprzez wątek o atakach na duchownych).
Pożar we wsi Owadno? Nie, to inna miejscowość
Pierwszą nieprawdziwą informacją, która została podana w omawianym tweecie, było miejsce pożaru. Użytkownicy internetu podawali, że na nagraniu widać cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego we wsi Owadno w obwodzie wołyńskim. Tamtejsza cerkiew jest podobna – również zbudowana z czerwonej cegły i ma złote kopuły, jednak budowle różnią się liczbą wież czy kształtem okien. Wiemy też, że miejscowe władze zdementowały informację o zniszczeniu świątyni.
Z facebookowego profilu Państwowej Służby Ratunkowej Ukrainy oraz przekazów medialnych wiemy, że do takiego pożaru doszło w innej świątyni i to właśnie ona jest pokazana w omawianym nagraniu. Chodzi o cerkiew św. Teodozjusza w Nowoaleksandrówce w pobliżu Dniepra. Do zdarzenia doszło 19 stycznia 2021 roku, czyli przed inwazją Rosji na Ukrainę. Nie podano przyczyny pożaru, a świadkowie mówili o wybuchu, a nie o podpaleniu. Nie było ofiar ani rannych.
Sytuacja Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego w czasie wojny
Kwestia Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego (UKP PM) w okolicznościach wojennych została opisana m.in. przez Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW). Eksperci wskazali, że władze ukraińskie rozpoczęły operację kontrwywiadowczą wymierzoną w struktury UKP PM. Jako powód podaje się podejrzenie o wykorzystywanie ich przez rosyjskie służby wywiadowcze do działań dywersyjnych, dezinformacyjnych i rozpoznawczych.
W ramach tych działań przeszukano wiele świątyń. Od 24 lutego do 1 grudnia 2022 roku Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) postawiły zarzuty o współpracę z Rosjanami 33 duchownym (dotyczyły one m.in. przekazywania informacji pomagających korygować ataki rakietowe). Jak możemy przeczytać w analizie OSW:
„UKP PM od początku rosyjskiej napaści na Ukrainę znajduje się w poważnym kryzysie, bowiem jego wierni, a po części również duchowieństwo (najliczniej reprezentowani we wschodnich regionach kraju), najmocniej doświadczyli brutalności rosyjskiej armii. Najeźdźcy zrujnowali też wiele należących do tego Kościoła świątyń, w tym Ławrę Świętogórską w obwodzie donieckim. Spowodowało to zmianę nastrojów wiernych oraz rozłam wśród kleru (część duchownych i parafii opuściła UKP PM), a Kościół stanął w obliczu zagrożenia delegalizacją ze strony państwa”.
„Kijów kontra Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego”, Jadwiga Rogoża, Piotr Żochowski, Ośrodek Studiów Wschodnich
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter