W swoim exposé Mateusz Morawiecki zwrócił uwagę na problem zanieczyszczonego powietrza w wielu regionach kraju (zwłaszcza w Małopolsce, na Śląsku i Mazowszu), które negatywnie wpływa na stan zdrowia Polek i Polaków, prowadząc nawet do przedwczesnych śmierci (według premiera – 48 tys. zgonów rocznie).

Nadanie dużej wagi problemowi smogu przez rząd widoczne było już w Rekomendacjach Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów ws. działań niezbędnych do podjęcia w związku z występowaniem na znacznym obszarze kraju wysokiego stężenia zanieczyszczeń powietrza, przedłożonymi przez ministra rozwoju i finansów, stworzonych jeszcze w czasie rządu Beaty Szydło, 17 stycznia 2017 r. W dokumencie tym podkreślano m.in. konieczność podłączania do sieci ciepłowniczej budynków zlokalizowanych na terenach miejskich i podmiejskich, a niedysponujących efektywnym źródłem ciepła, czy potrzebę ochrony wrażliwych grup społecznych przed „ubóstwem energetycznym”. W rekomendacjach pojawił się również postulat przeprowadzenia szerokich konsultacji społecznych w związku z projektem programu „Czyste powietrze”, a także zorganizowania kampanii edukacyjnej na temat „optymalnych sposobów palenia w kotłach oraz związanych z tym skutków zdrowotnych”.

Już w trakcie rządów Morawieckiego, 22 lutego 2018 r., zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który orzekł, że Polska „naruszyła prawo Unii w dziedzinie jakości otaczającego powietrza”, przy czym chodziło o okres od 2007 do 2015 r. Z wyroku TSUE wynika, że Polska nie tylko regularnie przekraczała dobowe i roczne wartości dopuszczalne dla stężenia pyłu PM10, lecz także nie podjęła „odpowiednich działań w programach ochrony powietrza zmierzających do zapewnienia, aby okres występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych dla stężenia pyłu PM10 w powietrzu był możliwie jak najkrótszy”.

Wyrok ten mógł przyczynić się do przyspieszenia inauguracji programu walki ze smogiem, oraz, zgodnie ze słowami exposé premiera Morawieckiego, „programu wsparcia najuboższych, których nie stać (…) na ocieplenie domu, na wymianę okien czy drzwi, nie stać na dobre – nietrujące – paliwo”.

Zapoczątkowany we wrześniu 2018 r. rządowy program priorytetowy ostatecznie przyjął nazwę

„Czyste Powietrze”. Zaplanowano w nim działania realizowane do 2029 r. Najważniejszym celem programu „jest ograniczenie emisji do atmosfery szkodliwych substancji, które powstają na skutek ogrzewania domów jednorodzinnych słabej jakości paliwem w przestarzałych domowych piecach.” W ramach programu można otrzymać dofinansowanie m.in. na:

• wymianę starych źródeł ciepła (pieców i kotłów na paliwa stałe) oraz zakup i montaż nowych źródeł ciepła, spełniających wymagania programu,
• docieplenie przegród budynku,
• wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
• instalację odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznej),
• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

O takie dofinansowanie starać się mogą:

• właściciele lub współwłaściciele jednorodzinnego budynku mieszkalnego,
• właściciele lub współwłaściciele wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą,
• osoby, które uzyskały zgodę na rozpoczęcie jednorodzinnego budynku mieszkalnego, jeśli budynek nie został jeszcze przekazany lub zgłoszony do użytkowania.

Program przewiduje dwie formy dofinansowania: dotację lub pożyczkę. Maksymalne poniesione koszty, od którego liczona jest dotacja, to 53 tys. zł. Minimalny koszt kwalifikowany projektu to 7 tys. zł. Umowy w ramach programu można podpisywać do 31 grudnia 2027 r., a prace z nimi związane mają zakończyć się najpóźniej w 30 czerwca 2029 r.

Finansowanie Programu opiera się na środkach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich fundusze OśiGW oraz środkach europejskich starej i nowej perspektywy finansowej. Z informacji uzyskanych od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wynika, że do dnia 1 sierpnia 2019 r. w ramach Programu Czyste Powietrze zawartych zostało 26 517 umów. Łączna kwota dofinansowania wyniosła 462 709 154 zł. Beneficjentom w ramach tych świadczeń wypłacono łącznie 54 254 579 zł.