Projekt polski vs. unijny

10 marca Beata Szydło zamieściła na Twitterze swoje wystąpienie w Parlamencie Europejskim dotyczące proponowanej przez polski rząd składki za reklamy. Składki te nazywane są „podatkiem od reklam” i mają być płacone jedynie przez największych reklamodawców. Krytycy ustawy twierdzą, że jest to ruch w stronę monopolizacji rynku przez media zależne od rządu. Beata Szydło, odpowiadając na tę krytykę, stwierdziła, że projekt ustawy wywodzi się z propozycji Komisji Europejskiej.

Propozycja rządu przewiduje dwa rodzaje składek, które mają trafiać do NFZ, nowo utworzonego Funduszu Wsparcia Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Obszarze Mediów oraz do Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków. Jedna ze składek obejmuje reklamę internetową. Zgodnie z projektem ustawy przez reklamę internetową rozumie się reklamę w formie cyfrowej, a zatem wyświetlaną lub odtwarzaną w postaci materiału dźwiękowego bądź audiowizualnego na urządzeniu odbiorcy. W projekcie ustawy zostały wyszczególnione dwa typy reklamy internetowej:

• profilowana, wynikająca ze stworzonego profilu odbiorcy,
• kontekstowa, wynikająca z działań podejmowanych przez odbiorcę (np. reklamy, które są wyświetlane na konkretnej stronie internetowej odwiedzonej przez użytkownika).

Składka internetowa nie obejmie zatem wszystkich reklam wyświetlanych w internecie. Teoretycznie w przyszłości mogłyby powstać takie reklamy internetowe, które nie są ani reklamą kontekstową, ani profilowaną. Do reklam internetowych zalicza się również wszystkie działania powiązane z usługami cyfrowymi, czyli:

• usługi prowadzące do stworzenia profilu reklamowego odbiorcy, w tym usługi analityczne i badające ruch odbiorcy w sieciach telekomunikacyjnych,
• usługi sprzedaży danych,
• usługi aukcji reklam i dostępu do mechanizmów giełd reklam.

Płatnikiem składki od reklamy internetowej jest usługodawca, który świadczy na terytorium Polski reklamę internetową. Obowiązek odprowadzenia składki ma się pojawić po spełnieniu następujących warunków:

1. przychody usługodawcy bądź skonsolidowane przychody grupy podmiotów, do której należy usługodawca, bez względu na miejsce ich osiągnięcia, przekroczyły w roku obrotowym równowartość 750 mln euro,
2. przychody usługodawcy bądź skonsolidowane przychody grupy podmiotów, do której należy usługodawca, z tytułu świadczenia na terytorium Polski reklamy internetowej, przekroczyły w roku obrotowym równowartość 5 mln euro.

Płatnicy składki z tytułu reklamy internetowej będą zobowiązani do ustalenia swoich przychodów z usługi reklamy internetowej świadczonej w Polsce. Projekt zakłada, że takie wyliczenie następować będzie na podstawie liczby polskich odbiorców reklamy względem ogólnej liczby odbiorców, do których skierowana jest reklama w internecie. Składka od reklamy internetowej ma wynosić 5 proc.

W marcu 2018 roku Komisja Europejska (KE) zaproponowała nowy sposób opodatkowania firm cyfrowych. Wiele z tych firm pochodzi ze Stanów Zjednoczonych i albo nie płaci wcale podatków w Europie, albo płaci bardzo niewielkie. Propozycja zakłada opodatkowanie nie tylko reklam internetowych, ale również sprzedaży danych i usług pośredniczących w interakcjach pomiędzy użytkownikami.

Składka od reklamy internetowej, która znalazła się w projekcie rządu, jest bardzo podobna do propozycji KE. Podatek zaproponowany przez KE jest jednak niższy i miałby wynosić jedynie 3 proc. Dodatkowo KE zakładała również opodatkowanie platform umożliwiających interakcje pomiędzy użytkownikami. Progi, powyżej których firmy będą opodatkowane, są identyczne z progami zawartymi w polskim projekcie ustawy.

KE zaproponowała opodatkowanie działalności cyfrowej, która polega na obowiązku płacenia standardowych podatków przez firmy cyfrowe. Podatki miałyby być płacone w miejscu, gdzie został wytworzony przychód.

Oprócz działalności w internecie autorzy ustawy zaproponowali objęcie składką również reklamy konwencjonalnej, czyli zawartej w mediach tradycyjnych. Składki z reklamy konwencjonalnej mają być płacone dopiero po przekroczeniu 1 mln zł lub 15 mln zł w przypadku reklam zamieszczonych w gazetach. Składka ma być progresywna – oznacza to, że po osiągnięciu określonego progu reklamodawcy będą musieli oddawać większą część swoich przychodów. W przypadku reklamy w telewizji, radiu, kinie oraz na zewnętrznym nośniku reklamy składka ma wynosić 7,5 proc. lub 10 proc. Gdy reklama dotyczyć będzie towarów kwalifikowanych, czyli produktów leczniczych, suplementów diety, wyrobów medycznych oraz napojów z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących, składka ma wynosić 10 proc. lub 15 proc. Reklama w prasie ma być opodatkowania niżej – od 2 proc. do 12 proc.

Rozwiązanie polegające na opodatkowaniu reklamy konwencjonalnej nie jest powszechnie obowiązującą normą w krajach Unii Europejskiej. Problem ten opisywaliśmy szczegółowo przy okazji analizy wypowiedzi Mateusza Morawieckiego.

Czy składka obejmie tylko „gigantów”?

W dalszej części wystąpienia Beata Szydło stwierdziła, że ustawa będzie obejmowała jedynie największe firmy medialne i cyfrowe, które nie płacą podatków w Polsce. Faktycznie, przepisy zakładają wysokie progi, poniżej których nie trzeba będzie płacić składek.

Rzeczniczka prasowa Ministerstwa Finansów Iwona Prószyńska w rozmowie z Polską Agencją Prasową zapewniła, że „Składki od reklam internetowych będą płaciły tylko naprawdę duże podmioty”. W praktyce bowiem jedynie „cyfrowi giganci”, jak Facebook czy Google, osiągają globalne przychody skonsolidowane na poziomie 750 mln euro, a ich przychody z tytułu reklamy internetowej w Polsce wynoszą 5 mln euro. Rzeczniczka przypomniała również, że zgodnie z projektem, „Aby zapłacić składkę od reklamy internetowej, oba te warunki, globalny i lokalny, muszą być spełnione równocześnie”.

Te firmy, które nie posiadają zależnej spółki lub oddziału w Polsce, będą zobowiązane do wyznaczenia przedstawiciela podatkowego. Jego rolą będzie wywiązywanie się z obowiązków płatnika, takich jak złożenie deklaracji i uiszczenie składki. Jednak fałszem jest, że jeśli firma płaci podatki w Polsce, ma zostać zwolniona ze składki. Projekt ustawy nakłada obowiązek płacenia składek na wszystkie firmy mające przychody z reklam i przekraczające określone progi.

Podsumowanie

Wypowiedź Beaty Szydło oceniamy jako manipulację, ponieważ pomija ona dwa istotne konteksty. Po pierwsze, polski projekt ustawy – mimo że bazuje na propozycji Komisji Europejskiej – wprowadza zupełnie nowe rozwiązanie w postaci nałożenia opłaty również na media tradycyjne. Po drugie, choć w praktyce opłata ma dotyczyć tylko „cyfrowych gigantów”, polskie firmy również będą zobowiązane ją uiścić, jeśli przekroczą określone progi.