Kontekst wypowiedzi

Waldemar Buda był 5 marca jednym z gości w programie „Tak jest” na antenie TVN24. Podczas rozmowy na temat obecnej sytuacji w Polsce polityk Prawa i Sprawiedliwości poruszył temat bezrobocia, zwracając uwagę na to, że koalicja PO-PSL zostawiła Polskę z bezrobociem na poziomie ponad 10 proc., natomiast dzięki obecnym rządzącym stopa ta wynosi już tylko 3 proc.

Bezrobocie za rządów PO

Rządy Platformy Obywatelskiej (w koalicji z Polskim Stronnictwem Ludowym) trwały przed dwie kadencje, od października 2007 roku do października 2015 roku. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w momencie objęcia władzy przez partię stopa bezrobocia wynosiła w Polsce 11,3 proc., a liczba osób pozostających bez pracy była równa 1720,9 tys.

Odsetek bezrobotnych zmniejszył się w kolejnym roku (stopa bezrobocia w grudniu 2008 roku – 9,5 proc.), jednak wraz z kryzysem ekonomicznym w 2009 roku znowu zaczął rosnąć. Rekordowe wartości stopa bezrobocia wśród Polaków przyjęła w 2013 roku, kiedy ani razu nie spadła poniżej 13 proc. Najwięcej osób bez pracy (14,4 proc., 2336,7 tys. Polaków) było w lutym 2013 roku.

Ze wspomnianą przez Waldemara Budę stopą bezrobocia na poziomie 10 proc. mieliśmy do czynienia przykładowo w lipcu 2015 roku. Odsetek ten przełożył się na 1 mln 585,7 tys. osób niemających pracy. Oznacza to, że gdyby stopa bezrobocia w momencie oddawania rządów przez PO wynosiła „ponad 10 proc.”, liczba bezrobotnych powinna być o co najmniej 50-70 tys. większa, niż miało to miejsce w rzeczywistości.

Na nieco inną skalę bezrobocia wskazują dane Eurostatu. W październiku 2015 roku odsetek Polaków nieposiadających pracy według tej instytucji wynosił 7 proc. (1 mln 214 tys. bezrobotnych), a miesiąc później – 7,2 proc. (1 mln 251 tys. bezrobotnych). W tym czasie stopa polskiego bezrobocia była poniżej średniej unijnej, która wynosiła około 9 proc.

Bezrobocie za rządów PiS

Warto odnotować, że zgodnie z danymi GUS pierwsze miesiące po zmianie władzy przyniosły wzrost liczby bezrobotnych. W styczniu i w lutym 2016 roku odsetek osób szukających pracy wyniósł po 10,2 proc., nadal jednak było to mniej niż kiedykolwiek w tym samym okresie za rządów PO (należy pamiętać, że w miesiącach jesiennych i zimowych liczba osób niemających pracy zazwyczaj jest większa ze względu na mniejsze zapotrzebowanie na pracowników sezonowych, np. w budownictwie czy branży turystycznej). Od tamtej pory mieliśmy do czynienia z systematycznym spadkiem stopy bezrobocia, której wartość od lutego 2016 roku ani razu nie przekroczyła 10 proc.

Rekordowo niski odsetek Polaków zarejestrowanych w urzędach pracy był w październiku 2019 roku (w tym samym miesiącu odbyły się wybory parlamentarne, drugi raz z rzędu wygrane przez PiS). Stopa bezrobocia wyniosła w tym miesiącu 5 proc., a zatrudnienia nie miało 840,5 tys. Polaków.

Na niższy wskaźnik bezrobocia wskazują jednak dane Eurostatu. Według tej instytucji w styczniu 2021 roku stopa bezrobocia wyniosła w Polsce 3,1 proc., a liczba bezrobotnych – 531 tys. Jest to najlepszy wynik wśród państw, dla których są dostępne dane. Drugą najniższą stopę bezrobocia mają Czechy (3,2 proc.). Z największym odsetkiem osób szukających pracy zmaga się Hiszpania. Stopa bezrobocia wynosi tam aż 16 proc. – jest to jedyny kraj z wynikiem powyżej 10 proc.

Podsumowanie

Mimo że Waldemar Buda wykorzystał dane pochodzące z oficjalnych źródeł, zaprezentowane przez niego wskaźniki są ze sobą nieporównywalne. GUS i Eurostat posługują się różnymi metodologiami, dlatego należy pamiętać o tym, by konsekwentnie zestawiać ze sobą dane pochodzące od jednej z tych instytucji. Błędem jest porównanie statystyk z GUS odnoszących się do roku 2015 ze statystykami Eurostatu dotyczącymi 2021 roku.

Warto zaznaczyć, że w tym samym wywiadzie chwilę później Waldemar Buda wspomniał, że zna różnicę między danymi z GUS i Eurostatu, oraz przytoczył informację, że bezrobocie mierzone przez GUS jest wyższe. Nie zmienia to jednak faktu, że opisując sytuację roku 2015 i 2021, minister przytoczył nieporównywalne ze sobą wartości pochodzące z dwóch źródeł, skupiając się na danych korzystniejszych dla własnego ugrupowania politycznego.