Niepełnosprawność a skrajne ubóstwo. Co mówią dane?

W budynku Sejmu od ponad tygodnia trwa protest osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, którzy domagają się podwyższenia renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia. 

To oficjalnie „odwieszenie” protestu z 2018 roku. Protestujący walczą o poprawienie swojej sytuacji ekonomicznej. Jak wskazują statystyki Eurostatu, to osoby z niepełnosprawnościami i ich bliscy są w większym stopniu narażeni na biedę niż osoby bez niepełnosprawności.

Ubóstwo osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin

Potwierdzają to dane, które znajdziemy w corocznych raportach GUS na temat ubóstwa ekonomicznego w Polsce. W raporcie z 2015 roku wskazano, że gospodarstwa z osobami niepełnosprawnymi od lat są w grupie tych najbardziej narażonych na skrajne ubóstwo. 

Osiem lat temu wskaźnik wyniósł 9,1 proc. dla gospodarstw z jedną osobą z niepełnosprawnością. W przypadku, gdy było to dziecko do lat 16 z orzeczeniem o niepełnosprawności, wskaźnik ten wzrastał do 10,7 proc.

Nieprawdą jest, że wskaźnik skrajnej biedy osiem lat temu wynosił blisko 15 proc., jak wskazała Agnieszka Ścigaj. W raporcie z 2021 roku – ostatnim dostępnym obecnie źródłem na temat ubóstwa osób z niepełnosprawnościami – wskazano, że stopa skrajnego ubóstwa w tej grupie wyniosła ok. 7 proc. Posłanka dodała, że obecnie wskaźnik ten wynosi 7,5 proc. – ta część wypowiedzi jest prawdziwa.

Poprawa sytuacji, a później stagnacja

Gdy spojrzymy na wskaźnik ubóstwa, to zauważymy, że sytuacja osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich zaczęła się poprawiać w 2016 roku. Zasięg skrajnego ubóstwa wyniósł wtedy 7,5 proc., jeśli chodzi o gospodarstwa z jedną osobą z niepełnosprawnością i 8,3 proc. – w sytuacji gospodarstw z przynajmniej jednym dzieckiem do lat 16 z orzeczeniem o niepełnosprawności.

W 2017 roku GUS podkreślił, że wskaźnik skrajnego ubóstwa osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin spadł o ok. 3 punkty proc. i wyniósł kolejno 6,7 proc. i 4,9 proc. 

Już rok później wskaźnik wzrósł. W 2018 roku stopa ubóstwa skrajnego w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą niepełnosprawną wyniosła ok. 8 proc., a w przypadku gospodarstw z przynajmniej jednym dzieckiem do lat 16 posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności – ok. 6 proc. 

Później wskaźnik utrzymywał się wciąż na podobnym poziomie, różnice w spadkach lub wzrostach były niewielkie. Co roku osoby z niepełnosprawnościami i ich rodziny są w grupie najbardziej narażonych na skrajne ubóstwo.