Strona główna Wypowiedzi Ile złotych przeznaczamy na wsparcie psychologiczne dzieci i młodzieży?

Ile złotych przeznaczamy na wsparcie psychologiczne dzieci i młodzieży?

Ile złotych przeznaczamy na wsparcie psychologiczne dzieci i młodzieży?

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Nowa Lewica

Mówi pan (Przemysław Czarnek – przyp. Demagog) o pomocy psychologicznej ministerstwa edukacji. Panie ministrze, przeznacza pan 3 zł na ucznia na pomoc psychologiczną. Za 3 zł nie wyciągnie się dziecka z depresji, za 3 zł nie uratuje się go przed próbą samobójczą (…) albo pozbawieniem się życia.

46. Posiedzenie Sejmu RP, 12.01.2022

Manipulacja

Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:

  • pominięcie ważnego kontekstu,  
  • wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,  
  • wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking), 
  • używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,  
  • wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza, 
  • pozamerytoryczne sposoby argumentowania.

Sprawdź metodologię

46. Posiedzenie Sejmu RP, 12.01.2022

Manipulacja

Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:

  • pominięcie ważnego kontekstu,  
  • wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,  
  • wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking), 
  • używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,  
  • wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza, 
  • pozamerytoryczne sposoby argumentowania.

Sprawdź metodologię

  • W 2021 roku Ministerstwo Edukacji i Nauki prowadziło pilotażowy program wsparcia dzieci, młodzieży, nauczycieli i rodziców. Przeznaczono na niego 15 mln zł, a ponieważ uczniów w Polsce (w roku szkolnym 2019/2020) jest ok. 5 mln, to na każdego z nich przypadało ok. 3 złote. Takie przeliczenie pojawiło się m.in. na portalu Wysokie Obcasy.
  • Nie był to jednak program służący bezpośredniej pomocy dzieciom i młodzieży, ale diagnozowaniu ich problemów w celu utworzenia modeli wsparcia dla dzieci i młodzieży, a także nauczycieli, rodziców i samych psychologów.
  • Nie są to jedyne wydatki ponoszone przez MEiN na wsparcie psychologiczne dla dzieci i młodzieży. Według wiceminister edukacji i nauki Marzeny Machałek w 2021 roku na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne przeznaczono 1,5 mld zł (nieco ponad 300 zł na dziecko).
  • informacji, jaką otrzymaliśmy z ministerstwa, w 2020 roku w ramach subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego przeznaczono łącznie 563,4 mln zł na pomoc psychologiczno-pedagogiczną. Rok później środki te opiewały na kwotę 582,5 mln zł. Oznacza to, że na jednego ucznia przypadało pomiędzy 112 a 116 zł.
  • Machałek zapowiedziała również, że w tegorocznym budżecie zaplanowane jest 700 mln zł dodatkowego wsparcia, które trafi do szkół i placówek oświatowych. Z tego 180 mln zł ma trafić do jednostek samorządowych na dodatkowe zajęcia. Natomiast 520 mln ma zostać przeznaczonych na zatrudnienie psychologów i pedagogów w szkołach.
  • Agnieszka Dziemianowicz-Bąk powołała się tylko na jeden program wsparcia psychologicznego, pomijając informacje o szerszym wsparciu, które MEiN przekazuje corocznie na opiekę psychologiczno-pedagogiczną dla uczniów. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako manipulację.

„Lex Czarnek” przyjęte. Posłowie dyskutują o wsparciu psychologicznym dla dzieci

13 stycznia odbyło się głosowanie nad ustawą o zmianie ustawy – Prawo oświatowe. Projekt został przyjęty nieznaczną większością głosów i teraz trafi do Senatu. Projekt przewiduje zwiększenie roli nadzorczej kuratora oświaty nad dyrekcją szkoły oraz zajęciami prowadzonymi przez organizacje pozarządowe. O tym, czego dokładnie dotyczy nowelizacja, przeczytasz w jednej z naszych analiz.

Dzień przed głosowaniem nad ustawą odbyła się debata sejmowa. Posłowie i posłanki opozycji krytykowali „lex Czarnek”. Przedstawicielka Lewicy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przekonywała, że znacznie poważniejszym problemem w polskiej oświacie jest m.in. brak psychologów oraz rosnąca liczba przypadków depresji wśród młodzieży. Kilka dni po posiedzeniu Sejmu ukazał się raport policji, według którego od stycznia do listopada 2021 roku 1339 nieletnich podjęło próbę samobójczą.

Według posłanki pomoc psychologiczna udzielana polskim uczniom wynosi zaledwie 3 zł na osobę. W odpowiedzi minister Przemysław Czarnek zauważył, że jego resort realizuje programy mające na celu walkę z depresją wśród dzieci i młodzieży. Wskazał też, że w 2022 roku przeznaczone zostanie 700 mln zł na dodatkowe etaty dla psychologów i pedagogów specjalnych.

Posłanka podczas posiedzenia poruszyła także temat samobójstw wśród młodych Polaków, o czym przeczytasz więcej w tej analizie. Zasugerowała również, że na objawy depresji może cierpieć nawet połowa nastolatków, co również zweryfikowaliśmy.

Pomoc psychologiczna w polskich szkołach

Choć możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej zapewnia uczniom art. 1 punkt 5 ustawy Prawo oświatowe, to według Najwyższej Izby Kontroli blisko połowa szkół publicznych w Polsce (44 proc.) nie zatrudnia na odrębnych etatach ani pedagoga, ani psychologa. Więcej na ten temat dowiesz się z naszej analizy wypowiedzi Pauliny Matysiak.

Jak podaje Ministerstwo Edukacji i Nauki, w 2020 roku liczba psychologów zatrudnionych w szkołach wyniosła 11 062, a pedagogów 21 455. Średnio w skali kraju mieliśmy wówczas 0,73 etatu psychologa i pedagoga na szkołę.

Ministerstwo wskazuje, że zwiększenie dostępności do pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci i młodzieży było możliwe dzięki wprowadzeniu w podziale subwencji oświatowej – od roku 2019 – dwóch wag na realizację działań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Wspomniane wagi obejmują uczniów z kategorii dzieci i młodzież (wszystkich, a nie tylko objętych pomocą) w szkołach ogólnodostępnych realizujących obowiązek szkolny lub nauki. Naliczone środki finansowe mogą być wydatkowane m.in. na zatrudnienie w szkołach psychologów, pedagogów, logopedów czy terapeutów pedagogicznych.

Wciąż potrzeba więcej psychologów

Resort zapewnia, że w celu poprawy tej sytuacji pracuje nad nowymi rozwiązaniami uwzględniającymi m.in. standard zatrudniania w przedszkolach i szkołach nauczycieli specjalistów, w tym psychologów. Pod koniec października ubiegłego roku wiceminister edukacji i nauki Marzena Machałek podczas posiedzenia Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży poinformowała, że na 2022 rok zaplanowano podwyższenie rezerwy budżetu państwa na zwiększenie subwencji na pomoc psychologiczno-pedagogiczną do 700 mln zł.

W ramach tej kwoty 180 mln zł ma trafić do jednostek samorządowych na dodatkowe zajęcia, które – jak mówi wiceminister – „niekoniecznie muszą prowadzić psycholodzy, pedagodzy”. Natomiast 520 mln ma zostać przeznaczonych na zatrudnienie w szkołach konkretnie psychologów i pedagogów.

Machałek wskazała również, że dotychczas „psycholodzy, pedagodzy oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczna, to jest 1,5 mld”. Tę samą informację przekazała również kilka dni później podczas konferencji prasowej: – 1,5 mld zł na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne już jest w systemie – mówiła wiceminister.

Marzena Machałek potwierdziła te zapewnienia również na konferencji prasowej 13 stycznia (już dzień po debacie sejmowej).

Projekt ustawy dotyczącej wsparcia psychologicznego dla dzieci

13 stycznia Machałek zapowiedziała, że prawdopodobnie pod koniec miesiąca do Sejmu trafi projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodziny. Ustawa została zapowiedziana jeszcze w listopadzie ub. roku. Zakłada ona m.in. zmianę standardów zatrudniania nauczycieli specjalistów.

Jak czytamy w projekcie: „W przepisach zostanie określony minimalny wymiar zatrudnienia w zależności od liczby dzieci lub uczniów wraz ze wskazaniem minimalnego wymiaru danej specjalności (np. pedagog specjalny), jak również zadania tych nauczycieli specjalistów”.

Celem nowych regulacji ma być zwiększenie liczby psychologów w szkołach. – „W szkołach mamy 21 tys. psychologów i pedagogów szkolnych. Chcemy tę liczbę zwiększyć do 39 tys. na początek, a potem do 53 tys. To jest zdecydowana zmiana. To jest zapowiedziane w Polskim Ładzie” – mówiła przed dwoma miesiącami wiceminister Marzena Machałek.

Pilotażowy program ministerstwa wart 15 mln zł i 3 zł na ucznia

W marcu 2021 roku Ministerstwo Edukacji i Nauki ogłosiło rozpoczęcie pilotażowego programu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dla uczniów i nauczycieli w pandemii. Miał on być realizowany do końca ub. roku.

Resort postanowił przekazać na ten cel 15 mln zł. Ponieważ uczniów w Polsce jest niecałe 5 mln (dane za rok szkolny 2019/2020), każdy z nich w ramach programu powinien otrzymać zaledwie około 3 zł. W taki sposób opisywał to m.in. portal Wysokie Obcasy.

Celem programu było przeprowadzenie diagnozy w szkołach przez ekspertów z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Zadanie badaczy polegało na zidentyfikowaniu problemów pojawiających się u uczniów, zwłaszcza u dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Następnie autorzy mieli opracować model wsparcia i pomocy uczniom, którzy borykają się z trudnościami psychicznymi. Efektem programu ma być powstanie szkoleń i materiałów, które pomogą nauczycielom, psychologom i pedagogom wspierać uczniów w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych.

Nie jest to więc program służący bezpośrednio pomocy dzieciom i młodzieży, ale zdiagnozowaniu ich problemów w celu utworzenia modeli wsparcia dla dzieci i młodzieży, a także nauczycieli, rodziców i samych psychologów pracujących z uczniami.

Wydatki ministerstwa w 2020 i 2021 roku

Zwróciliśmy się do Ministerstwa Edukacji i Nauki z wnioskiem o dostęp do potrzebnych nam informacji. Zapytaliśmy, ile w ujęciu rocznym przeznaczono funduszy na pomoc psychologiczną dla uczniów w 2020 i 2021 roku, a także jakie konkretnie programy i działania zostały z tych środków zrealizowane.

otrzymanej odpowiedzi dowiedzieliśmy się, że w 2020 roku w ramach subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego MEiN przeznaczyło 563 450 000 zł, czyli ok. 563,4 mln na realizację działań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Spośród tych pieniędzy, 458 mln zł zostało przeznaczonych na uczniów szkół podstawowych. W 2021 roku natomiast, w ramach subwencji dla szkół, przeznaczono na pomoc psychologiczno-pedagogiczną 582 571 000 zł, czyli ok. 582,5 mln zł, w tym 474,6 mln zł na wsparcie dla uczniów szkół podstawowych.

Dodatkowe wsparcie dla dzieci

Ponadto ministerstwo finansuje wsparcie dla uczniów wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej z uwagi na trudności w funkcjonowaniu w szkole. Na ten cel w 2020 roku przeznaczono 8,2 mln zł, a rok później 8 mln zł.

Ministerstwo podkreśliło również, że w ramach subwencji ogólnej dla powiatów uwzględniany jest także 1 mld zł na realizację zadań pozaszkolnych, w ramach których finansowane są m.in. poradnie psychologiczne i pedagogiczne. Z informacji uzyskanych od MEiN dowiedzieliśmy się również, że systematycznie z roku na rok zwiększa się liczba nauczycieli specjalistów zatrudnionych w jednostkach systemu oświaty, w tym również psychologów, pedagogów i doradców zawodowych. Z zajęć specjalistycznych z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej korzystało do tej pory 1 326 692 dzieci i młodzieży.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!