Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
6 min czytania
Zełenski mówił, że Ukraina to będzie „wielki Izrael”? Brak kontekstu
Brak kontekstu wywołał u użytkowników skojarzenia z teorią spiskową o „Niebiańskiej Jerozolimie”.
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
Zełenski mówił, że Ukraina to będzie „wielki Izrael”? Brak kontekstu
Brak kontekstu wywołał u użytkowników skojarzenia z teorią spiskową o „Niebiańskiej Jerozolimie”.
Fake news w pigułce
- Na Facebooku opublikowano nagranie, w którym użytkowniczka stwierdza, że „jest w szoku”, ponieważ prezydent Wołodymyr Zełenski miał powiedzieć, że „Ukraina nie dąży do Europy, że Ukraina nie chce być jak Europa, a Ukraina to będzie wielki Izrael” (czas nagrania 0:15).
- U użytkowników platformy wywołało to m.in. skojarzenia z nieudowodnioną teorią o tzw. Niebiańskiej Jerozolimie. Według niej wojna w Ukrainie została wywołana, aby przygotować te tereny do przeniesienia tam państwa izraelskiego.
- Nie znaleźliśmy dokładnego rzekomego cytatu, na który powołano się w nagraniu. Prezydent Ukrainy mówił o Izraelu jako o pewnym wzorcu w kwestiach np. obronności. Nie insynuował przy tym, że ziemie Ukrainy mają przejść pod władzę Izraela albo że mają być miejscem masowej imigracji Żydów.
Jeden z naszych czytelników zgłosił, że na TikToku 9 października 2023 roku opublikowano nagranie, które 13 października 2023 roku trafiło na Facebook w formie rolki. Użytkowniczka opowiada w nim: „Jak tylko się zaczęła wojna na Ukrainie, to znaczy ta w 2022 roku, to nie wiem… po trzech, czterech miesiącach Zełenski się wypowiadał, że Ukraina to kiedyś będzie wielki Izrael” (czas nagrania 0:15).
Później odwołuje się również do aktualnych wydarzeń w Izraelu i w Strefie Gazy: „Od momentu jak Palestyna zaatakowała Izrael, nagle nasz Zełenski się wypowiada, że Ukraina nie dąży do Europy, że Ukraina nie chce być jak Europa, a Ukraina to będzie wielki Izrael. Ja jestem w szoku” (czas nagrania 1:02).
Pod rolką opublikowano antyukraińskie i antysemickie komentarze (np. „Tylko ze Izrael ma kasę, wy jesteście europejskimi zebrakami”). Niektóre z nich nawiązywały do teorii spiskowej o „Niebiańskiej Jerozolimie”: „Niebiańska jerozolima to plan przesiedlenia Żydów na Ukrainę”, „to było od dawna wiadomo że Niebiańska Jerozolima tam będzie!”.
Źródło: www.facebook.com
Co Wołodymyr Zełenski powiedział o Ukrainie i o Izraelu?
Autorkę nagrania zaniepokoiły rzekome słowa Wołodymyra Zełenskiego: „Jak tylko się zaczęła wojna na Ukrainie, to znaczy ta w 2022 roku, to nie wiem… po trzech, czterech miesiącach Zełenski się wypowiadał, że Ukraina to kiedyś będzie wielki Izrael” (czas nagrania 0:15). Po ataku Hamasu na tereny Izraela 7 października 2023 roku prezydent Ukrainy miał też powiedzieć, że „Ukraina nie dąży do Europy, że Ukraina nie chce być jak Europa, a Ukraina to będzie wielki Izrael” (czas nagrania 1:09). Co więcej, niepokojące ma być też to, że „Ostatnio, jakieś dwa, trzy miesiące temu, na Ukrainie odbyło się świętowanie nowego roku izraelskiego” (czas nagrania 0:43).
Wołodymyr Zełenski odwoływał się w swoich przemówieniach do Izraela, ale nie znaleźliśmy takich wypowiedzi, które insynuowałyby oddanie ziem ukraińskich temu krajowi czy sygnalizowałyby masową imigrację Izraelczyków do Ukrainy.
Podejrzenia o rzekomych planach ukraińsko-izraelskich wysnutych na podstawie słów (lub rzekomych słów) Zełenskiego pojawiały się już wcześniej, w pierwszych miesiącach inwazji Rosji. Padły one na spotkaniu prezydenta z dziennikarzami. Relację zamieszczono na stronie rządowej prezydenta Ukrainy:
„Myślę, że cały nasz naród będzie naszą wielką armią. Nie możemy mówić o »Szwajcarii przyszłości « – prawdopodobnie nasze państwo będzie mogło takim być dopiero dużo później. Ale na pewno staniemy się »wielkim Izraelem « z własną twarzą. Nie będzie nas dziwiło, że we wszystkich instytucjach, supermarketach, kinach będziemy mieli przedstawicieli Sił Zbrojnych czy Gwardii Narodowej, będą ludzie z bronią. Jestem pewien, że kwestia naszego bezpieczeństwa będzie numerem jeden ciągu najbliższych dziesięciu lat”.
Jest to zbieżne z tłumaczeniem większego fragmentu wypowiedzi zamieszczonego w analizie redakcji Konkret24. Z tej weryfikacji wynikło, że podczas spotkania (relacja dostępna na Facebooku) prezydent Ukrainy mówił o tym w kontekście obronności i bezpieczeństwa. Jak donosi Konkret24, prezydenta zapytano o opinie na temat tego, „o jakim państwie marzy i jak jego zdaniem będzie wyglądała Ukraina po wojnie”:
Jednocześnie dodał, że Ukraina będzie państwem demokratycznym, nieautorytarnym. Pod koniec sierpnia 2023 roku powiedział, że „Ukraina powinna nauczyć się żyć z wojną jak Izrael”, a kontekst wypowiedzi również dotyczył kwestii obronności.
Fałszywe treści związane z Ukrainą i Izraelem – nowe i stare narracje
W związku z wojną w Ukrainie pojawiło się wiele fałszywych narracji, w tym antysemickie. Jedna z nich, przywołana w komentarzach pod rolką przez użytkowników, odnosi się do rzekomych planów utworzenia „Niebiańskiej Jerozolimy” na terenach ukraińskich. To teoria spiskowa, która powstała kilka lat wcześniej i zyskała popularność po inwazji wojsk rosyjskich na Ukrainę. Dowody, które mają na to wskazywać (np. cytat Henry’ego Kissingera zaczerpnięty z kolumny plotkarskiej i wielokrotnie prostowany), są niewiarygodne.
W związku z wojną Izrael-Hamas można natknąć się w sieci na kontynuację tej niepopartej faktami narracji. Według niej ma być ona początkiem realizacji planu realizacji tzw. Niebiańskiej Jerozolimy.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
