FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Flaga wraca na właściwie miejsce” – w taki sposób ukraińskie ministerstwo obrony relacjonowało wyzwolenie Chersonia spod rosyjskiej okupacji. Wkrótce po tym, jak wojska Federacji Rosyjskiej opuściły miasto, jego mieszkańcy wyszli na ulice, aby świętować powrót do Ukrainy. Kilka dni później na miejsce przybył także prezydent Wołodymyr Zełenski.

Wkrótce po wizycie prezydenta w Chersoniu na Twitterze i Facebooku (1, 2) pojawiło się nagranie, mające rzekomo pokazywać, w jaki sposób część mieszkańców miasta przywitała prezydenta. Jak opisał profil GlosGminny.pl, „Mężczyzna z okna krzyczy »Spie…..j p.e.d……«. Los mężczyzny nie jest znany”. 

W udostępnionym filmie widzimy, jak prezydent macha w kierunku okna, po czym słychać głos krzyczącego mężczyzny. Jak się jednak okazało, w pierwotnej wersji nagrania nic takiego się nie wydarzyło.

Fot. Facebook.com

Wideo z wizyty prezydenta zostało zmanipulowane

Oryginalne nagranie z wizyty prezydenta Zełenskiego, widoczne w dezinformacyjnych wpisach (1, 2), zostało opublikowane na Twitterze przez portal Nexta. W trakcie wideo możemy usłyszeć jedynie, jak grupa żołnierzy wraz z prezydentem odpowiada na odzew „slava Ukrainie”. Nie słychać natomiast żadnego męskiego krzyku.

President #Zelenskyy arrived in liberated #Kherson. pic.twitter.com/PQwe7EyPDy

— NEXTA (@nexta_tv) November 14, 2022

Jak napisała redakcja Konkret24, wulgarna odpowiedź, użyta do stworzenia fałszywego materiału, pochodzi z jednego z nagrań na YouTubie. Zostało ono udostępnione 9 lat temu i przedstawia krzyczącego bezdomnego rosyjskiego mężczyznę.

Jak sprawdzić, czy dane nagranie zostało przerobione?

Manipulowanie nagraniem poprzez dodawanie innych dźwięków to jedna z technik dezinformacji. W ten sposób działają np. scamy, w których lektorzy mają rzekomo tłumaczyć wypowiedzi Marka Zuckerberga czy Elona Muska. 

Do tworzenia fałszywych informacji można także wykorzystywać stare nagrania w nowych okolicznościach, jak było np. w przypadku wideo, w którym Ursula von den Leyen miała pokazywać, jak oszczędza się wodę. Tak naprawdę nagranie powstało, aby zobrazować, jak poprawnie myć dłonie w trakcie pandemii COVID-19.