Zanieczyszczenie Odry i dyskusja o karach za zanieczyszczenie środowiska

Około 8 sierpnia w mediach zaczęły pojawiać się informacje o śniętych rybach oraz mętnej i śmierdzącej wodzie w Odrze. Dwa dni później Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) podał, że w rzece znalazła się substancja o właściwościach silnie utleniających. 

11 sierpnia 2022 roku odbyła się konferencja prasowa z udziałem parlamentarzystów, zwołana w sprawie katastrofy ekologicznej na Odrze. W wydarzeniu tym brała udział również Anita Kucharska-Dziedzic, która mówiła m.in. o niskich karach za zaśmiecanie środowiska. Posłużyła się przykładem zaśmiecania lasu, wskazując, że maksymalne kary w tym przypadku sięgają 5 000 zł.

Kary za zaśmiecanie lasu

Kiedy zanieczyszczenie lasu jest wykroczeniem?

Zanieczyszczenie lasu jest uznawane za wykroczenie. W Kodeksie wykroczeń znajduje się zapis mówiący:

Ponieważ za te wykroczenia nie ustalono konkretnej wysokości grzywny, pozostaje ona do uznania organów właściwych (również sądu) i może zostać orzeczona w granicy od 20 zł do 5 000 zł (art. 24 Kodeksu wykroczeń).

Anita Kucharska-Dziedzic nie wspomniała, że na osobę zaśmiecającą las można też nałożyć środek karny w postaci nawiązki równej kosztom rekultywacji gleby, oczyszczenia wody, wydobycia, wykopania, usunięcia odpadów z lasu, a także ich zniszczenia lub neutralizacji (art. 162 §3 Kodeksu wykroczeń).

Jak natomiast czytamy na stronie Lasów Państwowych, za zaśmiecanie lasu może być nałożony mandat karny w wysokości 500 zł. Wyższą karę – 1 000 zł – można otrzymać za zbieg dwóch wykroczeń np. nielegalny wjazd i parkowanie na terenach leśnych plus zaśmiecenie lasu.

Mandat może nałożyć policjant lub funkcjonariusz Straży Leśnej, gdy sprawcę schwytano na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia bądź gdy nie zachodzi wątpliwość co do tego, kto tym sprawcą był (np. gdy w śmieciach znajdą się dokumenty zawierające dane ich właściciela).

Jeżeli sprawa zostanie skierowana do sądu, może zostać wymierzona kara grzywny do 5 000 zł.

Kiedy zanieczyszczenie lasu jest przestępstwem?

Możliwe jest także, że zanieczyszczanie lasów nie zostanie zakwalifikowane jako wykroczenie, lecz jako przestępstwo. W tym przypadku sprawcy grozi nawet kara więzienia. Reguluje to art. 183 Kodeksu karnego:

Z kolei za przywiezienie z zagranicy lub wywiezienie za granicę odpadów niebezpiecznych bez wymaganego zezwolenia grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 8 lat.

Inne przestępstwa związane z ochroną przyrody to m.in. zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym oraz zanieczyszczenie środowiska. Na ich temat przeczytasz więcej w naszej analizie innej wypowiedzi Anity Kucharskiej-Dziedzic.

Kary za wjazd na teren lasu bez zgody właściciela lub posiadacza lasu

Zgodnie z ustawą o lasach ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi. Natomiast drogami leśnymi pojazd może poruszać się tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch. Postój pojazdów na drogach leśnych jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych (art. 29).

Zatem nie każdy wjazd na drogę leśną jest nielegalny. Jednak jeśli ktoś wjedzie na drogę leśną, na której nie ma drogowskazu, odpowiada za wykroczenie.

Według Kodeksu wykroczeń przewidzianą karą za nieupoważniony wjazd do lasu jest grzywna. Zatem maksymalna kara w tym wypadku może wynieść do 5 000 zł, ponieważ nie została określona inna kwota za to wykroczenie:

Według polskiego prawa, jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w co najmniej dwóch przepisach, stosuje się przepis przewidujący najsurowszą karę (art. 9 §1 Kodeksu wykroczeń). Oznacza to, że jeżeli ktoś wjechał nielegalnie do lasu i nielegalnie wyrzucił tam śmieci, to nie otrzyma dwóch grzywien po 5 000 zł. Wymierza mu się łączną karę – w granicy 5 000 zł plus ewentualna nawiązka.