Kontekst wypowiedzi

Jednym z gości programu „Woronicza 17” nadanego 26 września 2021 roku był Michał Woś. Wraz z nim w studiu TVP Info pojawili się: Magdalena Biejat (Nowa Lewica), Hanna Gill-Piątek (Polska 2050), Marcin Horała (PiS), Paweł Bejda (PSL) oraz Łukasz Rzepecki (Kancelaria Prezydenta). Jednym z poruszonych tematów był ogłoszony 14 lipca 2021 roku przez Komisję Europejską pakiet legislacyjny (znany pod nazwą „Fit for 55”), który zakłada ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w UE w 2030 roku do poziomu 55 proc. w odniesieniu do roku 1990. Do 2050 roku Unia Europejska ma zamiar osiągnąć zerową emisję netto.

Sekretarz stanu w ministerstwie sprawiedliwości negatywnie odniósł się do tego planu, twierdząc, że jego realizacja uczyni z Europy „skansen świata”. Nie przyniesie on natomiast globalnie pożądanego dla klimatu skutku, albowiem cała emisja wytwarzana przez państwa UE wynosi zaledwie 9 proc. w skali świata. Polityk dodał również, że największym emitentem spośród krajów UE są Niemcy. 

Jaki jest udział Unii Europejskiej w globalnej emisji CO₂?

Wspólne Centrum Badawcze (WCB, ang. Joint Research Centre), będące wewnętrznym działem naukowym Komisji Europejskiej, publikuje corocznie raport na temat emisji CO₂. Opiera się na bazie danych emisji dla światowych badań atmosferycznych (EDGAR). Najbardziej aktualny raport pochodzi z ubiegłego roku i dotyczy roku 2019.

Dowiadujemy się z niego, że od początku XXI wieku za zwiększenie globalnych emisji gazów cieplarnianych – w porównaniu do trzech poprzednich dekad – odpowiadają głównie wzrosty emisji CO₂ w Chinach, Indiach i innych gospodarkach wschodzących (emerging economies). Najnowsze szacunki EDGAR potwierdzają kontynuację tego trendu w 2019 roku, przy czym globalne antropogeniczne emisje kopalnego CO₂ wzrosły o 0,9 proc. w porównaniu z rokiem 2018, osiągając 38 Gt (Gigaton) CO₂ (dokładnie 38 016,57 Mt). 

Źródło: EDGAR

Emisje z tych pięciu krajów oraz UE27 + Wielka Brytania wykazały różne zmiany w 2019 roku w porównaniu z rokiem 2018: największy wzrost emisji nastąpił w przypadku Chin (3,4 proc.) i Indii (1,6 proc.). Natomiast największy spadek dotyczył UE27 +Wielka Brytania (-3,8 proc.). Spadki zanotowały również Stany Zjednoczone (-2,6 proc.), Japonia (-2,1 proc.) oraz Rosja (-0,8 proc.). W porównaniu z 1990 rokiem emisje kopalnego CO₂ w UE27 +Wielka Brytania były o 25,1 proc. niższe w roku 2019 (względem 2005 roku były niższe o 22,2 proc.) i wyniosły 3,3 Gt CO₂, co stanowiło 8,7 proc. udziału w światowej emisji CO₂. Udział międzynarodowego lotnictwa wynosił 1,7 proc., a żeglugi morskiej 1,9 proc.

Źródło: EDGAR

Kontynentem, który w 2019 roku wyemitował zdecydowanie najwięcej kopalnego CO₂, jest Azja (21 663,47 Mt), z czego same Chiny odpowiadają za 11 535,2 Mt. Ameryka Północna emitowała 5 693,06 Mt (w tym Stany Zjednoczone 5 107,26 Mt). Emisje pozostałych kontynentów przedstawiały się następująco: Afryka (1 454,99 Mt), Ameryka Południowa i Centralna (1 655,36 Mt), Australia i Nowa Zelandia (472,05 Mt). 

Spadek w okresie pandemii

Jak zaznacza Międzynarodowa Agencja Energetyczna, zapotrzebowanie na energię w roku 2020 zmniejszyło się o 4 proc., a światowa emisja dwutlenku węgla związana z wytwarzaniem energii spadła według szacunków o 5,8 proc. Tym samym jest to największy procentowy spadek, licząc od czasów II wojny światowej. Największe spadki odnotowano w państwach rozwiniętych (nawet 10 proc.), z kolei w państwach rozwijających się emisja uległa redukcji w mniejszym stopniu (ok. 4 proc.). Chiny (największy emitent na świecie) były jedynym państwem, w którym zaobserwowano wzrost emisji CO₂. 

Szacunki Eurostatu wskazują, że emisja CO₂ spadła w każdym państwie członkowskim (średnio o ok. 10 proc.), przy czym największy spadek odnotowano w Grecji (-18,7 proc.), następnie w Estonii (-18,1 proc.), Luksemburgu (-17,9 proc.), Hiszpanii (-16,2 proc.) i Danii (-14,8 proc.). Najmniejsze spadki odnotowano na Malcie (-1,0 proc.), Węgrzech (-1,7 proc.) oraz w Irlandii i na Litwie (po -2,6 proc.). W Niemczech, które odpowiadały w 2020 roku za 25 proc. wszystkich unijnych emisji, spadek ten wyniósł 9 proc.