Stan realizacji obietnicy aktualny na dzień 28 września 2023 roku.

Opieka nad dziećmi do lat 3. Plan PiS

W Polskim Ładzie (s. 70) rząd PiS obiecał pomoc w budowie żłobków na terenie całego kraju. Zapowiedziano, że dzięki dotacjom na ten cel powstanie kilkaset nowych żłobków. Ten fragment dokumentu zatytułowano „Żłobek w każdej gminie”.

Rząd PiS obiecał, że z Polski znikną tzw. białe plamy, czyli gminy, w których nie ma ani jednego żłobka. Pomóc w tym ma program Maluch Plus – jego najnowsza odsłona obejmuje lata 2022–2029. Program ten, wcześniej pod nazwą Maluch, istnieje od 2011 roku.

Gminy bez żłobków – co mówią statystyki?

W maju tego roku Główny Urząd Statystyczny udostępnił najnowsze dane dotyczące żłobków i klubów dziecięcych w Polsce. Na koniec 2022 roku w naszym kraju funkcjonowało 5,3 tys. żłobków i klubów dziecięcych, które zapewniały 206 tys. miejsc. Samych żłobków było 4,4 tys.

GUS nie udostępnił jeszcze raportu za 2022 rok, w którym przedstawiłby liczbę gmin bez opieki instytucjonalnej nad dziećmi do lat 3. Wiemy za to, że w 2021 roku takich gmin było niemal 50 proc. Jak wynika z publikacji „Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2021 roku” przynajmniej jeden żłobek lub klub dziecięcy można było znaleźć w 50,4 proc. gmin.

Rząd walczy z białymi plamami na mapie Polski

Czy od 2021 roku sytuacja zmieniła się na lepsze? Tak, ale nadal w Polsce są gminy, w których nie ma ani jednego żłobka. Wynika to ze statystyk umieszczonych w raporcie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.

Rząd zapowiada, że dzięki dotacjom na budowę żłobków dla gmin liczba 1105 białych plam zmniejszy się do 664. Tak wynika z publikacji resortu rodziny z kwietnia tego roku. Gdyby to się udało, odsetek gmin bez żłobka zmniejszyłby się z 44 proc. do 26 proc.

Liczba żłobków rośnie, ale problem zostaje

Liczba placówek opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku do lat 3 rośnie sukcesywnie z roku na rok. Tylko w latach 2015–2021 liczba żłobków w sektorach prywatnym i publicznym wzrosła o ponad 2 tys. Przybyło też ponad 400 klubów dziecięcych.

Pod koniec 2022 roku do sektora prywatnego należało trzy razy więcej placówek (74,8 proc.) niż do sektora publicznego (25,2 proc.). Jak podaje GUS we wspomnianym raporcie, prawie 61 proc. wszystkich miejsc w placówkach opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech to miejsca w placówkach sektora prywatnego.

Są pieniądze, ale problemu nie rozwiązano

Rządowi PiS nie udało się całkowicie rozwiązać problemu z dostępem do żłobków w kraju. Pomimo wsparcia w najbliższych latach nadal będą funkcjonowały gminy, gdzie nie ma opieki instytucjonalnej nad dziećmi do lat trzech. 

Niemniej rząd obiecał wsparcie finansowe na rzecz budowania żłobków i tę część obietnicy dotrzymał. Zgodnie z programem Maluch Plus gmina może uzyskać zwrot nawet 100 proc. kosztów powstania takiej placówki. Chociaż wnioski mogą składać także inne podmioty, to właśnie gminy mają pierwszeństwo przy przyznawaniu pieniędzy.

W ramach pierwszego naboru rozstrzygniętego w kwietniu tego roku wnioski złożyło ponad tysiąc gmin, z czego została zakwalifikowana zdecydowana większość, bo 991 wniosków.

Obietnicę PiS przejmuje opozycja

Istnienie białych plam na żłobkowej mapie Polski zauważyła opozycja. W tej kampanii jednym z haseł Koalicji Obywatelskiej jest „Żłobek w każdej gminie”. W kwietniu tego roku taką obietnicę złożył Donald Tusk na spotkaniu z mieszkańcami w Kleosinie.