Jak działa system D’Hondta?

Metoda d’Hondta oparta jest na tworzeniu ilorazów wyborczych na podstawie dzielenia uzyskanej ilości głosów przez kolejne liczby naturalne, daje przewagę partiom które otrzymują dużą ilość głosów. Sposób rozdziału mandatów opisano w Kodeksie Wyborczym w art. 232.

Rozważmy przypadek okręgu wyborczego w którym do obsadzenia jest 10 mandatów, a w którym startuje 5 komitetów.  Komitety otrzymały w wyborach następującą liczbę głosów:

Komitet 1 – 10 000 głosów (50%)

Komitet 2 – 5 000 głosów (25%)

Komitet 3 – 2 500 głosów (12,5%)

Komitet 4 – 1 500 głosów (7,5%)

Komitet 5 – 1 000 głosów (5%).

Dla lepszego zobrazowania możemy porównać ile mandatów otrzymałyby komitety w zależności od metody liczenia głosów. Metodę d’Hondta porównamy z dwoma innymi najbardziej popularnymi sposobami przeliczania głosów na mandaty – metodą Sainte-Laguë i metodą Hare’a-Niemeyera:

Jak widać w tabelce metoda d’Hondta daje Komitetowi 1, który otrzymał największą ilość głosów najwięcej mandatów spośród 3 prezentowanych metod. Podobnie dwa komitety z mniejszą ilością głosów – komitet 4 i komitet 5 w ogóle nie biorą udziału w podziale mandatów.

Wypowiedź można uznać za prawdziwą na przykładzie wyborów do Sejmu w 1997 roku, kiedy to AWS mając 33,8% głosów dostał 220 mandatów (43,7%), a ROP mając 5,6% głosów dostał mandatów 6 (1,3%).