Strona główna Wypowiedzi Czy w 2015 roku samorządy mogły liczyć na wsparcie tylko ze „schetynówek”?

Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.

Czy w 2015 roku samorządy mogły liczyć na wsparcie tylko ze „schetynówek”?

Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.

Czy w 2015 roku samorządy mogły liczyć na wsparcie tylko ze „schetynówek”?

Ewa Leniart

Posłanka
Prawo i Sprawiedliwość

To są bardzo dobre programy, pozwalające na budowę infrastruktury drogowej. Rządowy program rozwoju dróg samorządowych był znacznym impulsem poprawy lokalnych dróg, dróg gminnych oraz dróg powiatowych. A przypomnę, że w 2015 roku jedynym programem rządowym był program, który określano mianem „schetynówek”. Nie było żadnych innych możliwości sięgania po środki rządowe z budżetu państwa przez samorząd. 

7. Dzień Tygodnia w Radiu ZET, 06.06.2021

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:  

  • nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,  
  • jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.  

Sprawdź metodologię

7. Dzień Tygodnia w Radiu ZET, 06.06.2021

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:  

  • nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,  
  • jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.  

Sprawdź metodologię

  • W latach 2008–2015 realizowano dwie edycje Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych, który jesienią 2015 roku zmienił nazwę na Program rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016–2019. Drogi powstałe dzięki programom nazywane były „schetynówkami”, od nazwiska Grzegorza Schetyny, który jako Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiadał za wdrażanie tych rozwiązań.
  • W 2018 roku powołany został nowy mechanizm wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego, realizujących inwestycje na drogach samorządowych – Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg.
  • Oprócz programów rządowych istnieje jednak jeszcze jeden instrument wsparcia zadań remontowych i inwestycyjnych na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego, a mianowicie rezerwa subwencji ogólnej, tworzona w budżecie państwa. Rozwiązanie to funkcjonuje od 1999 roku. W 2015 roku w jej ramach do samorządów trafiło dokładnie 336 mln zł. W związku z tym wypowiedź Ewy Leniart uznajemy za fałszywą.

Kontekst wypowiedzi

Jedno z pytań podczas debaty kandydatów na prezydenta Rzeszowa dotyczyło oceny rządów Zjednoczonej Prawicy. Ewa Leniart, kandydatka startująca z poparciem Prawa i Sprawiedliwości, pozytywnie wyraziła się na temat programów wprowadzanych w życie przez partię rządzącą, w tym m.in. o Programie rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016–2019, pozwalającym samorządom pozyskiwać dotacje na budowę dróg. Leniart stwierdziła również, że za rządów Platformy Obywatelskiej, w 2015 roku, jedynym źródłem finansowania dróg lokalnych był Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych.

Czym były „schetynówki”?

W latach 2008–2015 realizowane były dwa następujące po sobie programy. Miały na celu udzielanie jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych w zakresie przebudowy, budowy lub remontów dróg powiatowych i gminnych. Były to:

Zgodnie z danymi Najwyższej Izby Kontroli w pierwszej edycji Programu (w latach 2009-2011) zmodernizowano i rozbudowano sieć dróg lokalnych o łącznej długości ponad 8,2 tys. km, w tym 4,7 tys. km dróg powiatowych oraz 3,5 tys. km dróg gminnych. Wartość inwestycji wyniosła 6,1 mld zł, z czego 2,9  mld zł pochodziło z dotacji celowych budżetu państwa.

W kwietniu 2012 roku postulat konstytuowania programu wyraziło Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich. Jak wskazuje NIK, do 2012 roku w ramach drugiej edycji zrealizowano 463 przedsięwzięcia inwestycyjno-remontowe o łącznej wartości 685 mln zł (kwota dotacji celowych z budżetu państwa stanowiła 195 mln zł). Łącznie w latach 2008–2012 zmodernizowano i rozbudowano drogi lokalne na długości 827 km.

Od nazwiska ministra – w 2008 roku – spraw wewnętrznych i administracji, Grzegorza Schetyny, drogi objęte programem nazywane są potocznie „schetynówkami”.

Bezpośrednim następcą Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych był przyjęty we wrześniu 2015 roku Program rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016–2019. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów pod przewodnictwem Ewy Kopacz, wydatki budżetu państwa na realizację programu miały wynieść 4 mld zł, natomiast na stronie Ministerstwa Infrastruktury widnieje informacja, zgodnie z którą „Łączne dofinansowanie zadań w latach 2016–2019, zgodnie z zasadami opisanymi w Programie wynosić będzie 3,5 mld zł”. W 2015 roku zmienił się również organ odpowiedzialny za podział środków przeznaczonych na dofinansowanie budowy, przebudowy i remontów dróg powiatowych i gminnych – z Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na Ministra Infrastruktury.

Zgodnie z danymi resortu do 2018 roku w ramach programu z budżetu państwa udzielono dotacji na łączną sumę przekraczającą 1,8 mld zł, w tym ponad 950 mln zł na zadania na drogach gminnych oraz 856 mln zł na zadania na drogach powiatowych.

Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg

W październiku 2018 roku powołany został nowy mechanizm finansowania dróg lokalnych – Fundusz Dróg Samorządowych, którego obecna nazwa to Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg. Od 2019 roku rządowe środki przekazywane są na zasadach konkursowych, m.in. na dofinansowanie budowy, przebudowy i remontu dróg powiatowych i dróg gminnych. Źródła finansowania Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg to m.in. wpłaty pochodzące z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

W 2021 roku wsparcie rządowe uzyska 2 189 zadań, w tym 622 powiatowe i 1 567 gminnych. Planowana jest budowa, przebudowa lub remont 3,9 tys. km dróg, w tym 2,1 tys. km powiatowych i 1,8 tys. km gminnych. Łączna wartość środków przeznaczonych na dofinansowanie tych inwestycji w 2021 roku to prawie 3,26 mld zł: na dofinansowanie zadań gminnych – 1,46 mld zł,  na zadania powiatowe – 1,29 mld zł oraz 0,5 mld zł na drogi obronne.

Czy to jedyne źródło finansowania dróg lokalnych?

Oprócz Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg minister ds. infrastruktury posiada jeszcze jeden mechanizm wsparcia zadań remontowych i inwestycyjnych na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Jest nim rezerwa subwencji ogólnej. Jest ona tworzona w budżecie państwa na mocy art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Corocznie środki dzielone są według ustalonych kryteriów uzgodnionych wspólnie przez stronę rządową i samorządową. 

Środki rezerwy subwencji ogólnej przeznacza się na dofinansowanie:

  • inwestycji na drogach publicznych powiatowych i wojewódzkich oraz na drogach powiatowych, wojewódzkich i krajowych w granicach miast na prawach powiatu,
  • utrzymania rzecznych przepraw promowych o średnim natężeniu ruchu w skali roku powyżej 2000 pojazdów na dobę, wskazanych przez ministra właściwego do spraw transportu – w kwocie nie mniejszej niż w roku bazowym,
  • remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami krajowymi i wojewódzkimi w granicach miast na prawach powiatu.

Rezerwą subwencji ogólnej dysponuje minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu, po zasięgnięciu opinii reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego. Rozwiązanie to funkcjonuje od 1999 roku, a zatem było dostępne już w czasie, gdy realizowany był Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych czy też Program rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019. 

Jak podaje NIK, w 2015 roku dofinansowanie inwestycji na drogach publicznych, powiatowych i wojewódzkich, oraz na drogach powiatowych, wojewódzkich i krajowych w granicach miast na prawach powiatu, w ramach rezerwy subwencji ogólnej, otrzymało 140 jednostek samorządu terytorialnego. Łącznie na tego typu inwestycje z budżetu państwa przeznaczono dokładnie 294,5 mln zł. W sumie na mocy art. 26. ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym przekazano 336 mln zł.

W 2021 roku na dofinansowanie zadań realizowanych przez samorządy w ramach rezerwy subwencji ogólnej rząd przeznaczył 336 mln zł. Dofinansowanie uzyska 120 jednostek samorządu terytorialnego, w tym:

  • 11 województw na kwotę 59,5 mln zł,
  • 73 powiaty na kwotę 118,5 mln zł,
  • 36 miast na prawach powiatu na kwotę 157,9 mln zł.

Drogi w Polsce dzielą się na drogi publiczne i drogi wewnętrzne. Wśród pierwszej kategorii wymieniamy: drogi gminne, drogi powiatowe, drogi wojewódzkie oraz drogi krajowe. Te ostatnie jako jedyne zarządzane są przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, natomiast pozostałe – przez szczebel samorządowy, tj. odpowiednio przez rady gminy, rady powiatu i sejmiki województw. Drogi krajowe dzielą się na: autostrady (symbol A), drogi ekspresowe (S) i drogi główne ruchu przyspieszonego (GP).

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!