Czy Unia Europejska ograniczyła import rosyjskich surowców?

Działania UE przeciwko rosyjskiej agresji

W związku z rosyjską agresją Unia Europejska wprowadziła szereg sankcji mających na celu osłabienie bazy ekonomicznej Rosji – m.in. poprzez utrudnienie dostępu Rosji do krytycznych technologii i rynków, a tym samym ograniczenie jej zdolności prowadzenia działań wojennych.

Sankcje wobec Rosji wprowadzano już w 2014 roku po bezprawnej aneksji Krymu. Sankcje nakładane na Federację Rosyjską dotyczyły takich sfer jak gospodarka, media, środki dyplomatyczne czy wizowe. Nakładane były też sankcje indywidualne (stosowane wobec konkretnych osób).

W przypadku sankcji gospodarczych zakazano m.in. importu węgla oraz ropy naftowej, a także ustalono maksymalny pułap cenowy na poziomie 60 dolarów za baryłkę dla ropy naftowej transportowanej drogą morską.

Eurostat: import z Rosji został ograniczony

25 stycznia Eurostat opublikował dane dotyczące importu z Rosji sześciu kluczowych towarów energetycznych: węgla, gazu, niklu, ropy naftowej, nawozów oraz żelaza i stali. Porównany został rok 2021 z trzecim kwartałem roku 2022. W przypadku prawie wszystkich surowców odnotowano spadek w udziale importu do państw Unii. Wyjątkiem okazał się nikiel, którego udział w imporcie nieznacznie wzrósł.

Poza niklem wszystkie wymienione surowce odnotowały spadek w udziale importu:

• węgiel – spadek z 45 proc. w 2021 roku do 13 proc. w trzecim kwartale 2022 roku,
• gaz – spadek z 36 proc. w 2021 roku do 18 proc. w trzecim kwartale 2022 roku,
• ropa naftowa – spadek z ok. 25 proc. w 2021 roku do poniżej 15 proc. w trzecim kwartale 2022 roku,
• nawozy – spadek z 29 proc. w 2021 roku do 17 proc. w trzecim kwartale 2022 roku,
• żelazo i stal – spadek z 16 proc. w 2021 roku do 5 proc. w trzecim kwartale 2022 roku.

Od lewej: węgiel, gaz naturalny, nikiel, ropa naftowa, nawozy oraz żelazo i stal. Fot. Eurostat

Ile obecnie wynosi import surowców z Rosji do UE? Dane sięgają maksymalnie października

Według danych Eurostatu w największym stopniu został ograniczony import węgla. We wrześniu 2022 roku do UE zaimportowano jedynie 16 356 828 kg węgla, co stanowi 0,41 proc. ilości zaimportowanej w styczniu tego samego roku. Węgiel to jedyny surowiec spośród analizowanych, dla którego dane kończą się na wrześniu.

Z kolei import ropy naftowej w październiku 2022 roku stanowił 58,96 proc. importowanej ropy w styczniu tego samego roku. Na podobnym poziomie ukształtowały się wówczas wydatki związane z importem ropy, które stanowiły 58,48 proc. poziomu ze stycznia.

Inaczej wygląda sytuacja dotycząca gazu w stanie ciekłym, którego import w październiku ub.r. wyniósł 160,24 proc. ilości gazu zaimportowanego w styczniu br. Szczyt importu tego surowca przypadł jednak na lipiec i według danych sięgających października w kolejnych miesiącach został ograniczony.

Szczegółowe wyliczenia dotyczące importu surowców z Rosji są dostępne w tym arkuszu.

Ceny surowców poszły w górę, ale import zmalał

Od lutego 2022 roku (wojna w Ukrainie wybuchła 24 lutego) wydatki UE na import towarów klasyfikowanych przez SITC jako paliwa mineralne, smary oraz podobne produkty (do których zaliczane są m.in. węgiel, ropa i gaz) osiągnęły szczyt w marcu 2022 roku (15,7 mld euro). Dane kończą się na październiku ub.r.

Przez kolejne 4 miesiące wydatki UE wahały się na poziomie ok. 13,5 mld euro, a w okresie od sierpnia do listopada – ok.  11 mld euro. Jednocześnie po wybuchu wojny wzrosły ceny surowców importowanych z Rosji.

W lutym cena była równa 207,3 proc. ceny z 2015 roku i w kolejnych miesiącach wzrosła, osiągając maksimum w sierpniu – 262,3 proc. ceny z 2015 roku. Warto podkreślić, że w samym 2021 roku wskaźnik cen rosyjskich surowców praktycznie się podwoił.

W czasie, kiedy stopniowo spadały wydatki na import paliw mineralnych, smarów i podobnych artykułów, cena wahała się między ok. 230 a 260 proc. ceny z 2015 roku, co jest kolejnym dowodem na ograniczenie importu tych towarów. Aktualne dane sięgają jednak jedynie października 2022 roku.