Kontekst wypowiedzi

W spocie politycznym, oznaczonym w tytule hasztagiem #PolskiŁad i opublikowanym w serwisie YouTube przez Prawo i Sprawiedliwość 15 maja 2021 roku, premier Mateusz Morawiecki przedstawił planowane założenia programu Polski Ład oraz odniósł się także do systemu podatkowego.

Wzrost płacy minimalnej w państwach OECD

Mówiąc o najwyższym wzroście płac, premier Morawiecki nie odwołał się do konkretnych lat, w których miałby ten wzrost nastąpić. Przeanalizowaliśmy więc dane OECD od 2015 roku, czyli od objęcia rządów przez Prawo i Sprawiedliwość, do roku 2019, tj. do najbardziej aktualnych danych.

Źródło: Dane OECD

Jak można zauważyć, wspomniane przez premiera Morawieckiego 32 proc. nie występuje w żadnym z obliczeń. Obliczyliśmy także różnice procentowe pomiędzy wartościami średnich wynagrodzeń w Polsce w poszczególnych latach.

Wzrost płac w Polsce w roku 2019 (najnowsze dane OECD) w stosunku do roku 2015 rzeczywiście był najwyższy spośród wszystkich państw członkowskich OECD i wyniósł 24,65 proc., przy średnim wzroście dla całego obszaru OECD na poziomie 4,35 proc.

W tym samym spocie, kilka sekund po zacytowanej wypowiedzi, przedstawiono wykres oparty na danych OECD, prezentujący średnie wynagrodzenie roczne w poszczególnych państwach, liczone w tysiącach dolarów PSN (wg cen stałych), a nie procentowy wzrost płac.

Źródło: Zrzut ekranu z nagrania #Polski Ład, YouTube

Skąd zatem 32 proc., o których mówił premier Morawiecki?

Szef rządu najprawdopodobniej powołał się na dane GUS. Jak podaje urząd, w 2015 roku przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło 3 899,78 zł. Zgodnie z najnowszymi danymi w 2020 roku wspomniany wskaźnik był równy 5 167,47 zł. W ciągu pięciu lat przeciętne wynagrodzenie wzrosło zatem o dokładnie 32,5 proc.

Wzrostu tego nie można jednak zestawić z danymi OECD z dwóch powodów. Po pierwsze, obie instytucje stosują różne metodologie. GUS za przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej uznaje:

Z kolei OECD średnie wynagrodzenie wylicza, dzieląc całkowity fundusz wynagrodzeń oparty na rachunkach narodowych przez średnią liczbę pracowników w całej gospodarce, a następnie mnożąc ten przez stosunek przeciętnych godzin tygodniowych przypadających na pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin do przeciętnej liczby godzin tygodniowych dla wszystkich pracowników. Wskaźnik ten mierzy się w cenach stałych w dolarach z wykorzystaniem roku bazowego 2016 i parytetów siły nabywczej (PPP) dla spożycia prywatnego w tym samym roku.

Dodatkowo, dane GUS podawane są w ujęciu miesięcznym, a dane OECD – w rocznym. Po drugie, nie znamy przeciętnego wynagrodzenia dla Polski według OECD dla roku 2020, a to do niego odwołał się premier, mówiąc o wzroście o 32 proc. Wiemy, że w porównaniu do 2015 roku Polska w 2019 roku miała najwyższy wzrost tego wskaźnika, ale ze względu na brak danych nie jesteśmy w stanie wyciągnąć tego samego wniosku dla roku 2020. Zatem dane przytoczone przez premiera, a także te zawarte na widocznym podczas przemówienia wykresie są nieporównywalne. Z tego powodu wypowiedź oceniamy jako manipulację.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.