Sytuacja osób z niepełnosprawnością w Polsce

Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik wystąpił na antenie Radia ZET. Wiceminister mówił o rozwiązaniach, które podejmuje rząd na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Przywołał m.in.: ułatwienie dostępu do rehabilitacji domowej oraz świadczenie uzupełniające w wysokości 500 złotych.

Na łamach naszego portalu poznasz więcej faktów dotyczących osób z niepełnosprawnościami (OzN), m.in. o skali ubóstwa, z którym się borykają. W innym artykule przeczytasz o tym, w Polsce wciąż nie została w pełni wdrożona Konwencja ONZ, mająca wspierać osoby z niepełnosprawnością.

Rząd wprowadził świadczenie cztery lata temu

W lipcu 2019 roku rząd przyjął świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji 500 plus, które zaczęło obowiązywać od października tego samego roku. Kto może z niego korzystać? Osoby powyżej 18. roku życia, ze stwierdzoną całkowitą niezdolnością do samodzielnej egzystencji lub pracy.

Tym samym część osób z niepełnosprawnościami została wyłączona z dostępu do tego świadczenia, m.in. dzieci i dorośli z częściową niezdolnością do pracy. Nie są to jednak jedyne kryteria, które należy spełnić.

500 zł dla dorosłych niepełnosprawnych? Nie zawsze

Wprowadzony został także próg dochodowy, który nie obowiązuje przy innym flagowym świadczeniu „500 plus”, wprowadzonym przez rząd PiS. Chodzi o program „Rodzina 500 plus”, w ramach którego od 2019 roku rodzicom przysługuje comiesięczne świadczenie na każde dziecko do 18. roku życia. Kwotę tę można otrzymywać niezależnie od dochodów rodziny.

Co z osobami niezdolnymi do samodzielnej egzystencji/pracy i mającymi inne świadczenia? Mogą złożyć wniosek o przyznanie świadczenia w ramach 500 plus, ale muszą się liczyć z tym, że otrzymają niższą stawkę. Łączna kwota świadczeń (razem z 500 plus) nie może bowiem przekroczyć 2 157,80 zł brutto.

„500 zł dla osób niepełnosprawnych” w rzeczywistości

Takie rozwiązanie jest krytykowane. Z wniosków ekspertów wynika, że w ramach tego świadczenia można liczyć na maksymalnie 500 zł. Program więc nie powinien być nazywany „500 plus”, lecz „do 500 plus”.

Fundacja Avalon, która zajmuje się wsparciem osób z niepełnosprawnościami, podkreśla, że w sytuacji przekroczenia górnego progu dochodowego, czyli kwoty 1 896,13 zł brutto, świadczenie uzupełniające w ogóle nie jest przyznawane.

Do 2022 roku przyznano 767 tys. świadczeń

W styczniu 2022 roku wiceminister Stanisław Szwed poinformował, że od momentu uruchomienia świadczenia w 2019 roku wpłynęło ponad 1,1 mln wniosków od osób z niepełnosprawnościami. Od tego czasu przyznano 767,5 tys. świadczeń.

Pełne świadczenie, czyli w wysokości 500 zł, otrzymało 58 proc. wnioskodawców. To ok. 445 tys. osób. Zwróciliśmy się z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o udostępnienie bardziej aktualnych informacji, jednak nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Ministerstwo: próg dochodowy zostaje

Eksperci zajmujący się tematyką niepełnosprawności wskazują, że obecną formę projektu trudno uznać za satysfakcjonującą. Jednak Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie planuje zniesienia progu dochodowego, który jest cyklicznie zwiększany.

Jak wskazuje portal niepelnosprawni.pl, powołując się na słowa samego wiceministra Wdówika, powodem tego są koszty, które powstałyby po wprowadzeniu takiej zmiany w przepisach. Zniesienie kryterium dochodowego miałoby się wiązać z dodatkowymi wydatkami na poziomie 3 mld zł.