Kontekst wypowiedzi

10 marca 2021 roku gościem radia RMF FM był Paweł Kukiz. Początkowo dyskusja została zdominowana przez sprawę rozmów posła z Jarosławem Kaczyńskim w sprawie potencjalnej współpracy politycznej.

Jak stwierdził lider Kukiz’15, jednym z najbardziej istotnych postulatów gospodarczych, który chciałby zrealizować, byłoby podniesienie kwoty wolnej od podatku. Dla zobrazowania problemu polityk porównał Polskę do Burundi, który pomimo bycia najbiedniejszym państwem na świecie ma mieć kwotę zwalniającą z płacenia podatku wyższą niż nasz kraj.

Zamożność państw

Zgodnie z danymi Banku Światowego PKB per capita w Burundi (ceny bieżące) wyniosło w 2019 roku 261,2 dolarów, co stanowiło najmniejszą wartość spośród zestawionych państw. Wśród najbiedniejszych krajów przeważały te położone Afryce. Przykładowo w Sudanie na głowę jednego mieszkańca przypada 441,5 dolarów. Dla porównania, PKB per capita w Polsce było 60 razy większe niż w Burundi i wyniosło 15 692,5 dolarów.

Kwota wolna od podatku – Burundi i Polska

Jak informuje Urząd Skarbowy w Burundi (Office Burundais des Recettes), miesięczna kwota dochodów wolna od opodatkowania wynosi w tym kraju 150 000 franków burundyjskich. W skali roku kwota ta wzrasta do 1 800 000 franków burundyjskich, co odpowiada w przybliżeniu 3 555 zł (po kursie NBP z dnia 10 marca 2021 roku 100 franków burundyjskich = 0,1975 zł). Informację na temat kwoty wolnej od podatku potwierdza także raport poświęcony podatkom w Burundi, opublikowany przez KMPG International (s. 2).

Z kolei w Polsce według ustawy z dnia 29 listopada 2016 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, kwota wolna od podatku została zwiększona z 3 091 zł do 6 600 zł (charakter degresywny od 6 600 zł do 0 zł).

Niespełna rok później przyjęto kolejną nowelizację ustawy, na podstawie której zwiększono kwotę wolną od podatku do 8 000 zł. Nowa kwota obowiązuje od 1 stycznia 2018 roku.

Kto jest zwolniony z płacenia podatku?

Jak zwraca uwagę ekspertka Joanna Narkiewicz-Tarłowska w analizie dla portalu Konkret 24, termin „kwota wolna” jest używany w języku potocznym. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 27 mowa jest o „kwocie zmniejszającej podatek”. Co to oznacza w praktyce?

Obecnie osoby zarabiające do 8 000 zł są zwolnione z płacenia podatku w całości. Wynika to jednak właśnie ze wspomnianej kwoty zmniejszającej podatek, która wynosi w tym przypadku 1 360 zł. Jeżeli podzielmy ją przez 17 proc. (tzw. ubruttowienie, odpowiadające wysokości podatku), otrzymamy wspomniane 8 000 zł. Z kolei osoby zarabiające powyżej 8 000 zł, ale nie więcej niż 13 000 zł również nie będą płacić podatku, tyle że od części otrzymanych dochodów. W ich przypadku kwota zmniejszająca podatek to od 1360 zł do 525 zł i 12 gr, z opodatkowania zwolnione zostanie zatem od 8 000 zł do 3 089 zł.

Z kolei dla osób zarabiających pomiędzy 13 000 zł a 85 528 zł kwota zmniejszająca podatek jest stała i wynosi także 525 zł i 12 gr, co pozwala na zwolnienie z podatku 3 089 zł. Natomiast dla osób zarabiających powyżej 85 528 zł do 127 000 zł przewidziano kwotę zmniejszającą podatek od 525 zł i 12 gr zł do 0 zł. W tym przypadku kwota wolna wynosi od 3 089 zł do 1 zł. Dla najbardziej zamożnej grupy, zarabiającej powyżej 127 000 zł, prawo nie przewiduje kwoty zmniejszającej podatek, a tym samym kwoty wolnej.