IDMN traci finansowanie

13 grudnia 2023 r. premier Donald Tusk powołał na stanowisko wojewody mazowieckiego Mariusza Frankowskiego. Dwa dni później nowy wojewoda stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta Otwocka w sprawie prowadzenia z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego instytucji. Chodzi o Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego.

Powodem decyzji mają być kwestie formalne – uchwałę podjęto w niewłaściwym trybie, jako akt prawa miejscowego. Według wojewody dotyczy ona czynności jednorazowej, więc nie jest aktem prawa.

Marcin Kierwiński, ówczesny szef Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, wyraził zadowolenie z powodu decyzji wojewody. Zauważył, że dzięki tej decyzji finansowania nie otrzyma instytucja, która jego zdaniem realizowała cele polityczne.

To właśnie IDMN decyduje o rozdawaniu środków z Funduszu Patriotycznego. Jak opisywał OKO.press, z Funduszu finansowano m.in. inicjatywy Roberta Bąkiewicza – dawnego prezesa zarządu stowarzyszenia Marsz Niepodległości.

Brak 13 mln na fundacje związana z Rydzykiem

Koalicja Obywatelska, rozliczając się z realizacji konkretu 94, do organizacji nacjonalistycznych zalicza również katolicką Fundację Lux Veritatis związaną z ojcem Tadeuszem Rydzykiem.

W styczniu ówczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz poinformował, że odmówił zabezpieczenia dodatkowych pieniędzy na 2024 roku w wysokości 13 mln zł na budowę siedziby i wystawę stałą „Pamięć i Tożsamość”. Formalny powód to brak środków w ustawie budżetowej.

Założycielem muzeum jest Fundacją Lux Veritatis. Prezesem zarządu fundacji jest Tadeusz Rydzyka – założyciel Radia Maryja. W grudniu 2024 do siedziby fundacji weszli agenci CBA ze względu na podejrzenia dotyczące nieprawidłowości lub przekroczenia uprawnień przez byłego ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego.

Kontrole w Narodowym Instytucie Wolności

Jednym ze źródeł finansowania działalności nacjonalistycznych organizacji pozarządowych za rządów PiSu był Narodowy Instytut Wolności.

Od lutego 2024 r. w NIW trwają kontrole mające na celu weryfikację zasadności przyznawanych wcześniej dotacji. W czerwcu dyrektor Instytutu Michał Braun poinformował, że część z dotowanych w poprzednich latach organizacji musi zwrócić publiczne środki, które określono wówczas na kwotę 2,2 mln zł. Odstąpiono również od podpisania nowych umów o łącznej wartości 5 mln zł.

Przeprowadzony audyt wykazał ponadto nieprawidłowości w ocenie wniosków przez ekspertów (m. in. konflikt interesów polegający na weryfikowaniu wniosków organizacji powiązanych z osobą oceniającą)

Zmiany zasad w przyznawaniu dotacji

We wrześniu 2024 roku resort kultury poinformował o zmianach w programach ministra. „Zwiększaliśmy rolę niezależnych ekspertów – to oni będą oceniać i decydować o wysokości przyznawanych punktów” – czytamy w komunikacie.

Ministerstwo postanowiło zrezygnować z oceny strategicznej, która stwarzała możliwości do podejmowania decyzji według klucza politycznego. Pełną odpowiedzialność za merytoryczną i kontekstową ocenę wniosków (0-60 pkt) będą ponosić eksperci. Istotna ma być także ich rekomendacja uwzględniająca unikalność i znaczenie projektów (0-40 pkt).

Zmiana objęła też metodologię  – zamiast średniej ocen ekspertów, podstawą końcowej oceny stanie się mediana. Ten krok ma na celu zminimalizowanie wpływu ocen skrajnych, a także ograniczenie roli subiektywności w procesie eksperckiej analizy.

Obietnica zrealizowana, ale później niż zakładano

Można stwierdzić, że podjęto kroki w celu zatrzymania dotacji dla organizacji wspierających nacjonalizm. Skutkiem jest utrata finansowania przez IDMN i to jeszcze w grudniu 2023. Realizacji obietnicy służą także zmiany dotyczące zasad, na jakich przyznawane są dotacje w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Rozstrzygnięte w najbliższej przyszłości konkursy pokażą nam, czy wprowadzone zmiany rzeczywiście uniemożliwiły organizacjom nacjonalistycznym zdobywanie rządowych środków. Dlatego tę obietnicę oceniamy obecnie na częściowo zrealizowaną.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam