Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Jerzy Buzek
fot. Piotr Drabik from Poland / flickr.com / CC BY 2.0 / modyfikacje demagog.org.pl
WYPOWIEDZI:
9
Prawda - 4
Częściowy fałsz - 0
Fałsz - 2
Manipulacja - 0
Nieweryfikowalne - 3
fot. Piotr Drabik from Poland / flickr.com / CC BY 2.0 / modyfikacje demagog.org.pl
ZŁOŻONE OBIETNICE WYBORCZE:
0Złożona - 0
Zrealizowana - 0
Zrealizowana z opóźnieniem - 0
Częściowo zrealizowana - 0
Zamrożona - 0
W trakcie realizacji - 0
Działania niepodjęte - 0
Niezrealizowana - 0
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
Nieweryfikowalne
Wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną, gdy:
- jest niemożliwa do weryfikacji w żadnym dostępnym źródle,
- odnosi się do źródeł przestarzałych, na podstawie których nie można stawiać osądów dotyczących teraźniejszości,
- dotyczy danych szacunkowych, obarczonych dużą dozą niepewności, zawiera stwierdzenia nieprecyzyjne lub zbyt ogólnikowe,
- z innych obiektywnych przyczyn jest niemożliwa do weryfikacji.
Częściowy fałsz
Wypowiedź uznajemy za częściowy fałsz, gdy:
- zawiera połączenie informacji prawdziwych z fałszywymi. Obecność nieprawdziwej informacji nie powoduje jednak, że teza zawarta w weryfikowanym stwierdzeniu zostaje wypaczona bądź przeinaczona,
- rzeczywiste dane w jeszcze większym stopniu przemawiają na korzyść tezy autora.
Nieweryfikowalne
5 min czytania
Najważniejszy efekt, co się wydarzyło w ciągu 10 miesięcy, 11 miesięcy, Unia Europejska, której nagle zabrakło ogromnej ilości gazu, ropy i węgla, poradziła sobie i zmniejszyła import z Rosji surowców do 10 proc., czyli dziesięciokrotnie. 10 razy mniej dzisiaj importujemy.
Nieweryfikowalne
Fałsz
Prawda
Nieweryfikowalne
1 min czytania
bezrobocie ludzi młodych w Grecji czy w Hiszpanii wynosi niemal 60%,
Nieweryfikowalne
Prawda
2 min czytania
U nas się jednak poprawiło w ciągu ostatnich 10 czy 20 lat, to trzeba przyznać, przeszliśmy bardzo trudny okres na początku lat 90., teraz sytuacja się jednak poprawiła, wiele osób tego nie dostrzega (…) ale ta średnia w Polsce się cały czas poprawia (mowa o wzroście gospodarczym)
Prawda
Prawda
1 min czytania
Energia na rynku amerykańskim jest znacznie tańsza niż europejskim.
Prawda
Prawda
Fałsz
Nieweryfikowalne
Prezydenckie
Organizowane co 5 lat wybory najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej.
Parlamentarne
Organizowane co 4 lata wybory do Sejmu i Senatu.
Samorządowe
Organizowane co 5 lat wybory władz lokalnych.
Prezydenckie 2015
Organizowane co 5 lat wybory najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej.
Parlamentarne 2015
Organizowane co 4 lata wybory do Sejmu i Senatu.
Parlamentarne 2019
Organizowane co 4 lata wybory do Sejmu i Senatu.
Parlamentarne 2023
Samorządowe 2018
Organizowane co 5 lat wybory władz lokalnych.
Zrealizowana
Obietnicę uznajemy za zrealizowaną, jeśli została całkowicie wykonana w założonym okresie na to przeznaczonym, np. w trakcie kadencji partii rządzącej.
Zrealizowana z opóźnieniem
Obietnicę uznajemy za zrealizowaną z opóźnieniem, jeśli jej całkowite wykonanie przekroczyło wyznaczony na to termin, np. ustawa miała zostać uchwalona w trakcie pierwszych stu dni nowego rządu, ale uchwalono ją później.
Częściowo zrealizowana
Obietnicę uznajemy za częściowo zrealizowaną, kiedy deklarowane rozwiązania urzeczywistnione zostały tylko w sposób częściowy, tzn. zostały podjęte pewne kroki w celu ich realizacji. Na podstawie analizy źródeł można stwierdzić, że ostatecznie przyjęte rozstrzygnięcia wpisują się w założenia pierwotnie złożonej obietnicy, nie realizując jej jednak w sposób całościowy.
W trakcie realizacji
Ocena „w trakcie realizacji” zostaje przydzielona obietnicy, której realizacja trwa, ale nie została jeszcze ostatecznie zamknięta w momencie publikacji analizy. Zostały np. podjęte działania zmierzające do uchwalenia danej ustawy (ustawa jest w trakcie procesu legislacyjnego) lub też zmiany wprowadzone w już uchwalonej ustawie nie weszły jeszcze w życie.
Zamrożona
Obietnica zostaje uznana za zamrożoną w sytuacji, gdy zachodzą zewnętrzne przesłanki uniemożliwiające jej realizację, np.: brak wymaganej większości w Sejmie umożliwiającej przegłosowanie danej ustawy, sprzeciw organów unijnych blokujący wprowadzenie danych przepisów, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uniemożliwiające zmianę prawa. Ocena ta jest przyznawana również obietnicom składanym przez partie opozycyjne, które będą mogły podjąć działania dopiero po przejęciu władzy.
Działania niepodjęte
Ocena ta przydzielana jest obietnicy, wobec której nie zostały do tej pory podjęte żadne działania zmierzające ku jej urzeczywistnieniu, ale nie przekroczyła ona jeszcze założonego ostatecznego terminu jej realizacji, np. końca kadencji.
Niezrealizowana
Obietnicę uznajemy za niezrealizowaną, jeżeli wraz z upłynięciem określonej cezury czasowej nie zostały podjęte żadne działania podmiotu w kierunku jej realizacji. Ta kategoria oceny służy weryfikacji obietnic zarówno w trakcie kadencji (jeśli dana obietnica miała dokładnie określony horyzont czasowy realizacji, np. uchwalenie ustawy w ciągu pierwszych stu dni rządu), jak i po jej zakończeniu (w przypadku obietnic, które nie miały wyraźnie zadeklarowanego terminu realizacji).
