Coraz mniej chętnych do pracy w szkole?

Piotr Zgorzelski, poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego, był 5 lipca gościem „Poranka Radia TOK FM”. Prowadzący program poruszył problem nauczycieli, którzy podobno w coraz większej liczbie odchodzą z zawodu. Zgorzelski zaproponował proste rozwiązanie tego problemu: – Trzeba ludziom dać godne pieniądze – powiedział.

Poseł zwrócił przy tym uwagę na dawne osiągnięcia koalicyjnego rządu PO-PSL w dziedzinie zwiększania płac nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie.

Od czego zależą zarobki nauczycieli?

Zgodnie z art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego corocznie ustala minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. To podstawowy i stały składnik nauczycielskich pensji. Stawki te różnią się w zależności od stopnia awansu zawodowego i od kwalifikacji nauczyciela.

Według art. 9a Karty nauczyciele zaczynają pracę od stopnia stażysty i mają możliwość awansu do stopnia nauczyciela kontraktowego, następnie mianowanego i na końcu dyplomowanego. Nauczycielem kontraktowym można zostać już po roku pracy w szkole, a pełną ścieżkę awansu można przejść już w ciągu 10 lat (art. 9c ust 1 i art. 9d ust. 4). Według danych GUS (s. 47) w roku 2020 stażystami było ok. 4 proc. nauczycieli.

W rozporządzeniach określających wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli największe stawki otrzymują nauczyciele posiadający tytuł magistra i przygotowanie pedagogiczne. Zgodnie z raportem firmy VULCAN już w 2014 roku była to znaczna większość nauczycieli – 95 proc.  Analizując wzrost wynagrodzeń stażystów, skupimy się więc wyłącznie na tej grupie.

Dodatkowym argumentem za tym, by skupić się na samych magistrach, jest fakt, że w analizowanym okresie sposób podziału nauczycieli w rozporządzeniach płacowych się zmieniał. W roku 2007 nauczycieli dzielono według wykształcenia na 4 kategorie, od roku 2018 – na 3, a obecnie – na 2.

Stopień nauczyciela stażysty może wkrótce zniknąć

Warto wspomnieć, że według aktualnie procedowanego rządowego projektu nowelizacji Karty Nauczyciela dwa pierwsze stopnie awansu mają zniknąć. Nauczyciel będzie mógł uzyskać mianowanie (obecnie trzeci stopień awansu) po 4 latach okresu przygotowania do zawodu. W tym okresie będzie określany mianem „nauczyciela początkującego”.

Zmiany te mają obowiązywać od 1 września 2022 roku wszystkich nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie. Ci nauczyciele, którzy do 31 sierpnia 2022 roku uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, lecz nie zdobyli jeszcze mianowania, będą mogli starać się o mianowanie na starych zasadach do 31 sierpnia 2027 roku.

Jak zmieniały się zarobki stażystów?

Koalicja PO-PSL przejęła władzę po zwycięskich wyborach w październiku 2007 roku i utraciła ją po wyborczym zwycięstwie PiS w październiku 2015 roku.

Poniżej przedstawiamy porównanie zarobków nauczycieli stażystów z początku i z końca rządów PO-PSL oraz tych z początku rządów PiS i obecnych. Bierzemy pod uwagę wyłącznie minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli posiadających wykształcenie magisterskie i przygotowanie pedagogiczne:

Informacje podane przez Piotra Zgorzelskiego są zatem prawdziwe. Rzeczywiście w czasach rządów PO-PSL wynagrodzenie nauczycieli stażystów, w grupie nauczycieli z wykształceniem magisterskim i z przygotowaniem pedagogicznym, wzrosło o ok. 86 proc. W okresie rządów PiS jest to wzrost o ok. 36 proc.

Inne możliwości przedstawienia wzrostu wynagrodzeń

Tempo wzrostu wynagrodzeń nauczycieli stażystów można także przedstawić przy pomocy wykresu. Dla lepszego zobrazowania dynamiki wzięliśmy pod uwagę wyłącznie stawki wynagrodzenia zasadniczego obowiązujące we wrześniu danego roku:

Łatwo można obliczyć, że średnio podczas ośmiu lat rządów koalicji PO-PSL zasadnicze wynagrodzenie nauczyciela stażysty wzrastało o ok. 130,88 zł rocznie. W okresie niecałych siedmiu lat rządów PiS jest to ok. 116,29 zł rocznie.