Kontekst wypowiedzi

W programie „Woronicza 17” w dniu 12 września gośćmi byli: Mirosława Stachowiak-Różecka (Prawo i Sprawiedliwość), Anna Maria Żukowska (Nowa Lewica), Patryk Jaki (Solidarna Polska), Dariusz Joński (Koalicja Obywatelska), Piotr Ćwik (Kancelaria Prezydenta RP), Paweł Bejda (Polskie Stronnictwo Ludowe). Rozmowa toczyła się m.in. na temat wprowadzonego niedawno stanu wyjątkowego na terenach graniczących z Białorusią, a także narastającego konfliktu prawnego dotyczącego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie polskie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.

Goście w studiu podjęli również temat niedawnej wizyty kanclerz Merkel w Polsce i jej spotkania z premierem Mateuszem Morawieckim. Portal informacyjny Deutsche Welle przypomniał ostatnio, że Polska była jednym z pierwszych państw odwiedzonych przez polityczkę po wygranych wyborach do Bundestagu w 2005 roku. Tymczasem wrześniowe spotkanie jest ostatnim, gdyż jest to jej ostatnia kadencja na stanowisku kanclerza Niemiec, a już niedługo odbędą się wybory parlamentarne w tym państwie.

Poseł Bejda odwołał się w rozmowie do szesnastoletnich rządów Angeli Merkel, a także dobrych relacji gospodarczych, jakie Niemcy i Polska nawiązały za czasów jej rządów. Równocześnie wypowiedział się krytycznie na temat Prawa i Sprawiedliwości, zwracając uwagę na to, że relacje polsko-niemieckie osłabiły się za rządów tej partii. Jako dowód przytoczył dane o bilansie handlowym, zaznaczając, że w 2015 roku wynosił on nawet 5 mld euro na plus dla Polski, podczas gdy obecnie jest to już niemal 20 mld euro na minus dla naszego państwa.

Warto wspomnieć, że poruszaliśmy temat polsko-niemieckich relacji handlowych przy analizie wypowiedzi Zbigniewa Ziobro.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego

Dane na temat bilansu handlowego Polski z innymi państwami możemy znaleźć w „Roczniku Statystycznym Handlu Zagranicznego”, wydawanym corocznie przez Główny Urząd Statystyczny. Chcąc dowiedzieć się, jak wyglądał polski handel w 2015 roku, powinniśmy sięgnąć do raportu „Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego 2016” podsumowującego poprzednie lata.

Przede wszystkim w 2015 roku Niemcy (podobnie jak w poprzednich latach) były pierwszym partnerem handlowym Polski, odpowiadając za 22,9 proc. naszego importu oraz 27,1 proc. eksportu. Na kolejnych miejscach pod względem importu znalazły się Chiny i Rosja, natomiast pod względem eksportu na podium znajdziemy też Wielką Brytanię oraz Czechy.

W innym raporcie GUS zatytułowanym „Obroty handlu zagranicznego ogółem i według krajów w okresie styczeń – grudzień 2015 r.” (wydanym w lutym 2016 roku) znajdziemy podobne dane co w „Roczniku Statystycznym”. Różnice w publikacjach wynikają prawdopodobnie z przyjętych zaokrągleń. Według raportu o obrocie handlowym import z Niemiec w 2015 roku można było wycenić na ok. 40 mld euro, natomiast towary eksportowane opiewały na kwotę ok. 48,5 mld euro. Ponownie więc możemy zauważyć, że bilans handlowy dla Polski jest na plus i wynosi ok. 8 mld euro.

Najnowszy „Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego 2020” obejmuje rok 2019. Rocznik dotyczący 2020 roku nie został jeszcze opublikowany.

Naszym głównym partnerem handlowym w 2019 roku ponownie były Niemcy (zarówno pod względem importu oraz eksportu – odpowiednio 21,9 proc. i 27,7 proc.), a na kolejnych miejscach pod względem importu znalazły się Chiny i Rosja. Tymczasem pod względem eksportu najczęściej handlowaliśmy również z Czechami i Wielką Brytanią.

Łączne saldo obrotów handlowych z Niemcami w 2019 roku wyniosło 142 mld euro (14 207 472 tys. zł), na co złożyły się towary importowane o łącznej cenie 66 mld euro oraz towary eksportowane wycenione na 51,8 mld euro. Oznacza to, że ponownie mieliśmy do czynienia z pozytywnym bilansem handlowym na poziomie ok. 14 mld euro.

Dane dotyczące 2020 roku znajdziemy w raporcie GUS zatytułowanym „Obroty towarowe handlu zagranicznego ogółem i według krajów w okresie styczeń-grudzień 2020 roku”. Pamiętajmy jednak, że może to być rok niemiarodajny z powodu pandemii COVID-19 oraz licznych obostrzeń utrudniających handel międzynarodowy.

Z danych GUS możemy dowiedzieć się również, jak wyglądał dla Polski handel zagraniczny w pierwszej połowie 2021 roku. Jak wynika z raportu „Obroty towarowe handlu zagranicznego ogółem i według krajów w okresie styczeń-czerwiec 2021 roku”, dodatnie saldo w ogólnym handlu międzynarodowym wyniosło dla Polski 17,3 mld zł.

Dane Federalnego Urzędu Statystycznego Niemiec

Polskie dane warto porównać z tymi raportowanymi przez Niemcy. W tym celu możemy sięgnąć do raportów publikowanych przez Statistisches Bundesamt (Federalny Urząd Statystyczny Niemiec).

Według raportu opisującego handel zagraniczny w 2015 roku największym partnerem handlowym dla Niemiec pod względem eksportu były Stany Zjednoczone, a pod względem importu – Chiny. Polska zajęła odpowiednio 8 i 6 miejsce. Niemcy w 2015 roku wyeksportowały do Polski towary o łącznej wartości ok. 52 mld euro, a zaimportowały artykuły wycenione na 45 mld euro. Oznacza to, że bilans handlowy był na minus dla Polski na ok. 7 mld euro. Możemy tu zauważyć dużą rozbieżność w danych, ponieważ według danych GUS to Polska powinna była w 2015 roku na plus.

Tymczasem z raportu z 2020 roku dowiadujemy się, że Polska była dla Niemiec czwartym partnerem handlowym pod względem importu oraz szóstym w kwestii eksportu. Złożył się na to następujący obrót handlowy: Niemcy importowały z Polski towary o łącznej wartości ok. 58,4 mld euro, a eksportowały do naszego państwa towary wycenione na 64,8 mld euro. Oznacza to, że bilans handlowy dla Polski wyniósł w 2020 roku około 10 mld euro na minus. Nadal jednak nie jest to tak duża kwota, jaką zasugerował Paweł Bejda.

W maju tego roku Statistisches Bundesamt opublikowało raport dotyczący sytuacji niemieckiego obrotu handlowego w pierwszym kwartale 2021 roku. Na stronie urzędu nie znaleźliśmy danych opisujących całe półrocze, które moglibyśmy porównać z danymi GUS, jednak warto przyjrzeć się tym statystykom. W ciągu pierwszych trzech miesięcy tego roku byliśmy dla Niemiec piątym partnerem pod względem eksportu oraz trzecim w przypadku handlu importowego. Niemcy eksportowali do Polski towary o łącznej wartości 18,7 mld euro, z kolei import wyceniony został na 16,6 mld euro. Oznacza to bilans ujemny dla Polski na poziomie ok. 2 mld euro, jednak pamiętajmy, że są to jedynie dane dotyczące początku tego roku. 

Możemy zauważyć duże rozbieżności pomiędzy statystykami raportowanymi przez polski GUS oraz niemiecki Statistisches Bundesamt. Oba te państwa raportują odmienny bilans handlowy w swoich danych, przez co według polskich danych to my notujemy pozytywny bilans handlowy (eksport przeważa nad importem), podczas gdy według niemieckich danych to nasi sąsiedzi wychodzą na plus. Według komunikatu Ministerstwa Rozwoju i Technologii może to wynikać z innego sposobu liczenia danych, Niemcy bowiem do swojego eksportu zaliczają również dostawy do Polski towarów z krajów trzecich, które są odprawiane celnie w Niemczech. Tymczasem w polskich statystykach towary te są przyporządkowane do odpowiednich państw, przez co bilans w wyliczeniach może się od siebie różnić.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.