Kontekst wypowiedzi

Prawo i Sprawiedliwość zaprezentowało w ubiegłym miesiącu swój nowy program reform państwowych, zebrany w projekcie Polski Ład. Na kolejnych spotkaniach rząd stara się przedstawić nowe pomysły i plany, tak jak podczas konferencji prasowej 2 czerwca. Premier Mateusz Morawiecki tego dnia szczególną uwagę poświęcił kwestiom finansowym nowego programu, w tym również płacom i podatkom.

Jedną z większych reform, którą Prawo i Sprawiedliwość proponuje w ramach Polskiego Ładu, to podwyższenie stawki dochodu wolnego od podatku, który obecnie wynosi od 8 000 zł (dla 8 000 zł dochodu) do 3 091 zł (dla 13 000 zł dochodu). Rząd planuje zmianę tej kwoty na 30 000 zł. Premier podczas konferencji podkreślał, jak przełomowa to będzie zmiana, a na dowód tego starał się porównać tę nową kwotę do analogicznych stawek obowiązujących w innych państwach Europy: Hiszpanii, Francji, Danii i we Włoszech. Jego zdaniem, po przeliczeniu na euro, nominalna kwota dochodu wolnego od podatku będzie w Polsce wyższa niż w tych państwach, a ponadto będzie ona nawet wyższa przy odniesieniu do obowiązujących w danym państwie płac minimalnych oraz średnich wynagrodzeń. W naszej analizie odniesiemy się do wymienionych czterech państw, a także do sytuacji w Niemczech.

Kwota dochodu wolnego  od podatku w Polsce

W 2020 roku przeciętne roczne wynagrodzenie w Polsce wyniosło 62 009,64 zł (czyli 5 167,47 zł miesięcznie). Natomiast obecne minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2 800 zł (czyli ok. 33 600 zł rocznie) Oznacza to, że w skali roku kwota dochodu wolna od podatku stanowić będzie 48,38 proc. średniego rocznego wynagrodzenia oraz 89,29 proc. minimalnego.

Kwota dochodu wolnego od podatku w Niemczech

Po przeliczeniu oznacza to, że w skali roku kwota dochodu wolna od podatku stanowi w Niemczech tylko 19,72 proc. średniego rocznego wynagrodzenia, oraz 48,57 proc. minimalnego.

Kwota dochodu wolnego od podatku we Francji

Gdy porównamy te stawki to zauważymy, że w skali roku kwota dochodu wolna od podatku stanowi 34,46 proc. średniej rocznej płacy oraz 80,34 proc. wynagrodzenia minimalnego. Oznacza to, że przy takim porównaniu kwota wolna od podatku w Polsce jest wyższa niż we Francji, choć nie jest wyższa nominalnie w euro.

Kwota dochodu wolnego od podatku we Włoszech

Na początku musimy zaznaczyć, że włoskie prawo nie określa jasno wysokości minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie z art. 36 konstytucji Włoch pracownicy mają prawo do wynagrodzenia proporcjonalnego do ilości i jakości ich pracy, a w każdym razie takiego, które zapewnia im i ich rodzinom godną egzystencję.

Kwota dochodu wolnego od podatku w Hiszpanii

W 2021 roku kwota dochodu wolna od podatku w Hiszpanii wynosi 5 500 euro. Ponadto, zgodnie z danymi Instituto Nacional de Estadística średnia płaca w czwartym kwartale 2020 roku wyniosła 2 752.26 euro (co rocznie przekłada się na ok. 33 000 euro) . Z kolei minimalne miesięczne wynagrodzenie w 2021 roku wynosi 1 108,33 euro (czyli rocznie ok. 13 300 euro). Po przeliczeniu oznacza to, że w skali roku kwota dochodu wolna od podatku stanowi 16,65 proc. średniego rocznego wynagrodzenia oraz 41,35 proc. minimalnego. Oznacza to, że zgodnie ze słowami premiera Morawieckiego, kwota wolna od podatku w Polsce jest w odniesieniu do średniej i minimalnej płacy wyższa niż w Hiszpanii.

Kwota wolna od podatku w Danii

Sytuacja w Danii jest podobna do tej we Włoszech, a mianowicie duńskie prawo nie określa wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Oznacza to, że w skali roku kwota dochodu wolna od podatku stanowi 8,95 proc. średniego rocznego wynagrodzenia. Również w tym przypadku premier Morawiecki dobrze porównał sytuację z Polską.

Podsumowanie

Wypowiedź premiera Mateusza Morawieckiego należy uznać za manipulację. Premier trafnie wskazuje, że w odniesieniu zarówno do średniej płacy, jak i płacy minimalnej planowana nowa kwota dochodu wolna od podatku będzie wyższa niż we wskazanych państwach (z wyłączeniem państw, w których nie definiuje się jednej stawki minimalnego wynagrodzenia). Mylnie jednak premier wskazuje, że będzie ona wyższa niż w innych państwach, również nominalnie po przeliczeniu na euro. Zgodnie z przyjętą przez nas metodologią, wypowiedź Mateusza Morawieckiego stanowi połączenie informacji prawdziwych z nieprawdziwymi, co klasyfikuje ją jako manipulację.