Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
Emerytury za PiS i PO. Kiedy były bliższe wynagrodzeniom?
Emerytury za PiS i PO. Kiedy były bliższe wynagrodzeniom?
Kiedy Platforma dochodziła do władzy, to średnia emerytura do średniej pensji wynosiła 53 proc. Kiedy kończyła władzę, to średnia emerytura do średniej pensji wynosiła 58 proc. Po 8 latach rządu (PIS – przyp. Demagog) średnia emerytura do średniej pensji wynosi 51 proc.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- Wysokość przeciętnej emerytury od 2008 roku nieustannie rośnie. W poprzednim roku wynosiła 2 889,21 zł netto – jest to niemal dwukrotny wzrost w stosunku do 2008 roku, kiedy wynosiła 1 471,39 zł. Z danych ZUS wynika, że przeciętna emerytura w I kwartale 2023 roku wynosiła 3 145,43 zł.
- Procentowy stosunek przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia (po odliczeniu składek społecznych) wynosił w 2008 roku 57 proc. Maksymalną wartość osiągnął w 2014 roku (61,75 proc.). W 2015 roku wyniósł 61,57 proc. i od tego czasu spada – w zeszłym roku wyniósł 52,14 proc.
- Według naszych obliczeń w I kwartale 2023 roku stosunek przeciętnej emerytury do wynagrodzenia wzrósł o 4,08 punktu proc. – do 56,22 proc. Pełne dane za rok 2023 pojawią się dopiero w lutym 2024 roku.
- Katarzyna Lubnauer przytacza dane dla emerytur i rent razem wziętych. Wówczas stosunek procentowy do wynagrodzeń jest mniejszy niż dla samych emerytur. Są to jednak nieznaczne różnice. Przywołane dane również potwierdzają tezę, że stosunek emerytur do wynagrodzeń za rządów PO-PSL był wyższy niż za czasów PiS.
- Pomimo drobnej nieścisłości wypowiedź Katarzyny Lubnauer uznajemy za prawdziwą.
Ta analiza powstała we współpracy Stowarzyszenia Demagog z Radiem ZET w ramach fact-checkingowego projektu przedwyborczego.
Zarzuty wobec Koalicji Obywatelskiej
Podczas porannej rozmowy w Radiu ZET 24 lipca Katarzynie Lubnauer, posłance Nowoczesnej, zadano pytanie o wiarygodność obietnic Koalicji Obywatelskiej. Wśród zarzutów wobec braku wiarygodności tego ugrupowania pojawiły się m.in.: podniesienie stawki VAT oraz zwiększenie wieku emerytalnego, pomimo wcześniejszych deklaracji pozostawienia ich niezmiennymi.
Posłanka odbiła piłeczkę i przypomniała, że od 8 lat u władzy jest Prawo i Sprawiedliwość. Na zarzut dotyczący wieku emerytalnego polityczka przytoczyła dane mówiące o stosunku procentowym przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia. Mimo że ten temat opisywaliśmy na łamach Demagoga w lutym br., postanowiliśmy sprawdzić, czy po 5 miesiącach sytuacja się zmieniła.
Coraz wyższe emerytury
Jeśli spojrzymy na liczby bezwzględne, to zobaczymy, że przeciętna emerytura w Polsce rośnie nieprzerwanie od roku 2008. Na początku rządów PO-PSL wynosiła ona 1 471,39 zł netto, a w 2022 roku było to już 2 889,21 zł. To niemal dwukrotny wzrost: o 96 proc.
Z raportu udostępnionego przez ZUS wynika, że w styczniu 2023 roku przeciętna wypłacona emerytura wynosiła 2 967,42 zł, natomiast w maju: 3 455,95 zł. Oznacza to wzrost o niecałe 490 zł. Przeciętna emerytura za I kwartał br. wyniosła 3 145,43 zł.
Rosną także płace
Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. W 2008 roku wynosiło ono 2 578,26 zł, a w ubiegłym roku – już 5 540,25 zł. Wzrost ten wyniósł 114 proc., czyli więcej niż wzrost emerytur.
Aby porównać najnowsze dane, postanowiliśmy oszacować, jak wyglądała sytuacja w I kwartale 2023 roku. Chcieliśmy jak najbardziej zbliżyć się do danych podawanych według metodologii GUS. Z tej przyczyny od podanej przeciętnej pensji kwartalnej odjęliśmy procent składki na ZUS (13,71 proc.) i dodatkowo od tej różnicy odjęliśmy składkę na ubezpieczenie zdrowotne (9 proc.).
Z naszych obliczeń wynika, że przeciętne wynagrodzenie w I kwartale 2023 roku wyniosło 5 594,24 zł. Oznacza to wzrost o 54 zł względem roku 2022. Pełne dane dla roku 2023 pojawią się dopiero ok. lutego przyszłego roku, tak jak to miało miejsce dotychczas.
Stosunek emerytur do wynagrodzeń spadał
Poza wartościami bezwzględnymi warto zwrócić uwagę na kwestię przywołaną przez Katarzynę Lubnauer, czyli na stosunek emerytury do pensji.
W momencie przejęcia władzy przez koalicję PO-PSL w 2008 roku wartość przeciętnej emerytury w stosunku do średniego wynagrodzenia wynosiła 57 proc. Pomimo drobnego spadku w 2011 roku rosła ona do roku 2014, kiedy to wyniosła 61,75 proc. Natomiast w 2015 roku było to 61,51 proc.
Od 2015 stosunek ten nieustannie spada, z wyjątkiem roku 2020, kiedy odnotowano nieznaczny wzrost o 0,05 punktu proc. W poprzednim roku zależność ta wynosiła 52,14 proc.
Czy w tym roku czeka nas odbicie?
Według naszych szacunków stosunek ten w pierwszym kwartale 2023 roku wyniósł 56,22 proc. Oznaczałoby to wzrost o 4,08 punktu proc. Należy jednak pamiętać, że dane kwartalne mogą się różnić, dlatego pełen obraz za rok 2023 otrzymamy dopiero w roku 2024.
Renty zaniżają średnią
Dane, do których odnosi się Katarzyna Lubnauer, jak już wcześniej wykazaliśmy, odnoszą się do emerytur i rent razem wziętych. W tym przypadku wartości liczbowe są niższe, co w konsekwencji zaniża stosunek procentowy.
W 2008 roku stosunek ten wynosił 53,17 proc. W roku 2015, kiedy Platforma oddawała władzę, wynosił już 58,12 proc. Od tamtej pory nieustannie spadał, z nieznacznym wzrostem w roku 2020. W ubiegłym roku wyniósł już jedynie 50,36 proc.
Według naszych szacunków w I kwartale 2023 roku stosunek procentowy przeciętnych emerytur i rent do przeciętnego wynagrodzenia odnotował wzrost o 4 punkty proc. i wyniósł 54,14 proc.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
