Kontekst wypowiedzi

Jednym z punktów obrad posiedzenia Sejmu z 24 czerwca była Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2020 roku oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce. Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak w swoim przemówieniu odnosił się przede wszystkim do ograniczeń w dostępie do nauki i życia społecznego, jakie dotknęły dzieci w czasie pandemii COVID-19. Wspomniał o ustanowieniu przez Biura Rzecznika Praw Dziecka całodobowego dziecięcego telefonu zaufania oraz o licznych zgłoszeniach dotyczących różnych form wsparcia dzieci i młodzieży w edukacji zdalnej. W sprawozdaniu rzecznika zabrakło odniesień do psychiatrii dziecięcej – jedyne nawiązanie do leczenia dzieci padło w kontekście interwencji w sprawie pozwolenia rodzicom na przebywanie wraz ze swoimi dziećmi na szpitalnych oddziałach, pomimo pandemicznych ograniczeń.

Chwilę po wystąpieniu Pawlaka miejsce przy mównicy zajął poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba. Przywołał on m.in. statystyki, zgodnie z którymi w 2020 roku 843 dzieci podjęło próby samobójcze, a 107 zginęło. Informacja ta jest prawdziwa – weryfikowaliśmy ją przy okazji analizy wypowiedzi Szymona Hołowni z końca maja tego roku. Niedawno, sprawdzając wypowiedź Marty Golbik, opisywaliśmy również dane dotyczące prób samobójczych w pierwszym kwartale bieżącego roku, udostępnione nam przez Komendę Główną Policji.

W dalszej części swojego wystąpienia Michał Szczerba stwierdził, że pod koniec kwietnia na Mazowszu funkcjonował jeden oddział psychiatryczny przyjmujący dzieci poniżej 14. roku życia. Ta sama placówka obsługuje również pacjentów z województwa podlaskiego, gdzie brakuje oddziału psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży. Wypowiedź posła prawdopodobnie nawiązuje do publikacji portalu OKO.press z 30 kwietnia.

Psychiatria dzieci i młodzieży na Mazowszu

Liczbę poszczególnych oddziałów i dostępnych na nich łóżek można sprawdzić na stronie „System informacji o szpitalach – szpitale.mazowieckie.pl”, która jest na bieżąco aktualizowana.

Liczba oddziałów psychiatrycznych (ogólnych) dla dzieci na Mazowszu ma obecnie wynosić cztery. Do oddziałów tych zaliczają się:

• Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury (z 15 miejscami),
• Instytut Psychiatrii i Neurologii przy ul. Sobieskiego w Warszawie (z 28 miejscami),
• Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii w Józefowie (z 22 miejscami),
• Szpital Rehabilitacji „Uzdrowisko Konstancin-Zdrój” (z 30 miejscami).

Według systemu w województwie mazowieckim jest tylko jeden oddział psychiatryczny dla młodzieży. Chodzi o Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii w Józefowie. Na stronie szpitale.mazowieckie.pl jest jednak błąd – Uzdrowisko Konstancin-Zdrój i Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie umieszczone są kategorii „oddziały psychiatryczne dla dzieci”, a nie „dla młodzieży”. W rzeczywistości jednak przyjmują one wyłącznie pacjentów powyżej 14. roku życia (w drugiej wspomnianej placówce młodzież w wieku od 13 lat może być leczona w trybie planowym).

Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego i Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii w teorii przyjmują pacjentów w każdym wieku, choć w praktyce aktualnie dotyczy to wyłącznie oddziału w Józefowie. Jak wynika z danych w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej, Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego przy ul. Żwirki i Wigury w Warszawie funkcjonuje obecnie jako oddział zakaźny. OKO.press wskazuje, że na oddział nadal trafiają osoby z problemami psychiatrycznymi, ale tylko ci zakażeni koronawirusem SARS-CoV-2. Od 12 marca 2020 roku wstrzymana jest tam stacjonarna hospitalizacja, za wyjątkiem pacjentów, u których nie można przerwać leczenia.

Zgodnie z danymi z serwisu szpitale.mazowieckie.pl 7 lipca o godzinie 10:30 na żadnym z oddziałów psychiatrycznych, przyjmujących dzieci poniżej 14. roku życia, nie było wolnych miejsc. Trzy wolne miejsca dostępne były w Instytucie Psychiatrii i Neurologii. Tam jednak, jak już wspomnieliśmy, jest przyjmowana jedynie młodzież w wieku min. 14 lat.

Źródło: https://szpitale.mazowieckie.pl/

Psychiatria dzieci i młodzieży na Podlasiu oraz w pozostałych regionach Polski

System lecznictwa psychiatrycznego dzieci i młodzieży stał się niedawno przedmiotem analizy Najwyższej Izby Kontroli. Szerzej opisywaliśmy ten raport w analizie wypowiedzi Katarzyny Lubnauer.

Źródło: NIK

W tych okolicznościach dzieci i młodzież z Podlasia, wymagające pomocy psychiatrycznej, skazane są na korzystanie z oddziałów w innych województwach. Grzegorz Saj, dyrektor Departamentu do spraw Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Pacjenta, wśród miast, do których najczęściej trafiają pacjenci z województwa podlaskiego, wymienia Warszawę, Toruń, Olsztyn i Kraków.

Dane NIK z 2019 roku wskazują na inną liczbę oddziałów, w których w 2019 roku na Mazowszu leczono psychiatrycznie dzieci i młodzież w trybie stacjonarnym, niż portal szpitale.mazowieckie.pl. Według Izby takich oddziałów miało być osiem (z 201 łóżkami). Województwo mazowieckie było pod tym względem zdecydowanym liderem.

Problemem dostępności psychiatrii dzieci i młodzieży w Polsce zajęła się również Sieć Obywatelska Watchdog Polska. Organizacja zebrała dane dotyczące m.in. liczby łóżek na stacjonarnych całodobowych oddziałach psychiatrycznych w Polsce w 2019 roku. Pod tym względem najgorsza sytuacja panowała w Wielkopolsce, gdzie na 705 920 dzieci przypadało 50 łóżek, w Małopolsce (50 łóżek na prawie 680 tys. dzieci) oraz na Podkarpaciu, gdzie były 24 łóżka na ponad 300 tys. dzieci. Najlepiej w tym zestawieniu wypadło województwo lubuskie, które w szpitalu psychiatrycznym w Zaborze dysponuje 90 miejscami dla dzieci i młodzieży, przy 194 tys. mieszkańców do 18. roku życia. Względnie dobra sytuacja panowała również w województwie dolnośląskim, gdzie było 135 łóżek na pół miliona dzieci.

Źródło: Sieć Obywatelska Watchdog Polska

Jeśli chodzi o oddziały dzienne, z danych pozyskanych przez Watchdog Polska wynika, że w całej Polsce w 2019 roku było ich 37. Najlepiej pod tym względem wypadały województwa dolnośląskie i lubelskie, a najgorzej – podlaskie (11 miejsc na dziennych oddziałach psychiatrii dziecięcej na 218 tys. dzieci w województwie) oraz wielkopolskie (44 miejsca na 700 tys. dzieci).