Kontekst wypowiedzi

Gościem „Poranka Radia TOK FM” 22 czerwca był Robert Biedroń. Jednym z tematów rozmowy były relacje Białorusi z Unią Europejską i Rosją. Europoseł przekonywał, że Polska powinna wspierać swojego wschodniego sąsiada w dążeniu do samostanowienia. Porównał również reżim Aleksandra Łukaszenki do dyktatury w Korei Północnej, jako dowód przywołując fakt, że Białoruś jest jedynym krajem Europy, w którym wciąż można wykonywać karę śmierci i w którym przetrzymywani są więźniowie polityczni oraz protestujący przeciwko obecnej władzy.

Kara śmierci na Białorusi i w Rosji

Dane na temat kary śmierci publikuje Amnesty International, międzynarodowa organizacja kontrolująca przestrzeganie praw człowieka. Najnowszy raport dotyczy stosowania kary śmierci w 2020 roku. Dowiadujemy się z niego, że Białoruś jako jedyny kraj w Europie nie zakazała dotychczas wykonywania kary śmierci.

Prawo zakazujące stosowania tej kary zostało ustanowione w pozostałych krajach, z wyjątkiem Rosji, gdzie kodeks karny dopuszcza karę śmierci w pięciu przypadkach. Jednak od 1996 roku jej stosowanie zostało zawieszone (na mocy moratorium) po tym, jak kraj przystąpił do Rady Europy. Warunkiem członkostwa w organizacji jest zakazanie stosowania kary śmierci uwzględnione w Protokole 6 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Został on podpisany przez Rosję w kwietniu 1997 roku, jednak dotychczas go nie ratyfikowano, ponieważ nie wyraziła na to zgody Duma.

Dane dotyczące kary śmierci na świecie

Amnesty International podaje, że w 2020 roku w 18 krajach świata wykonano 483 wyroki śmierci. Wobec roku 2019, kiedy wykonanych wyroków było 657, nastąpił pod tym względem spadek. Jest to też najniższa liczba, biorąc pod uwagę ostatnią dekadę. Dane Amnesty International nie uwzględniają jednak wyroków śmierci wykonanych w Chinach – ich liczba nie jest znana.

Spośród 483 wyroków śmierci aż 88 proc. zapadło w czterech krajach: Iranie, Iraku, Arabii Saudyjskiej i Egipcie. Pod koniec 2020 roku wyrok kary śmierci ciążył na 28 567 osobach. W 108 krajach świata tego typu kara była zakazana prawnie dla wszystkich przestępstw, natomiast 144 kraje zniosły karę śmierci w prawie lub praktyce.

Z kalendarium znoszenia kary śmierci w poszczególnych krajach oraz statystykami dotyczącymi wykonywania tej kary można się zapoznać również na stronie Parlamentu Europejskiego. Unia Europejska dąży do zniesienia kary śmierci, m.in. zakazując handlu towarami, które mogą być wykorzystywane do tortur i egzekucji, a także wspierając organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które w krajach utrzymujących karę śmierci prowadzą działania uświadamiające oraz monitorują i dokumentują sytuację.