Duszczyk: Polska ma swobodę we wdrażaniu dyrektywy azylowej

Jacek Saryusz-Wolski z PiS ostrzegał na portalu X, że wskutek przyjęcia przez UE dyrektywy azylowej imigranci mogą mieć lepsze warunki pobytu i większe pomoce finansowe w porównaniu do warunków życia obywateli danego kraju.

Z kolei na TikToku Paweł Usiądek z Konfederacji mówił o tym, że Polska musi przyznać imigrantom przybyłym z Niemiec zasiłki w takiej samej wysokości jak u naszego zachodniego sąsiada. Z weryfikacją tej wypowiedzi zapoznasz się w innej naszej analizie.

To między innymi o tego rodzaju stanowiskach polityków opozycji wspomniał redaktor Bogdan Romanowski. „Politycy opozycji mówią, że dojdzie do zrównania tych świadczeń” – powiedział prowadzący program Gość Radia Zet. Nawiązując do tych słów, Romanowski pytał Macieja Duszczyka, czy nie ma niebezpieczeństwa zrównania zasiłków dla osób przybywających do Polski spoza UE.

Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji odparł, że politycy najwyraźniej nie przeczytali dyrektywy azylowej. Następnie podkreślił, że to od państwa członkowskiego zależy, w jaki sposób wprowadzi akt prawny do krajowego porządku. Dodał również, że w dyrektywie znajduje się zapis dający państwom członkowskim swobodę w ustalaniu wsparcia finansowego dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową.

Państwa mają dwa lata na wdrożenie dyrektywy. Same określą, w jaki sposób

Dyrektywa w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o ochronę międzynarodową – zwana dyrektywą azylową – weszła w życie 11 czerwca 2024 roku. Stanowi ona jeden z aktów prawnych wchodzących w skład paktu migracyjnego.

Przepisy te dotyczą obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, którzy zdecydowali się wystąpić z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej na terenie UE (art. 2 pkt 2).

Głównym celem dyrektywy jest zapewnienie takim osobom równoważnych standardów przyjmowania w państwach członkowskich UE. Bierze ona pod uwagę warunki materialne, w tym: zakwaterowanie, opiekę zdrowotną i standard życia.

Państwa zachowują więc swobodę co do sposobu, w jaki zapewnią azylantom odpowiednie warunki materialne i bytowe, co potwierdza art. 7 ust. 1 dyrektywy. Wbrew temu, co twierdzą niektórzy politycy, dokument nie nakłada na Polskę obowiązku zrównywania świadczeń z poziomem obowiązującym w innych państwach UE.

Obowiązkowe wyrównywanie wysokości świadczeń? Nie ma takiego zapisu

W kontekście rzekomego obowiązku wyrównywania świadczeń przywoływany jest pkt 11 dyrektywy. Mówi on, że należy ustanowić normy wystarczające do zapewnienia osobom wnioskującym o ochronę międzynarodową odpowiedniego poziomu życia i porównywalnych warunków życia we wszystkich państwach członkowskich.

Co istotne, jest to fragment uzasadnienia, a nie przepisów dyrektywy. Punkt 11 mówi o szeroko pojętych warunkach życia, przy czym nie daje gotowych rozwiązań. Natomiast w samych przepisach o wsparciu finansowym wspomniano w art. 19 ust. 7, który stanowi, że wysokość świadczenia jest ustalana na podstawie prawa lub praktyki danego państwa członkowskiego.

Na podstawie powyższego zapisu należy stwierdzić, że po pierwsze przyznanie zasiłków jest dobrowolną decyzją państwa – kraj członkowski nie ma obowiązku wypłacania ich. Po drugie – jeżeli zasiłki są przyznawane, ich wysokość zależy wyłącznie od decyzji państwa.