Pegasus narzędziem inwigilacji

Pod koniec grudnia ub.r. agencja prasowa Associated Press (AP), powołując się na ustalenia Citizen Lab, poinformowała, że Krzysztof Brejza był inwigilowany za pomocą oprogramowania Pegasus. Senator PO miał być inwigilowany 33 razy w okresie od 26 kwietnia do 23 października 2019 roku.

Ze śledztwa Gazety Wyborczej wynika, że za inwigilacje miały być odpowiedzialne polskie służby, a Pegasus został zakupiony w 2017 roku przez Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) za 33 mln zł, z czego aż 25 mln zł pochodziło ze środków Funduszu Sprawiedliwości.

Na nieprawidłowości przy realizacji „ustawowych zadań związanych z wykrywaniem i zapobieganiem przestępczości” wskazywała również Najwyższa Izba Kontroli. Więcej przeczytasz o tym w analizie wypowiedzi Zbigniewa Ziobry.

Według AP poza Krzysztofem Brejzą inwigilowano Romana Giertycha oraz Ewę Wrzosek. Z kolei ustalenia dziennikarzy Gazety Wyborczej sugerują, że system wykorzystywano do szpiegowania ludzi związanych w przeszłości z PiS. Chodzi m.in. o Adama Hoffmana (byłego rzecznika partii) czy byłego posła Mariusza Antoniego K.

Senat powołał komisję nadzwyczajną

12 stycznia br. w Senacie odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej ds. wyjaśnienia przypadków nielegalnej inwigilacji, ich wpływu na proces wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz reformy służb specjalnych. 

Podczas pierwszego merytorycznego posiedzenia z 17 stycznia eksperci The Citizen Lab potwierdzili informacje podane przez AP. Podkreślili również, że inwigilacja wobec Krzysztof Brejzy „miała charakter bardzo agresywny”. Z kolei następnego dnia były szef NIK Krzysztof Kwiatkowski ujawnił faktury z zakupu Pegasusa przez CBA.

Opozycja chce sejmowej komisji śledczej

Politycy opozycji nie zamierzali jednak poprzestać na działaniach w Senacie. Obecnie toczą się rozmowy dotyczące planu powołania sejmowej komisji śledczej ds. inwigilacji, która ma szersze uprawnienia. 

Aby komisja została powołana, potrzebna jest jednak konsolidacja opozycji. Donald Tusk prowadził już negocjacje z Pawłem Kukizem, aby ten poparł wniosek. Kukiz zgodził się pod warunkiem, że komisja obejmie okres od 2007 roku. PO zaproponowała rozszerzenie do roku 2005. Pod wnioskiem ws. powołania sejmowej komisji śledczej podpisze się koło Jarosława Gowina.

Powołanie komisji śledczej wisi na włosku

Zgodnie z regulaminem Sejmu projekt uchwały w sprawie powołania komisji śledczej może być wniesiony przez Prezydium Sejmu lub przynajmniej 46 posłów. Następnie nad projektem toczy się debata na posiedzeniu Sejmu (dwa czytania) oraz Komisji Ustawodawczej.

Do przyjęcia uchwały ws. powołania komisji śledczej wymagana jest bezwzględna większość głosów (231 głosów). Obecnie w Sejmie żadna partia samodzielnie nie posiada takiej większości.

Najwięcej deputowanych przypada na PiS – 228. Liczba pozostałych posłów, licząc z Kukiz’15 i Porozumieniem Gowina, wynosi 232.

O ewentualnym powołaniu komisji mogą zdecydować szczególnie głosy frakcji Pawła Kukiza. Istotna będzie również frekwencja. Nieobecność któregoś z posłów może zmienić układ sił i przesądzić o finalnym wyniku.

Komisja śledcza posiada szeroki katalog uprawnień

Działanie komisji śledczej jest umocowane na poziomie konstytucji. Jest ona narzędziem służącym do realizacji funkcji kontrolnej Sejmu. Szczegółowe kompetencje komisji śledczej określa ustawa.

Ustawa o sejmowej komisji śledczej zobowiązuje ją do badania kwestii wyłącznie przewidzianych w uchwale powołującej. Do szczegółowych kompetencji komisji można zaliczyć:

• możliwość wezwania przed komisję osób, które mają obowiązek stawić się przed nią w określonym terminie,
• możliwość przesłuchiwania osób wezwanych pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie nieprawdziwych zeznań lub zatajenie prawdy,
• możliwość powoływania biegłych,
• możliwość zwrócenia się do Prokuratora Generalnego o podjęcie określonych czynności,
• możliwość w określonych sytuacjach wystąpienia z wnioskiem do pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu.

Ustawa przewiduje także prawo do zwrócenia się do organów władzy publicznej o udostępnienie stosownych dokumentów. W takiej sytuacji dany organ ma obowiązek spełnić prośbę komisji.

W sprawach wzywania oraz przesłuchiwania osób wezwanych przez komisję na świadków stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego. Oznacza to, że w ramach komisji sejmowej można zarządzić również zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka.

Skład komisji śledczej

W skład komisji może wchodzić maksymalnie 11 posłów. Co istotne, jej członkiem nie może być osoba, której bezpośrednio dotyczy sprawa rozpatrywana przez komisję.

Skład komisji powinien również odzwierciedlać reprezentację w Sejmie klubów i kół poselskich mających swoich przedstawicieli w Konwencie Seniorów.